Στη μνημειακή ζωγραφική εμφανίζονται από τον 12ο αι. και απαντούν κυρίως κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο

Σε σχετική ανάρτηση διαβάζουμε:

Οι σταυροί ανήκουν στον λεγόμενο τύπο της Αναστάσεως. Διαφοροποίηση παρατηρείται στα φυλλώματα που εκφύονται από τη βάση τους (εικ. 2-3). Τα πλέον συνηθισμένα κρυπτογράμματα. που τους συνοδεύουν είναι: ΙC ΧC ΝΙ ΚΑ (Ιησούς Χριστός Νικά), ΦΧ ΦΠ (Φως Χριστού Φαίνει Πάσι), IC XC YC ΘΥ (Ιησούς Χριστός Υιός Θεού) (εικ. 1-2-3).

Πολύπλοκα και δυσερμήνευτα ακρωνύμια-κρυπτογράμματα περιβάλλουν τον σταυρό στον νότιο σταθμό της θύρας Πρόθεσης – κυρίως ναού (εικ. 2).
Ανάλογοι σταυροί θα υπήρχαν πιθανώς και στις παραστάδες των υπόλοιπων θυρών του κυρίως ναού, που δεν έχουν διατηρηθεί.
Ο σταυρός είναι το πλέον συνηθισμένο θέμα στη χριστιανική τέχνη. Είναι το σύμβολο του Χριστού, το ακαταμάχητο όπλο κατά των δαιμόνων αλλά και κατά των ορατών εχθρών που ιδίως κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο περικυκλώνουν τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Σταυροί απλοί ή και φυλλοφόροι εμφανίζονται σε όλα τα είδη της βυζαντινής τέχνης (μικροτεχνία, νομίσματα, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες, μικρογραφίες, γλυπτά κ.α.), όπως μεταφέρει ο ιστότοπος thesstoday.gr.
Χαρακτηριστικό είναι το επίγραμμα του Θεόδωρου Στουδίτη που αναφέρεται στην προστατευτική δύναμη του σταυρού:
Ἔχων με φρουρὸν, μὴ πτοοῦ κτύπους φόβων. Καυστὴρ γάρ εἰμι φρικτοειδὴς δαιμόνων.