Ένα ταξίδι θα σας πείσει γιατί η Θεσσαλονίκη είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση από μόνη της.
Για τους περισσότερους, η Θεσσαλονίκη θεωρείται ως «η πιο ερωτική» πόλη της Ελλάδας. Για πολλούς, αυτό είναι το μεγαλύτερο κλισέ. Για άλλους, η Θεσσαλονίκη υποφέρει από το περίφημο Second City Syndrome καθώς είναι σχεδόν καταδικασμένη να συγκρίνεται με την Αθήνα, όπως το Σικάγο με τη Νέα Υόρκη, και να χάνει. Κατά κράτος ή στα σημεία, ανάλογα ποιον ρωτάς. Αυτό ίσως να είναι αλήθεια.
Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας δεν έχει υπόσταση μόνο μέσα από την πρωτεύουσα, δεν χρειάζεται συγκρίσεις. Είναι μία πόλη που όχι μόνο προσφέρει πολλά σε μικρότερη έκταση, αλλά που έχει έναν διαφορετικό αέρα (και μάλλον δεν ευθύνεται ο Βαρδάρης γι’ αυτό). Κάθε φορά που πάμε, λέμε ότι την επόμενη φορά θα της αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο. Μέχρι την επόμενη επίσκεψη, της αφιερώνουμε περισσότερο χώρο, δηλαδή λέξεις. Άλλωστε, μπορεί να ψάχνετε -ξανά ή για πρώτη φορά- λόγους για μία σύντομη απόδραση. Όπως…
#1 Η Άνω Πόλη
Ίσως η πιο όμορφη γειτονιά της Θεσσαλονίκης, σίγουρα, πάντως, η πιο ιδιαίτερη. Καθώς απομακρύνεστε από το πολύβουο κέντρο, και ανεβαίνετε πιο ψηλά, θα βρεθείτε σε ένα τόπο που μοιάζει να ξεπήδησε από άλλη εποχή.
Πέτρινα σοκάκια, βυζαντινά τείχη, βυζαντινές εκκλησίες και πύργοι, κατοικίες με σαχνισί (κατάλοιπο της οθωμανικής περιόδου). Αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους που κάνουν απαραίτητη μία βόλτα στην άλλη πλευρά της Θεσσαλονίκης. Όπως ανηφορίζετε, μην παραλέιψετε να επισκεφτείτε τους Κήπους του Πασά, πίσω από το νοσοκομείο «Άγιος Δημήτριος», μέσα στο πράσινο και το μυστήριο.
#2 Η ιστορία και τα μνημεία
Η ιστορία της Θεσσαλονίκης εκτείνεται σε πολλούς αιώνες και περιλαμβάνει πολλούς πολιτισμούς, μικρότερους ή μεγαλύτερους, θυμίζοντας μωσαϊκό. Υπάρχουν κτίρια που θυμίζουν το παρελθόν της και τις απότομες αλλαγές που έζησε η πόλη, είτε αξιοποιούνται είτε όχι, ενώ δεν είναι λίγα τα ιστορικά κτίσματα που περιλαμβάνονται στα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Εκτός από τα τείχη, η Ροτόντα, ο Όσιος Δαβίδ, η Μονή Βλατάδων, η Βασιλική Παναγίας Αχειροποίητου, η Αγία Σοφία και το Βυζαντινό Λουτρό είναι μόνο μερικά από τα μνημεία που χαρακτηρίζουν το ιστορικό προφίλ της πόλης.
Από εκεί και πέρα, η πόλη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κάποτε κραταιά εβραϊκή κοινότητα. Βέβαια, η σχέση με αυτή και το τι έχει απομείνει είναι μία άλλη (μεγάλη) ιστορία.
#3 Η αρχιτεκτονική
Σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, μπορείτε να συναντήσετε κτίρια βυζαντινής, οθωμανικής, βιομηχανικής, μεσοπολεμικής και μοντέρνας αρχιτεκτονικής, με στοιχεία παραδοσιακά, κλασικίζοντα, Art Nouveau και Art Deco. Με λίγα λόγια, δεν χρειάζεται να περπατήσετε μεγάλες αποστάσεις για να θαυμάσετε ενδιαφέροντα -και πολύχρωμα- κτίρια διαφορετικών εποχών και στιλ.
Δύο από τα κτίρια που ξεχωρίζουμε είναι η εκλεκιστική Συναγωγή της Ιτάλια Γιασάν, με στοιχεία μπαρόκ, Art Deco και μακεδονικής αρχιτεκτονικής, καθώς και η καπναποθήκη Χατζηγεωργίου, που κτίστηκε το 1937.
#4 Ο πολιτισμός και το design
Φεστιβάλ Κινηματογράφου, Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, Δημήτρια, Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών, Reworks, Kapani Project είναι μερικά από τα πιο μεγάλα φεστιβάλ της βόρειας Ελλάδας, ενώ πιο μικροί χώροι φιλοξενούν εκδηλώσεις σχεδόν καθημερινά. Από μουσεία, γνώριμα ονόματα στο εκτός Θεσσαλονίκης κοινό είναι, μεταξύ άλλων, το Μουσείο Κινηματογράφου, το Μουσείο Φωτογραφίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Μουσείο Μπάσκετ Χ.Α.Ν.Θ. είναι αρκετά για να σας πείσουν γιατί η πόλη δεν είναι και τόσο μικρή.
Όσον αφορά το design, η Θεσσαλονίκη είναι μία πόλη με σπουδαία σκηνή, καθώς αρκετά γραφεία έχουν ξεπεράσει τα γεωγραφικά όρια της περιοχής -ενδεικτικά, Beetroot, Semiotik Design Agency, Studio Hervik, Slab, Blind Studio κ.ά-, ενώ κάποια από αυτά έχουν βραβευθεί και σε διεθνές επίπεδο. Όχι κι άσχημα.
#5 Το φαγητό και τα γλυκά
Όχι, δεν εννοούμε τον γύρο και το κουλούρι Θεσσαλονίκης. Η Θεσσαλονίκη διαθέτει εδώ και κάποια χρόνια ταβερνάκια και εστιατόρια που αξιοποιούν πρώτες ύλες από μικρούς παραγωγούς και προωθούν τις παραδοσιακές συνταγές with a twist. Κάποια μάλιστα ανανέωσαν -σε έναν βαθμό- τη γαστρονομική κουλτούρα όχι μόνο της πόλης, αλλά και της χώρας. Δεν είναι τυχαίο που κάποια εγχειρήματα επεκτάθηκαν και στην Αθήνα. Επίσης, εδώ καθιερώθηκε η ιεροτελεστία του κυριακάτικου brunch.
Για τα δε γλυκά, αν ενώσουμε και τυπώσουμε όλη τη σχετική αρθρογραφία, μάλλον φτιάχνουμε ολόκληρους τόμους. Γενικά, όρεξη να έχετε και, μετά από ένα τριήμερο, θα φύγετε τουλάχιστον δύο κιλά βαρύτεροι -και με κάποια κουτιά με λαχταριστά τρίγωνα Πανοράματος.
#6 Οι αγορές
Αν προλαβαίνετε, μία καλή ιδέα είναι να επισκεφτείτε μία από τις αγορές της πόλης. Τον Δεκέμβριο του 2022 άνοιξε πάλι η ιστορική Αγορά Μοδιάνο, ή αλλιώς «Κεντρική Αγορά Τροφίμων της Θεσσαλονίκης», η κατασκευή της οποίας ξεκίνησε το 1922 στην περιοχή της πυρίκαυστης ζώνης που καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1917. Δεν είναι η μόνη, βέβαια, καθώς υπάρχουν το Καπάνι, η πιο παλιά ανοικτή δημόσια αγορά της Θεσσαλονίκης, ενώ μπορείτε να πάτε και μέχρι την πλατεία Άθωνος και την αγορά Βατικιώτη και να μπείτε σε κάποιο μικρό τοπικό κατάστημα.
Μία πόλη δεν μπορεί να ορίζεται μέσα από μία άλλη. Αντίθετα, μπορεί να ορίζεται από τους ανθρώπους της και αυτά που έχει να προσφέρει στους κατοίκους και τους επισκέπτες της. Ένα ταξίδι θα σας πείσει γιατί η Θεσσαλονίκη είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση από μόνη της.
