Θα μπορούσε το ράφι με τα μπαχαρικά σας να γίνει και το προσωπικό σας φαρμακείο; Από την κανέλα μέχρι τη μέντα και το δεντρολίβανο, έρευνες δείχνουν ότι κάποια βότανα και μπαχαρικά μπορούν να βελτιώσουν την υγεία σας. Αν και μπορεί να μην αντικαταστήσουν τα φάρμακα, η τακτική χρήση τους θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος να «μπουστάρετε» τον οργανισμό σας.
6 κοινά βότανα και μπαχαρικά και τα οφέλη τους για την υγεία
Μπορεί τα βότανα και τα μπαχαρικά στην κουζίνα σας να κάνουν περισσότερα από το να δίνουν απλώς γεύση στο φαγητό; Όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι καρυκεύματα όπως η κανέλα, ο μαϊντανός, η ρίγανη και τα γαρίφαλα ενδέχεται να προσφέρουν απροσδόκητα οφέλη για την υγεία – από τη βελτίωση της καρδιακής και της γαστρεντερικής υγείας μέχρι τη ρύθμιση του σακχάρου και τη μείωση της φλεγμονής.
Αν και πολλές μελέτες αφορούν συμπυκνωμένα εκχυλίσματα ή υψηλότερες δόσεις απ’ όσες καταναλώνουμε συνήθως, υπάρχουν ενδείξεις ότι ακόμη και μικρές, τακτικές ποσότητες θα μπορούσαν να συμβάλουν σε καλύτερη μακροπρόθεσμη υγεία. Πρόσφατες δοκιμές, μάλιστα, δείχνουν ότι μερικά κουταλάκια μεικτών βοτάνων και μπαχαρικών την ημέρα μπορούν να βελτιώσουν την αρτηριακή πίεση και να ενισχύσουν τα ευεργετικά βακτήρια του εντέρου.
Γιατί πρέπει – ή δεν πρέπει – να χρησιμοποιούμε φυτικά σκευάσματα αντί για φάρμακα;
Τα φυτικά σκευάσματα παρουσιάζουν τόσο πιθανά οφέλη όσο και σημαντικά μειονεκτήματα σε σύγκριση με τα συμβατικά φάρμακα, βάσει κλινικών ερευνών:
- Πλεονεκτήματα: Η πολυσύνθετη δράση τους μπορεί να προσφέρει συνεργιστικά οφέλη για την καρδιαγγειακή και την ψυχική υγεία, συχνά με λιγότερες αναφερόμενες παρενέργειες από τα φάρμακα. Είναι επίσης εύκολα προσβάσιμα, οικονομικά και χωρίς ιατρική συνταγή, κάτι που διευκολύνει τη συμμόρφωση και την πρόσβαση.
- Μειονεκτήματα: Πολλές μελέτες είναι μικρές, βραχυπρόθεσμες και όχι τόσο αυστηρές όσο οι φαρμακευτικές δοκιμές, άρα τα δεδομένα είναι λιγότερο αξιόπιστα. Επιπλέον, τα φυτικά προϊόντα μπορεί να διαφέρουν σε ποιότητα, ισχύ και να εμπεριέχουν κινδύνους επιμόλυνσης – ενώ ορισμένα βότανα, όπως το σκόρδο, το St. John’s wort και η βερβερίνη, μπορεί να αλληλεπιδράσουν σοβαρά με φάρμακα μέσω της απορρόφησης ή του μεταβολισμού τους (π.χ. μέσω των ενζύμων CYP).
Τα βότανα μπορεί να έχουν οφέλη για ήπια ή χρόνια συμπτώματα – αλλά για σοβαρές ή οξείες παθήσεις απαιτείται η ακρίβεια, η σταθερότητα και η ασφάλεια των φαρμακευτικών σκευασμάτων. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε, αντικαταστήσετε ή συνδυάσετε φυτικά προϊόντα με συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Έξι κοινά βότανα και μπαχαρικά και τα οφέλη τους
Πέρα από το να κάνουν το φαγητό πιο νόστιμο, καθημερινά βότανα και μπαχαρικά όπως η κανέλα, ο κουρκουμάς, το τζίντζερ, η μέντα, τα γαρίφαλα και το δεντρολίβανο μπορεί να προσφέρουν πραγματικά οφέλη για την υγεία. Από τη μείωση των αιχμών σακχάρου και των προβλημάτων στην πέψη μέχρι τη μείωση φλεγμονής, ναυτίας ή και τη βελτίωση της διάθεσης, έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και μικρές ποσότητες που χρησιμοποιούνται τακτικά στο μαγείρεμα μπορούν να υποστηρίξουν τη συνολική υγεία σας. Δείτε τι λέει η επιστήμη για έξι βασικά συστατικά που βρίσκονται στην κουζίνα σας και αξίζει να έχετε στο ράφι σας:
1. Κανέλα
Αυτό το δημοφιλές μπαχαρικό έχει συνδεθεί με καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου, ιδιαίτερα σε άτομα με προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2. Σε μελέτη του 2024 που δημοσιεύτηκε στο The American Journal of Clinical Nutrition, άτομα με προδιαβήτη που κατανάλωσαν 4g κανέλας (περίπου 1½ κ.γ.) καθημερινά για τέσσερις εβδομάδες είχαν καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στη διάρκεια της ημέρας.
Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώθηκαν και από σημαντική ανασκόπηση 35 μελετών του 2022 στο περιοδικό Critical Reviews in Food Science and Nutrition, όπου διαπιστώθηκε ότι η κανέλα μείωσε μέτρια τα επίπεδα σακχάρου και βελτίωσε τα λιπίδια σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο.
Η τακτική κατανάλωση κανέλας ίσως βοηθά λίγο – αλλά η διατροφή σας είναι αυτό που μετρά πραγματικά για τη ρύθμιση του σακχάρου. Κάτι σημαντικό: η η πιο κοινή κανέλα είναι η κινεζική κανέλα που περιέχει κουμαρίνη – μια ουσία η οποία είναι πιθανώς βλαβερή σε μεγάλες ποσότητες. Η κανέλα Κεϋλάνης είναι πιο ασφαλής αν τη χρησιμοποιείτε τακτικά.
2. Κουρκουμάς
Αυτό το μπαχαρικό με το χρυσαφένιο χρώμα, που χρησιμοποιείται συχνά σε κάρι και latte, έχει από παλιά αναγνωριστεί για τις πιθανές του θεραπευτικές ιδιότητες – η δραστική του ουσία, η κουρκουμίνη, είναι ένα ισχυρό αντιφλεγμονώδες και αντιοξειδωτικό, το οποίο έχει φανεί ότι μειώνει δείκτες φλεγμονής όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, ιδιαίτερα σε άτομα που λαμβάνουν υψηλές δόσεις συμπληρωμάτων (π.χ. 8g ημερησίως, σύμφωνα με ανασκόπηση του 2024 στο Prostaglandins and Other Lipid Mediators).
Αν και η κουρκουμίνη δεν απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό, ο συνδυασμός της με πιπερίνη (ένωση που βρίσκεται στο μαύρο πιπέρι) μπορεί να ενισχύσει την απορρόφησή της έως και 2.000%. Τα συμπληρώματα κουρκουμίνης δείχνουν κλινικά υποσχόμενα αποτελέσματα στην υποστήριξη της υγείας των αρθρώσεων, του μεταβολισμού, της γνωστικής λειτουργίας και του καρδιαγγειακού συστήματος.
Ωστόσο, ακόμη και το τακτικό μαγείρεμα με κουρκουμά και μαύρο πιπέρι μπορεί να προσφέρει σταδιακά οφέλη μακροπρόθεσμα.
3. Τζίντζερ
Οι ενώσεις που δίνουν στο τζίντζερ τη χαρακτηριστική του έντονη γεύση – gingerols και shogaols – έχουν αποδειχθεί ότι επηρεάζουν διάφορες διεργασίες στο σώμα, περιλαμβανομένων αυτών που σχετίζονται με τη φλεγμονή, τη ναυτία και την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Μία από τις πιο γνωστές χρήσεις του τζίντζερ είναι η ανακούφιση από τη ναυτία, και η έρευνα το επιβεβαιώνει. Κλινικές δοκιμές έχουν διαπιστώσει ότι τα συμπληρώματα τζίντζερ μπορούν να μειώσουν τη ναυτία που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη, τη χημειοθεραπεία και την ανάρρωση μετά από χειρουργείο.
Σε μελέτη του 2024 στο περιοδικό Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, άτομα που υποβάλλονταν σε χημειοθεραπεία και κατανάλωναν 1,2g (περίπου ½ κ.γ.) αποξηραμένου τζίντζερ την ημέρα ανέφεραν λιγότερη ναυτία και εμετούς, καθώς και χαμηλότερα επίπεδα κόπωσης, σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν placebo.
Αν μαγειρεύετε με φρέσκο τζίντζερ, δεν χρειάζεται να το ξεφλουδίσετε – απλώς ξεπλύνετέ το και τρίψτε το όπως είναι. Ή προσθέστε ένα κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένο τζίντζερ στο γιαούρτι σας. Μπορείτε επίσης να καταψύξετε ρίζα τζίντζερ – αυτό την κάνει πιο εύκολη στο τρίψιμο.
4. Μέντα
Το έλαιο μέντας, γεμάτο με μενθόλη, βοηθά στη χαλάρωση των μυών του εντέρου και ανακουφίζει από κράμπες, φούσκωμα και πόνο – καθιστώντας το μία από τις πιο τεκμηριωμένες φυσικές θεραπείες για το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS).
Μια μετα-ανάλυση του 2019 από 12 μελέτες με 835 ενήλικες διαπίστωσε ότι άτομα που λάμβαναν καψάκια με έλαιο μέντας (με εντερική επικάλυψη) είχαν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να νιώσουν ανακούφιση από τα συμπτώματα και σημαντικά λιγότερο κοιλιακό πόνο σε σχέση με όσους έπαιρναν placebo – ενώ το τσάι μέντας προσφέρει μόνο ήπια ανακούφιση.
5. Γαρίφαλα
Γνωστά κυρίως για τη χρήση τους σε γλυκά με μπαχαρικά και ζεστό κρασί, τα γαρίφαλα έχουν επίσης μακρά ιστορία ως φυσική θεραπεία για πονόδοντο. Παραδοσιακά, μασούσαν ολόκληρα γαρίφαλα για την ανακούφιση του πόνου – μια πρακτική που πλέον φαίνεται να υποστηρίζεται και από τη σύγχρονη επιστήμη.
Σε μελέτη του 2006 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Dentistry, ένα gel από γαρίφαλο ήταν εξίσου αποτελεσματικό με το 20% βενζοκαΐνης (ένα κοινό αναισθητικό gel) στη μείωση του πόνου από την ένεση του οδοντιάτρου. Το αποτέλεσμα οφείλεται στην ευγενόλη – μία ένωση στα γαρίφαλα που δρα ως φυσικό παυσίπονο, εμποδίζοντας τα νευρικά σήματα.
Άρα, αν ξαφνικά σας πιάσει πονόδοντος και δεν μπορείτε να πάτε άμεσα σε οδοντίατρο ή φαρμακείο, το μάσημα ενός γαρίφαλου ίσως προσφέρει προσωρινή ανακούφιση – αν και μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό σε κάποιους. Παρ’ όλα αυτά, μην αμελήσετε να πάτε στον οδοντίατρο επειδή «δούλεψε το γαρίφαλο».
6. Δεντρολίβανο
Με καταγωγή από τη Μεσόγειο, αυτό το βότανο ίσως δώσει ώθηση στον εγκέφαλό σας. Άνδρες που έλαβαν 1g εκχυλίσματος δεντρολίβανου την ημέρα για τέσσερις εβδομάδες παρουσίασαν βελτιώσεις στη διάθεση, την ενέργεια και την πνευματική διαύγεια, σύμφωνα με μελέτη του 2020 στο περιοδικό Nutrients.
Αν και η συγκεκριμένη δόση δεν είναι εφικτή με τη χρήση φρέσκου ή αποξηραμένου δεντρολίβανου στο μαγείρεμα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να το προσθέσετε στα πιάτα σας.
Πηγές: Daily Mail, ScienceDirect, PMC, VeryWell Health, Griffith University, PubMed, PubMed, PubMed, PMC, Frontiers, XHP Publishing, MDPI
ΠΗΓΗ: www.oloygeia.gr