Συνέντευξη: 360 κακοποιημένες γυναίκες έχουν ζητήσει βοήθεια στα Τρίκαλα από το Κέντρο Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας

«Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την άσκηση βίας» λένε η Βασιλική Γουγκουστάμου, ψυχολόγος κι Ελευθερία Τζιουβάρα, νομική σύμβουλος, του Κέντρου Σε 360 ανέρχονται οι κακοποιημένες γυναίκες οι οποίες από το 2013 μέχρι σήμερα έχουν απευθυνθεί για βοήθεια στο Κέντρο Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας αποδεικνύοντας ότι υπάρχουν και στα Τρίκαλα γυναίκες τα δικαιώματα των οποίων εξακολουθούν να καταπατούνται, γυναίκες της διπλανής πόρτας που εξακολουθούν να υφίστανται κάθε μορφής βίας. «Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που απευθύνθηκαν στο Κέντρο είναι ή έχουν υπάρξει θύματα ενδοοικογενειακής βίας.  Η ενδοοικογενειακή βία και κυρίως η συζυγική ή συντροφική βία είναι η πιο συχνή και διαδεδομένη μορφή βίας που πλήττει τις γυναίκες. Η βία δυστυχώς δεν γνωρίζει ηλικιακούς, κοινωνικούς, μορφωτικούς και φυλετικούς περιορισμούς. Στο Κέντρο  έχουν απευθυνθεί πολλές νεαρές γυναίκες που από πολύ νωρίς έχουν υπάρξει  θύματα συζυγικής ή συντροφικής βίας,  αλλά και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που υφίστανται μακροχρόνια  κακοποίηση. Ο δρόμος της αποκάλυψης κάθε ιστορίας βίας, δεν είναι τόσο απλή υπόθεση για τις γυναίκες» μας λένε μεταξύ άλλων η Βασιλική Γουγκουστάμου, ψυχολόγος και η Ελευθερία Τζιουβάρα, νομική σύμβουλος, του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών του δήμου Τρικκαίων. «Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την άσκηση βίας» επισημαίνουν.

«ΣΠΑΜΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ, ΔΕΙΧΝΟΥΜΕ ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗ ΒΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ»… Ένα μήνυμα που μεταδίδουμε κι ελπίζουμε να βρει αποδέκτες…

Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη

-Τί είναι το Κέντρο Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας;

-Το Κέντρο Συμβουλευτική Υποστήριξης Γυναικών αποτελεί δομή του δήμου Τρικκαίων, η οποία χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Θεσσαλία 2014-2020»  και αποτελεί μέρος ενός πανελλαδικού Δικτύου 62 Δομών Ισότητας, το οποίο  αποτελείται από 41 Συμβουλευτικά Κέντρα και 21 Ξενώνες Φιλοξενίας  γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους.

Παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης, νομικής  και εργασιακής συμβουλευτικής, υπηρεσίες παραπομπής ή συνοδείας, όπου αυτό απαιτείται, σε Ξενώνες Φιλοξενίας, στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, σε δικαστήρια, νοσοκομεία, σε φορείς κοινωνικής πολιτικής.

Επίσης το Κέντρο υλοποιεί  δράσεις δικτύωσης και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.

-Σε ποιες απευθύνεται;

–Σε ενήλικες γυναίκες που έχουν υποστεί ή υφίστανται βία σε όλες τις μορφές (ψυχολογική, λεκτική, σωματική βία, ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική παρενόχληση, θύματα βιασμού, πορνείας ή trafficking κ.α. ) ή/και πολλαπλές διακρίσεις (π.χ. μετανάστριες, πρόσφυγες, μονογονείς, ΑμΕΑ, άνεργες κ.λπ.).

-Από πότε λειτουργεί στο Δήμο Τρικκαίων;

-Από το Νοέμβριο του 2013.

-Πόσες γυναίκες έχουν ζητήσει τη βοήθεια σας μέχρι σήμερα;

-Στο κέντρο έχουν απευθυνθεί μέχρι σήμερα 360 γυναίκες.

-Τι υποθέσεις αφορούσαν;

–Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που απευθύνθηκαν στο Κέντρο είναι ή έχουν υπάρξει θύματα ενδοοικογενειακής βίας.  Η ενδοοικογενειακή βία και κυρίως η συζυγική ή συντροφική βία είναι η πιο συχνή και διαδεδομένη μορφή βίας που πλήττει τις γυναίκες.

-Τί ηλικιών ήταν οι γυναίκες;

–Η βία δυστυχώς δεν γνωρίζει ηλικιακούς, κοινωνικούς, μορφωτικούς και φυλετικούς περιορισμούς. Στο Κέντρο  έχουν απευθυνθεί πολλές νεαρές γυναίκες που από πολύ νωρίς έχουν υπάρξει  θύματα συζυγικής ή συντροφικής βίας αλλά και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που υφίστανται μακροχρόνια  κακοποίηση.

-Ποια ήταν η χρονιά με τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικών που ζήτησαν τη βοήθειά σας;

–Ο αριθμός των γυναικών που απευθύνονται στο Κέντρο αυξάνεται με το πέρασμα των ετών λειτουργίας του και αυτό σίγουρα βρίσκεται σε συνάρτηση  με το γεγονός ότι υπάρχει  πια διάδοση και εδραίωση της γνώσης για την ύπαρξη του Κέντρου και των δωρεάν παρεχόμενων εξειδικευμένων υπηρεσιών του.

-Συνήθως οι κακοποιημένες γυναίκες δεν ζητούν βοήθεια, δεν κοινοποιούν το πρόβλημά τους. Γιατί συμβαίνει αυτό;

–Ο φόβος, η ντροπή, οι παραδοσιακές αντιλήψεις για την οικογένεια και το ρόλο των δύο φύλων, οι ενοχές αλλά και η περιορισμένη ενημέρωση των γυναικών για τα δικαιώματα τους είναι μόνο ορισμένα από τα εμπόδια των γυναικών στο να μιλήσουν για την βία που υφίστανται  ή έχουν βιώσει κατά το παρελθόν. Ακόμη, πολλές γυναίκες φοβούνται την πιθανότητα εκδίκησης των δραστών εναντίον τους αλλά  και τον κοινωνικό «στιγματισμό», ιδιαίτερα στις μικρές κοινωνίες. Όπως λοιπόν αντιλαμβάνεστε,  ο δρόμος της αποκάλυψης κάθε ιστορίας βίας, δεν είναι τόσο απλή υπόθεση για τις γυναίκες.

Το Κέντρο στεγάζεται στο κτίριο του Ε’ ΚΑΠΗ  του δήμου Τρικκαίων (Θεοδοσοπούλου και Τζουμαγιάς, έναντι ΔΕΗ ), λειτουργεί από τις 08:00 – 16:00, κατά τις εργάσιμες ημέρες ( Δευτέρα έως Παρασκευή). Το τηλέφωνο επικοινωνίας είναι το 2431027943.

-Νιώθουν ενοχικές απέναντι στη βία που δέχονται; Θεωρούν ότι είναι εκείνες υπεύθυνες;

-Ένα πολύ συχνά αναφερόμενο συναί

σθημα των γυναικών, οι οποίες υφίστανται βία, είναι η ενοχή και πιο συγκεκριμένα η αυτοενοχοποίηση τους για την βία που τους ασκείται από την πλευρά του δράστη. Τα θύματα δικαιολογούν πολλές φορές τον θύτη και πιστεύουν ότι αυτά ευθύνονται για την κακοποίηση τους. Η ενοχή που αναπτύσσεται στις γυναίκες- θύματα βίας έχει ως αποτέλεσμα να θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνους για τις βίαιες συμπεριφορές που υφίστανται και να πιστεύουν ότι εάν αλλάξουν οι ίδιες συμπεριφορά, θα αλλάξει και ο σύντροφος τους, ενώ αυτό δεν συμβαίνει με αποτέλεσμα να είναι διάχυτα τα συναισθήματα ματαίωσης ή ακόμα και κατάθλιψης για όλο αυτό που βιώνουν.

-Οι γυναίκες σήμερα είναι περισσότερο ή λιγότερο ανεκτικές σε θέματα βίας από ό,τι στο παρελθόν;

-Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για «ανεκτικότητα» απέναντι στη βία από την πλευρά των γυναικών που την βιώνουν είτε στο παρελθόν είτε και στον παρόν. Η γυναίκα πολλές φορές υπομένει τη βία για πολλούς λόγους ψυχολογικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς και συναισθηματικούς, οι οποίοι μπορεί να διαφοροποιούνται κατά περίπτωση. Αυτό που έχει αλλάξει πια στο παρόν, είναι το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα, καθώς από το 2006 η ενδοοικογενειακή βία θεωρείται έγκλημα. Επίσης, σήμερα σε αντιδιαστολή με το παρελθόν, υπάρχουν πια εξειδικευμένες δομές για τη βία κατά των γυναικών, στις οποίες οι γυναίκες μπορούν πια να απευθυνθούν και να αναζητούν βοήθεια και στήριξη για όλο αυτό που βιώνουν.

-Η οικονομική κρίση συνέβαλλε στην αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας;

-Πολύ συχνά  η οικονομική κρίση,  τα οικονομικά προβλήματα ή ακόμα και η χρήση αλκοόλ ή ουσίων,  χρησιμοποιούνται ως δικαιολογία ή ακόμη και ως άλλοθι για την άσκηση βίας από το δράστη. Η πραγματικότητα είναι πως δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την άσκηση βίας. Η άσκηση βίας, στις περισσότερες περιπτώσεις,  είναι μια συνειδητή επιλογή  του δράστη και δεν προκαλείται από εξωγενείς παράγοντες. Η οικονομική κρίση δεν είναι αιτία ούτε προκαλεί την ενδοοικογεγνειακή βία. Το μόνο που ίσως μπορεί να κάνει είναι να πυροδοτήσει την ήδη υπάρχουσα και εκδηλωμένη άσκηση βίας.

-Η δομή στελεχώνεται από ειδικούς;

-Το Κέντρο στελεχώνεται με ειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και ειδικότερα από Ψυχολόγο, Νομικό, Κοινωνιολόγο και Κοινωνικό Λειτουργό, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ψυχολογικής, νομικής, κοινωνικής και εργασιακής στήριξης.

-Με ποιον τρόπο μπορεί να βοηθήσει μία γυναίκα;

–Το Κέντρο με τις ως άνω υπηρεσίες του, παρέχει μια εξειδικευμένη, εξατομικευμένη και διεπιστημονική αντιμετώπιση  των περιστατικών βίας. Το αίτημα της γυναίκας είναι αυτό που καθορίζει το είδος των υπηρεσιών που θα παρασχεθούν. Παραδείγματος χάριν, υπάρχουν γυναίκες που επιθυμούν απλά να ενημερωθούν για τα νομικά δικαιώματα τους, χωρίς να επιθυμούν να προβούν άμεσα σε κάποια άλλη ενέργεια. Υπάρχουν γυναίκες που μας δηλώνουν ότι άμεσα πρέπει να εγκαταλείψουν το σπίτι και το βίαιο σύζυγο ή σύντροφο και δεν έχουν που να μείνουν, οπότε άμεσα παραπέμπονται  σε Ξενώνα Φιλοξένιας του Δικτύου. Υπάρχουν γυναίκες  που ζητούν μόνο  ψυχολογική στήριξη για όλο αυτό που βιώνουν  ή εργασιακή στήριξη για να μπορέσουν να ανεξαρτητοποιηθούν οικονομικά και να κάνουν πιο εύκολα το βήμα της απεμπλοκής από την κακοποιητική σχέση. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, το αίτημα κάθε γυναίκας είναι διαφορετικό  και αυτό είναι και το νόημα της εξατομικευμένης  συμβουλευτικής αντιμετώπισης κάθε γυναίκας που περνά την πόρτα του Κέντρου.

-Οι υπηρεσίες είναι δωρεάν;

-Οι υπηρεσίες συμβουλευτικής παρέχονται δωρεάν και καλύπτονται από το απόρρητο της Συμβουλευτικής.

-Η δομή πραγματοποιεί διάφορες δράσεις ευαισθητοποίησης;

-Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας για ζητήματα έμφυλης βίας κατά των γυναικών, αποτελεί  βασικό τομέα της δράσης του Κέντρου. Η βία κατά των γυναικών και ειδικότερα η ενδοοικογενειακή βία θεωρούνταν πάντα θέματα «ταμπού», για τα οποία δύσκολα άνοιγε δημόσια συζήτηση καθώς αντιμετωπίζονταν ως υποθέσεις «ιδιωτικής φύσης»  στις οποίες δε χωρούσε κοινωνική παρέμβαση. Την, επί χρόνια, κυρίαρχη αυτή αντίληψη της κοινωνίας προσπαθούμε να αλλάξουμε, με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, προκειμένου η τοπική κοινωνία να αντιληφθεί ότι η βία κατά των γυναικών δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση αλλά κοινωνική παθογένεια και  μας αφορά όλους. Μόνο αν η κοινωνία επιδείξει ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ σε κάθε μορφή βίας, υπάρχει η ελπίδα αυτή να εξαλειφθεί. Η βία κατά των γυναικών μας αφορά όλους και όσο κλείνουμε τα μάτια σε αυτή, προσποιούμενοι ότι δεν υπάρχει ή δεν μας αφορά, αυτή γιγαντώνεται.

Δύο τέτοιες δράσεις με δωρεάν είσοδο, υλοποιούμε με αφορμή την 25η Νοεμβρίου 2018, Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών:

-Την Κυριακή 25/11/2018,  στο χώρο του Οθωμανικού Λουτρού του Μουσείου Τσιτσάνη: εγκαινιάστηκε η ΈΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ της Λένας Μαγγούτα με τίτλο « ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ». Διάρκεια Έκθεσης: 25/11-2/12/2018.

–  Την Τετάρτη, 28/11/2018 και ώρα 20.30, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Μουσείου Τσιτσάνη: ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ της Πολύνας  Γκιωνάκη «ΚΟΚΚΙΝΗ ΜΝΗΜΗ», με θέμα την ενδοοικογενειακή συντροφική βία.

-Που μπορεί να σας βρει όποιος έχει ανάγκη τη βοήθειά σας;

-Το Κέντρο στεγάζεται στο κτίριο του Ε’ ΚΑΠΗ  του δήμου Τρικκαίων (Θεοδοσοπούλου και Τζουμαγιάς, έναντι ΔΕΗ ), λειτουργεί από τις 08:00 – 16:00, κατά τις εργάσιμες ημέρες ( Δευτέρα έως Παρασκευή). Το τηλέφωνο επικοινωνίας είναι το 2431027943.

-Τί συμβουλεύετε τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν τη βία;

–Να μιλήσουν γι’ αυτό που τους συμβαίνει και να αναζητήσουν βοήθεια είτε από το συγγενικό, φιλικό περιβάλλον είτε από εξειδικευμένες δομές είτε από τις αρμόδιες κρατικές αρχές.  Η κακοποίηση είναι ένας πολύ δύσκολος δρόμος, τον οποίο οι γυναίκες δεν πρέπει και δεν μπορούν να διαβαίνουν μόνες.

-Ο Νόμος προστατεύει τις κακοποιημένες γυναίκες;

-Με το ν. 3500/2006 και τον πρόσφατο ν. 4531/2018 ,ο νομοθέτης αναφέρεται αυτοτελώς στο φαινόμενο της ενδοοικογενειακής κακοποίησης των γυναικών και υποδηλώνει την  πρόθεση του να αποτρέψει φαινόμενα μετατροπής της οικογένειας σε τόπο ατιμώρητης καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ρητά πλέον ορίζει ότι η ενδοοικογενειακή βία σε όλες της τις μορφές είναι ΕΓΚΛΗΜΑ και τιμωρείται. Οι ως άνω νόμοι  περιέχουν διατάξεις αστικού και ποινικού δικαίου,  καθώς και διατάξεις προνομιακής πολιτικής  για την προστασία των γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους. Παρά τις οποίες ελλείψεις, κυρίως σε επίπεδο άμεσης προστασίας των θυμάτων, που μπορεί να έχουν τα ανωτέρω νομοθετήματα, ωστόσο αποτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό θεσμικό προστατευτικό πλαίσιο, που  εισάγει τη νέα αντίληψη για τη μηδενική ανοχή απέναντι στη βία μέσα στο σπίτι.