Μισαλλοδοξία, κοινωνική προκατάληψη, ρατσιστική συμπεριφορά, ιδεοληψία, ρατσισμός, σκληρότητα, εγκλήματα, θάνατος… Ιωσήφ Λουτζάνι, Βενετία 1797. Παύλος Ιακωβίδης, Θεσσαλονίκη 1908. Εστεμπάν Μποράλες, Σεβίλλη 1936. Αμαλία, Πελοπόννησος 1964. Σιμόν, Νέα Υόρκη, 2007. Πέντε πρόσωπα, πέντε μέρη του κόσμου, πέντε διαφορετικές ιστορικές περίοδοι, ένα βιβλίο με την υπογραφή της Αντωνίας Πανταζοπούλου Σακελλαρίου σαν τις «Βενετσιάνικες βινιέτες» (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Πέντε ετερόκλητες ιστορίες που κρέμονται από μια κλωστή, έτοιμη να κοπεί, στη Βενετία που χώνεψε τις χαλασμένες ζωές των ανθρώπων που έζησαν όσο γραφόταν το βιβλίο.
Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη
-Βενετσιάνικες βινιέτες… κ. Πανταζοπούλου Σακελλαρίου μπορείτε να μου περιγράψετε εν συντομία το βιβλίο σας;
-Οι «Βενετσιάνικες βινιέτες» γράφτηκαν με αφορμή τη Βενετία και το γκέτο των Εβραίων. Ο γιατρός Ιωσήφ Λουτζάνι έζησε στο γκέτο, γιάτρεψε, ερωτεύτηκε και φυλακίστηκε άδικα και λίγο μετά την πτώση της Γαληνοτάτης, το 1797, είδε τις άθλιες πύλες του να γκρεμίζονται αλλά έμεινε εκεί γιατί είχε μάθει να «αναπνέει τον ασφαλή αέρα της παλιάς φυλακής». Ο Παύλος Ιακωβίδης, Έλληνας πρόσφυγας από την Οδησσό, σκοτώνει από έρωτα και από τα αδιέξοδα της ζωής του αφού άδικα πίστευε πως θα μπορούσε να καθορίσει τα γεγονότα από το περιθώριο, στη Θεσσαλονίκη του 1908, στην επανάσταση των Νεοτούρκων. «Η φτωχή Μανουελίτα των στρατιωτών» ξόδεψε ανώφελα τη ζωή της μπαλώνοντας τα τρύπια τους χιτώνια, περιχαρακωμένη στο σύμπαν της μικρής της εξουσίας, στη Σεβίλλη του Ισπανικού εμφυλίου, το 1936. Η Αμαλία που διάβαζε «καταραμένους» ποιητές και φτηνά ρομάντζα, φυλακισμένη στο παρελθόν της, έγινε εύκολο θύμα του Γιώργου Καπόπουλου που τον φώναζε Χάμφρεϋ. Τέλος «η μικρή, άτακτη και φοβισμένη Σιμόν» γεννήθηκε προορισμένη να ζήσει στα παράσπιτα των σκλάβων που ακόμα κατοικούνταν στο Νότο κι ας έφερνε το όνομα της ισχυρότερης οικογένειας αποικιοκρατών, αυτό θα το πλήρωναν κάποιοι «ένοχοι», λίγο μετά το πέρασμα του τυφώνα Κατρίνα από τη Νέα Ορλεάνη που παρέσυρε στ’ αφρισμένα νερά τις γιαγιάδες της μαζί με όλα όσα αγαπούσε και μισούσε.
-Ένα βιβλίο με πέντε ετερόκλητες ιστορίες;
-Οι νουβέλες διαδραματίζονται σε πέντε πόλεις του κόσμου και διαφορετικές ιστορικές περιόδους.
-Τι συνδέει τις πέντε ιστορίες; Ποια είναι η… «κλωστή» που τις ενώνει;
-Τις χαρακτηρίζω ετερόκλητες αλλά τις ενώνει μια κλωστή, το γκέτο σαν συμβολισμός, ο εγκλεισμός των ηρώων και η αδιαφορία τους για την πραγματική ζωή που τους προσπερνάει έξω από τα νοητά τείχη του.
-Βενετία… Ένα μέρος μαγικό… Ποιος είναι ο συμβολισμός της για το βιβλίο σας;
– Η Βενετία, που έμαθε να κρύβει το «πρόσωπό» της πίσω από μάσκα, όπως έκρυψε στο γκέτο, ό,τι θεωρούσε διαφορετικό και ξένο, η θαλασσοκράτειρα που μέσα από την ομίχλη και τους αιώνες της ξεπροβάλλουν σαν ψευδαίσθηση μάλλον, ο πλούτος και η φτώχεια, η τέχνη και οι μεγάλες αγορές, τα σκλαβοπάζαρα και τα δηλητήρια, «όλα στο όνομα της Δημοκρατίας».
-Θα μου επιτρέψετε να περιγράψω το βιβλίο «σκοτεινό»; Διαβάζοντάς μου αφήνει τη γεύση του θανάτου και της δολοφονίας…Ένα βιβλίο βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα;
-Στις «σκοτεινές» κόγχες της ιστορίας, κάτω από την επίφαση του μεγαλείου της διακρίνουμε τα ανθρώπινα πάθη, συχνά τα ένοχα κίνητρα των ανθρώπων που έχω επιλέξει να τους δώσω ζωή, για λίγο μόνο, όσο χρειάστηκε να γράψω το βιβλίο αφού οι ήρωες είναι φανταστικοί αλλά τοποθετημένοι στο πραγματικό ιστορικό πλαίσιο.
-Τελικά πόσο μαγική είναι η τέχνη της συγγραφής… Εμπνευστήκατε από ένα πιατάκι του γλυκού;
-Το πιατάκι το θυμάμαι στο σπίτι της γιαγιάς μου, το έχω εγώ τώρα μαζί με άλλα κομμάτια από παλιά σερβίτσια. Δεν είναι το συγκεκριμένο αντικείμενο που με ενέπνευσε αλλά τα χέρια που το ακούμπησαν, το χρησιμοποίησαν, μπορεί και να σκέφτηκαν όπως εγώ παρατηρώντας τις ζωγραφιές του.
-Ένα πιατάκι που έσπασε;
-Είναι ένα πιατάκι από πορσελάνη που «αργά ή γρήγορα θα σπάσει…», μπορεί και να έγραψα γι’ αυτό προσπαθώντας να κρατήσω τις μνήμες που το συνοδεύουν.
Η συγγραφέας
Η Αντωνία Πανταζοπούλου-Σακελλαρίου γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας. Είναι νηπιαγωγός. Ζει και εργάζεται στη Λέρο. Οι Βενετσιάνικες βινιέτες είναι το πρώτο της βιβλίο.
