«Αγροτική λαϊκή λατρεία, έθιμα, δοξασίες, μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις στο λαό της πεδινής Θεσσαλίας, στους Καραγκούνηδες», είναι το θέμα του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου των Καραγκούνηδων της θεσσαλικής πεδιάδας,
οι εργασίες του οποίου ξεκίνησαν σήμερα το απόγευμα στην αίθουσα της ΠΕΔ στην Καρδίτσα.
Διακεκριμένοι εισηγητές και επιστήμονες αναλύουν θέματα της παράδοσης των Καραγκούνηδων.
Οι εργασίες του τριήμερου συνεδρίου, συνεχίζονται αύριο και το Σάββατο, ενώ την Κυριακή θα λάβει χώρα το 6ο Αντάμωμα των Θεσσαλών Καραγκούνηδων Κυριακή, στις 6 το απόγευμα, στο Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο.
Στο αντάμωμα θα συμμετέχουν πάνω από 800 χορευτές.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 6ου ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Αίθουσα Εκδηλώσεων Π.Ε.Δ. Καρδίτσας (Μ. Αλεξάνδρου 34)
Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2019 – Πρωί
2η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο:
Δοδοντσάκης Γεώργιος
Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Θεσσαλίας
Τσιχτής Χαράλαμπος
Ερευνητής Λαογραφίας, Α΄ Γραμματέας της Αμφικτιονίας
Δημόπουλος Κωνσταντίνος
Καθηγητής Φ.Α, Διδάκτωρ ΕΚΠΑ, ΣΕΦΑΑ
09:30 – 09:45 Παγανός Ηλίας (Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας, μέλος του Αμφικτιονικού
Συμβουλίου)
Ο θέρος όπως γινόταν παλιά στα καραγκουνοχώρια (πιο αναλυτικά στο χωριό Μάρκο Καρδίτσας).
09:45 – 10:00 Σκόνδρας Κωνσταντίνος (Φιλόλογος)
Οι θρησκευτικές και εθνο–φυλετικές πληθυσμιακές ομάδες της νεότερης Θεσσαλίας και η μαρτυρία των δημοτικών τραγουδιών των Καραγκούνηδων. Μία πρώτη προσέγγιση.
10:00 – 10:15 Κουφογιάννης Ευθύμιος (Φιλόλογος)
Η αγροτική λαϊκή παράδοση των Καραγκούνηδων και ο εκπαιδευτικός ρόλος του μουσείου: η περίπτωση του λαογραφικού μουσείου Μεγάλων Καλυβίων Τρικάλων.
10:15 – 10:30 Νίκου Βασίλειος (Δικηγόρος, Νομικός Σύμβουλος Αμφικτιονίας)
Θρύλοι και πραγματικότητες στο Νερόμυλο του Παλαιοχωρίου Καρδίτσας.
10:30 – 10:45 Μπακατσούλας Βασίλειος (Βουλευτής, πρώην Γ.Γ. Υπουργείου Εργασίας,
συγγραφέας)
Η διαμόρφωση των τσιφλικιών στη Θεσσαλία.
10:45 – 11:00 Ερωτήσεις – Συζήτηση
11:00 – 11:30 Διάλειμμα
Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2019 – Μεσημέρι
3η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο:
Νίκου Βασίλειος
Δικηγόρος, Νομικός Σύμβουλος Αμφικτιονίας
Τζέλλα Σοφία
Καθηγήτρια Φ.Α , Χοροδιδάσκαλος, Β’ Γραμματέας της Αμφικτιονίας
Σιακάρα Μαρίνα
Καθηγήτρια Φ.Α ,Χοροδιδάσκαλος
11:45 – 12:00 Βουβούση Μαρία (Φιλόλογος)
Αγρότες χωριών της Καρδίτσας δανείζονται από Λαρισαίους εμπόρους το 1882.
12:00 – 12:15 Σπανός Κώστας (Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας,Εκδότης του Θεσσαλικού
Ημερολογίου)
Ιστορικά στοιχεία για το Αρτεσιανό (Πιτσαρί) της Καρδίτσας το 1454/1455- 19ος αιώνας.
12:15 – 12:30 Χαβαλέ Ευαγγελία (Εκπαιδευτικός, Αρχαιολόγος)
Παπαϊωάννου Σταυρούλα (Ιστορικός)
Θρύλοι και παραδόσεις της περιοχής Στεφανοβικείου – Βάλτος – Λίμνης Βοιβηίς (Κάρλα).
12:30 – 12:45 Μακρονάσιου Ζωή (Φιλόλογος, Δασκάλα)
Μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις των Αυτόχθονων Καραγκούνηδων του Βελεστίνου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
12:45 – 13:00 Μπανταβάνος Νικόλαος (Καθηγητής Φ.Α., Χοροδιδάσκαλος, Συγγραφέας)
Άγιος Γεώργιος Φερρών, στο πέρασμα των αιώνων, θρύλοι και παραδόσεις.
13:00 – 13:15 Ερωτήσεις – Συζήτηση
Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2019 – Απόγευμα
4η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο:
Levent Kayapinar
Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Άγκυρας, Πρόεδρος του Τμήματος Νέας ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας
Στεργιόπουλος Μανώλης
Πρόεδρος Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας
Πιλάτου Βασιλική
Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ Π.Τ.Δ.Ε. Π.Θ. Διδάσκουσα Π.Τ.Δ.Ε.Π.Θ. και Δ.Π.Θ.
18:00 – 18:15 Παπαπολύκαρπος Χρήστος (Ερευνητής, Λαογράφος, Α’ Αντιπρόεδρος της
Αμφικτιονίας)
Εδώ Μεγάλα Καλύβια! Βουτιές στο μυστηριώδη κόσμο των αρχαιοτήτων.
18:15 – 18:30 Κοζιού Βασιλική (Συντ. Εκπαιδευτικός, Ερευνήτρια Τοπικής Ιστορίας &
Λαογραφίας, Μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου)
Ξόμπλια, στολίδια και κεντίδια της καραγκούνικης ενδυμασίας. Συμβολισμοί και ερμηνείες.
18:30 – 18:45 Τζέλλα Σοφία (Καθηγήτρια Φ.Α , Χοροδιδάσκαλος, Β’ Γραμματέας της
Αμφικτιονίας)
Τσιχτής Χαράλμπος (Ερευνητής Λαογραφίας, Α΄ Γραμματέας της
Αμφικτιονίας)
Επιβιώσεις μαγικών – θρησκευτικών δοξασιών, από τις τελετές διάβασης και τον καθημερινό βίο, των παλιών Καραγκούνηδων.
18:45 – 19:00 Ράπτου Ευαγγελία (Δρ. Κοινωνικής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου)
Ποιμενικά έθιμα, μύθοι και δοξασίες μέσα από ένα ανέκδοτο δημοτικό τραγούδι του Παλαμά.
19:00 – 19:45 Εργαστήρι Στολών
Κασιδιάρης Δημήτρης ( Πρόεδρος Μορφωτικού Συλλόγου Αγίας Τριάδας )
Φίλος Νίκος (Φοιτητής)
Μαγαλιός Γεώργιος (Φοιτητής )
19:45 – 20:00 Τιμητικό αφιέρωμα στον Levent Kayapinar (Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Άγκυρας,
Πρόεδρος του Τμήματος Νέας Ελληνικής Γλώσσας και
Λογοτεχνίας)
Ομιλητής: Σπανός Κώστας (Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Εκδότης του
Θεσσαλικού Ημερολογίου)
20:00 – 20:15 Ερωτήσεις – Συζήτηση
Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2019 – Πρωί
5η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο:
Χατζηαγγελάκης Λεωνίδας
Αρχαιολόγος, Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων
Τσουρή – Καραμπινά Μαρία
Ειδική Συνεργάτης Περιφέρειας
Παπαθανασίου Αθανάσιος
Καθηγητής Φ.Α, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
09:30 – 09:45 Δημόπουλος Κωνσταντίνος (Καθηγητής Φ.Α, Διδάκτωρ ΕΚΠΑ, ΣΕΦΑΑ
Τυροβολά Βασιλική (Ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ, ΣΕΦΑΑ)
Κουτσούμπα Μαρία (Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, ΣΕΦΑΑ)
Χορός και λαϊκές δοξασίες: ο ρόλος και η λειτουργία του χορού σε μυθικά όντα και μάγισσες, στη Θεσσαλία.
09:45 – 10:00 Σβάνας Απόστολος (Καθηγητής Φ.Α, Χοροδιδάσκαλος )
Τα Ρογκατσάρια στη Μητρόπολη (Παλαιόκαστρο) Καρδίτσας.
10:00 – 10:15 Ποντίκας Απόστολος (Φιλόλογος, Δρ. Ιστορίας, Επίτιμος Σχ. Σύμβουλος)
«Έχω γιο, έχω χαρά που θα γίνω πεθερά. Έχω κόρη, έχω πίκρα που θα γνέθω κάθε νύχτα». Κοινωνιολογική θεώρηση των γαμήλιων εθίμων των Καραγκούνηδων της Πεδινής Θεσσαλίας.
10:15 – 10:30 Δημουλάς Κωνσταντίνος (Φιλόλογος, Νομοπολιτικός, Θεολόγος, Ψυχολόγος,
Msc Ψυχοανάλυσης, επί τιμή Σχολικός Σύμβουλος)
Δημουλάς Ευριπίδης (Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Η/Υ, Msc
Παραγωγής και Διαχείρησης Αναν. Πηγών Ενέργειας)
Βέλλιου Έλλη (Εκπαιδευτικός Εικαστικός, Msc Τέχνη και Δημόσιος Χώρος )
Παπαδημητρίου Θεοδώρα (Εκπαιδευτικός Γαλλικής Γλώσσας & φιλολογίας)
Οι σφαιροχοροί ως προαιώνια ιεροτελεστία αγωνίας διαιώνισης της ζωής.
10:30 – 10:45 Σταθοπούλου Κατερίνα (Φιλόλογος)
Η λαϊκή φαντασία στο χρόνο: «ο Αμάραντος και η Μαργαρίτα», «το Στοιχειωμένο Δέντρο» και άλλοι θρύλοι της περιοχής Σοφάδων.
10:45 – 11:00 Μπρέντας Απόστολος (Εκπαιδευτικός)
Το διαλελυμένο Μοναστήρι στο Γκέρμπεσι (σημερινό Καρποχώρι) και ο κατεστραμμένος Ιερός Ναός στο Μολόσι. Δύο ιστορίες παράλληλες, μιας εποχής που έρχεται στην επιφάνεια μέσα από ευρήματα και μαρτυρίες.
11:00 – 11:15 Ερωτήσεις – Συζήτηση
11:15 – 12:00 Διάλειμμα
Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2019 – Μεσημέρι
6η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο:
Τζιαμούρτας Αθανάσιος
Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (τμήμα Τ.Ε.Φ.Α.Α.)
Κοζιού – Κολοφωτιά Βασιλική
Συντ. Εκπαιδευτικός, Ερευνήτρια Τοπικής Ιστορίας & Λαογραφίας, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
Καντήλας Κωνσταντίνος
Οικονομολόγος, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
12:00 – 12:15 Αθανασούλης Ιωάννης (Εκπαιδευτικός, Αν. Διευθυντής Π.Ε Ν. Μαγνησίας,
μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου)
Κάλαντα του Λαζάρου στο χωριό μου (Ορφανά Καρδίτσας).
12:15 – 12:30 Σαμαράς Απόστολος (Καθηγητής Φ.Α, ΜSc )
Σαμαράς Κωνσταντίνος (Καθηγητής Φ.Α, μέλος του Αμφικτιονικού
Συμβουλίου)
Η αναπαράσταση της εθιμικότητας του καραγκούνικου γάμου, στο πλαίσιο της διεθνούς γιορτής πολιτισμού Καραϊσκάκεια το 1972, από τους κατοίκους του χωριού Σταυρός Καρδίτσας.
12:30 – 12:45 Lenent Kayapinar (Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Άγκυρας,
Πρόεδρος του Τμήματος Νέας Ελληνικής Γλώσσας και
Λογοτεχνίας)
Η οικονομία και η κοινωνική διαστρωμάτωση των χωριών Παλαμά, Καλυβάκια, Ερμήτσι, Πέτρινο, Ματαράγκα, από τις οθωμανικές πηγές του 16ου αιώνα.
12:45 – 13:00 Πιλάτου Βασιλική (Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ Π.Τ.Δ.Ε. Π.Θ. Διδάσκουσα
Π.Τ.Δ.Ε.Π.Θ. και Δ.Π.Θ., Β΄Αντιπρόεδρος Αμφικτιονίας)
Παπαγιαννοπούλου Ισμήνη (Φιλόλογος, Ιστορικός, MSc)
Καραθάνου Ανθή (Ιστορικός, Φιλόλογος)
Λατρευτικά, ήθη, έθιμα και παραδόσεις στο Νεμπεγλέρ Λάρισας κατά τον 20ο αιώνα.
13:00 – 13:15 Σταθόπουλος Αθανάσιος (Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας, μέλος του
Αμφικτιονικού Συμβουλίου)
« Ο Γήταυρος του Βάλτου». Τοπικός μύθος της ευρύτερης περιοχής Σοφάδων.
13:15 – 13:30 Ερωτήσεις-Συζήτηση
Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2019 – Απόγευμα
7η ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο:
Φιρφιρής Απόστολος
Πρώην Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής, Πρόεδρος της Αμφικτιονίας
Γκιουλέκας Χαράλαμπος
Συντ. Εκπαιδευτικός, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
Φιλίππου – Τσιώνα Καλλιόπη
Αρχιτέκτονας, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
18:00 – 18:15 Φιρφιρή Αθανασία – Δήμητρα (Δημοσιογράφος, Επικοινωνιολόγος)
Φιρφιρής Απόστολος (Πρώην Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής,
Πρόεδρος της Αμφικτιονίας)
Έθιμα, δοξασίες και θρύλοι για τον ερχομό της άνοιξης στον Παλαμά.
18:15 – 18:30 Κυπαρίσση-Αποστολίκα Νίνα (Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Επίτιμη
Διευθύντρια ΥΠΠΟΑ)
Προϊστορική λατρεία στο Σπήλαιο της Θεόπετρας.
18:30 – 18:45 Βαμβούρη Χριστίνα (Τ. Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων)
Καραμπέρας Βίκτωρ (Φιλόλογος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης)
Ο γυρισμός του ξενιτεμένου στην ποίηση, στα δημοτικά τραγούδια και σε δύο δημοτικά τραγούδια του Παλαμά.
18:45 – 19:00 Jean Claude Decourt (Καθηγητής του Γαλλικού Κέντρου Επιστημονικών
Μελετών του Παρισιού)
Πόλεις και ιερά στην κοιλάδα του Ενιπέα.
19:00 – 19:45 Εργαστήρι στολών
Τσιπλάκης Νίκος (Συλλέκτης Παραδοσιακών Στολών)
Φιρφιρής Απόστολος (Πρόεδρος της Αμφικτιονίας)
Τζέλλα Σοφία (Β΄Γραμματέας της Αμφικτιονίας)
Μπάλλα Μαρία (Ιατρός, Συλλέκτρια Παραδοσιακών Στολών , μέλος του
Αμφικτιονικού Συμβουλίου)
19:45 – 20:00 Τιμητικό αφιέρωμα στην
Κυπαρίσση – Αποστολίκα Νίνα (Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Επίτιμη
Διευθύντρια ΥΠΠΟΑ)
Ομιλητής: Χατζηαγγελάκης Λεωίδας (Αρχαιολόγος, Επίτιμος Έφορος
Αρχαιοτήτων)
20:00 – 20:15 Ερωτήσεις – Συζήτηση
20:15 – 20:30 Πορίσματα Συνεδρίου
Παλαιοθόδωρος Δημήτριος (Αναπληρωτής Καθηγητής, Πρόεδρος
Τμήματος Αρχαιολογίας Ι.Α.Κ.Α.
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ & ΑΝΤΑΜΩΜΑΤΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Παλαιοθόδωρος Δημήτριος
Αναπληρωτής Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Αρχαιολογίας Ι.Α.Κ.Α. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
Φιρφιρής Απόστολος
Πρώην Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής, Πρόεδρος της Αμφικτιονίας
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Τζέλλα Σοφία
Καθηγήτρια Φ.Α , Χοροδιδάσκαλος, Β’ Γραμματέας της Αμφικτιονίας
ΜΕΛΗ
Παπαπολύκαρπος Χρήστος
Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας – Α’ Αντιπρόεδρος της Αμφικτιονίας
Πιλάτου Βασιλική
Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ Π.Τ.Δ.Ε. Π.Θ. Διδάσκουσα Π.Τ.Δ.Ε.Π.Θ. και Δ.Π.Θ, Β΄ Αντιπρόεδρος της Αμφικτιονίας
Τσιχτής Χαράλαμπος
Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας, Α΄ Γραμματέας της Αμφικτιονίας
Φιλίππου – Τσιώνα Καλλιόπη
Αρχιτέκτονας, Ερευνήτρια, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
Σταθοπούλου Κατερίνα
Φιλόλογος
Καντήλας Κωνσταντίνος
Οικονομολόγος, μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
Στεργιόπουλος Μανώλης
Πρόεδρος της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας
Κοζιού Βασιλική
Συντ. Εκπαιδευτικός, Ερευνήτρια Τοπικής Ιστορίας & Λαογραφίας, Μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
Σβάνας Απόστολος
Καθηγητής Φ. Α , Χοροδιδάσκαλος
Ζησόπουλος Βησσάρης
Μέλος του Αμφικτιονικού Συμβουλίου
Σιακάρα Μαρίνα
Καθηγήτρια Φ. Α, Χοροδιδάσκαλος
Τσουρή – Καραμπινά Μαρία
Ειδική Συνεργάτης Περιφέρειας
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Τζέλλα Σοφία
Καθηγήτρια Φ.Α , Χοροδιδάσκαλος, Β’ Γραμματέας της Αμφικτιονίας
Καρανίσα Θεοδώρα
Εκπαιδευτικός
Μακρονάσιου Ζωή
Φιλόλογος, Δασκάλα
Χαβαλέ Ευαγγελία
Εκπαιδευτικός, Αρχαιολόγος
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Παλαιοθόδωρος Δημήτριος
Αναπληρωτής Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Αρχαιολογίας Ι.Α.Κ.Α. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Τζιαμούρτας Αθανάσιος
Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Τμήμα Σ.Ε.Φ.Α.Α.)
Φιρφιρής Απόστολος
Πρώην Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής, Πρόεδρος της Αμφικτιονίας
Σπανός Κώστας
Συντ. Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Εκδότης του Θεσσαλικού Ημερολογίου
Κυπαρίσση – Αποστολίκα Νίνα
Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Επίτιμη Διευθύντρια ΥΠΠΟΑ
Χατζηαγγελάκης Λεωνίδας
Αρχαιολόγος, Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων
Ιντζεσίλογλου Μπάμπης
Αρχαιολόγος
Δημουλάς Κωνσταντίνος
Φιλόλογος, Νομοπολιτικός, Θεολόγος, Ψυχολόγος, Msc Ψυχοανάλυσης και Κοινωνικής-Κλινικής Ψυχολογίας, Δρ. (Ι.Κ.Υ)(Κλ. Παιδονευροψυχολογίας και Ψυχιατρικής Κλ. Ψυχ.), Ερευνητής Βιοψυχανάλυσης, επί τιμή Α΄Σχολικός Σύμβουλος
Χαβαλέ Ευαγγελία
Εκπαιδευτικός, Αρχαιολόγος
ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Συντονιστής του 6ου Καραγκούνικου Ανταμώματος
Φιρφιρής Απόστολος
Παπαπολύκαρπος Χρήστος
Συντονίστρια του 6ου Διεθνούς Εθνολογικού Συνεδρίου
Τζέλλα Σοφία
Παρουσίαση προγράμματος Ανταμώματος
Τζέλλα Σοφία
Σταθοπούλου Κατερίνα
