ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ Π.Δ. 99/2018 ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Το Προεδρικό Διάταγμα 99/2018 με τίτλο «Ρύθμιση του επαγγέλματος του μηχανικού με καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων για κάθε ειδικότητα», το οποίο εκδόθηκε στο πλαίσιο του άρθρ. 29 του ν.4439/2016 σε αντικατάσταση της παρ. ΙΓ12 του πολυνόμου 4254/2014, ο οποίος ενσωμάτωνε στη νομοθεσία διάφορα μνημονιακά προαπαιτούμενα, αποτελεί ένα ακόμα βήμα στην αναδιάρθρωση του κλάδου των μηχανικών/τεχνικών σε βάρος όσων ζουν από τη δουλειά τους και σε όφελος των μεγάλων τεχνικών εταιρειών, η οποία υλοποιείται υπό τον τίτλο του «ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων».

Γράφει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ, Μέλος αντιπροσωπίας Τ.Ε.Ε. Κ.Δ.Θ. 

Στο πλαίσιο του ανοίγματος αυτού, αποκλειστικά επαγγελματικά δικαιώματα θα ορίζονται μόνο «κατ’ εξαίρεση» και «με στάθμιση τυχόν υπέρτερου λόγου δημόσιου συμφέροντος» (βλ. γνωμοδότηση 34/2014 της Επιτροπής Ανταγωνισμού – ΦΕΚ Β’176) καθώς αυτά θεωρείται ότι «στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, διατηρούν το μικρό μέγεθος των εταιρειών και περιορίζουν την καινοτομία», όπως διατυπώνεται ρητά σε μνημονιακά κείμενα, νομοθετήματα και αξιολογήσεις. Λ.χ. στο πλαίσιο του δεύτερου μνημόνιου (ΦΕΚ  Α’28/2012), και στο ειδικότερο πλαίσιο του στόχου «αναθεώρηση των περιορισμών στις δραστηριότητες των νομικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων», ορίζεται ότι «η κυβέρνηση […] τροποποιεί τις αδικαιολόγητες ή δυσανάλογες απαιτήσεις που περιορίζουν κάποιες δραστηριότητες σε παρόχους με συγκεκριμένα επαγγελματικά προσόντα, ξεκινώντας από τα βασικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα». Παρόμοιες προβλέψεις υπάρχουν και στο τρίτο μνημόνιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Βασικός στόχος του ΠΔ 99/2018 είναι ο καθορισμός των ειδικοτήτων, η περιγραφή του αντικειμένου τους (τα λεγόμενα «επαγγελματικά περιγράμματα» του ν.4439/2016) και η κατάτμησή του σε επιμέρους εξειδικεύσεις (οι λεγόμενες «δραστηριότητες μηχανικής»). Για παράδειγμα τα δικαιώματα των αρχιτεκτόνων διακρίνονται σε 30 εξειδικεύσεις, των τοπογράφων σε 29, των πολιτικών μηχανικών σε 60, κ.ά. Το φάσμα των δικαιωμάτων που αποδίδονται είναι σε όλες τις περιπτώσεις σαφώς πλατύτερο από το επιστημονικό αντικείμενο, στην κατεύθυνση ενός μοντέλου όπου τυπικά όλοι τα κάνουν όλα και ουσιαστικά κανείς δεν κάνει τίποτα. Το επόμενο βήμα θα είναι η απόσπαση όλων αυτών των δικαιωμάτων από τα πτυχία και η εξατομικευμένη πρόσβαση σε (κάποια από) αυτά στη βάση σεμιναρίων, καταρτίσεων και κυρίως της απόδειξης επαγγελματικής εμπειρίας, με βασικό εργαλείο το μητρώο ιδιωτικών τεχνικών έργων. Η υλοποίηση των σχεδίων αυτών, θα καταστήσει τους νέους αποφοίτους «δόκιμους μηχανικούς» με μηδενικά επαγγελματικά δικαιώματα, το σύνολο των μηχανικών διαχωρισμένο σε κάστες ανάλογα με την τάξη του πτυχίου και το ίδιο το πτυχίο ατομικό φάκελο προσόντων.

Ταυτόχρονα ο ν.4439/2016 και το ΠΔ 99/2018 επικυρώνουν την υποβάθμιση των πτυχίων με την εξίσωσή τους προς τα κάτω με τα τριετή bachelor του εξωτερικού στο πλαίσιο της συνθήκης της Μπολόνιας και του Ευρωπαϊκού Πλαίσιου Προσόντων, καθώς ρητά τα επαγγελματικά δικαιώματα που ορίζονται για τις ειδικότητες εφαρμόζονται και σε όσους έχει αναγνωριστεί το δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος με βάση την Οδηγία 2006/36/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Καθώς το ΠΔ 99/2018 μεταξύ άλλων επικυρώνει την ιστορικά διαμορφωμένη άνιση κατανομή των επαγγελματικών δικαιωμάτων και ειδικά των αποκλειστικών επαγγελματικών δικαιωμάτων μεταξύ των διαφορετικών ειδικοτήτων μηχανικών, πυροδοτεί μια συντεχνιακή διαμάχη, τη στιγμή που αυτό που απαιτείται είναι ο κοινός αγώνας των εργαζόμενων και άνεργων μηχανικών/τεχνικών ενάντια στις αναδιαρθρώσεις οι οποίες οδηγούν στην καταστροφή της αυτοαπασχόλησης και στην κατεδάφιση των δικαιωμάτων της μισθωτής εργασίας.

Με βάση τα παραπάνω είναι απαραίτητος ο κοινός αγώνας όλων των ειδικοτήτων των μηχανικών ενάντια:

·       Στον ασφυκτικό περιορισμό του επαγγελματικού αντικειμένου στον οποίο οδήγησαν οι πολιτικές όλων των διαδοχικών μνημονιακών κυβερνήσεων

·       Στην κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών η οποία σε συνδυασμό με την κρίση και την ανεργία οδήγησαν σε εξευτελιστική μείωση των αμοιβών η οποία ταυτόχρονα συμβαδίζει με αύξηση του όγκου δουλειάς και πτώση της ποιότητας του παραγόμενου έργου

·       Στην ιδιωτικοποίηση του ελέγχου των μελετών η οποία μεταφέρει την ευθύνη στους μελετητές σε περιβάλλον μείωσης των αμοιβών και η οποία οδηγεί μεσοπρόθεσμα στις υποχρεωτικές επαγγελματικές ασφαλίσεις και σε περαιτέρω συγκέντρωση του κλάδου σε μεγάλες εταιρείες

·       Στις ληστρικές και συχνά δημευτικές ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες σε συνδυασμό με τις διάφορες φοροεπιδρομές για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους οδηγούν στην φτώχια και την περιθωριοποίηση ολόκληρα κομμάτια του κλάδου

·       Στην επερχόμενη αντικατάσταση του πτυχίου από φάκελο προσόντων, στην εξατομικευμένη πρόσβαση σε περιορισμένα και μερικά επαγγελματικά δικαιώματα και στον διαχωρισμό των μηχανικών σε κάστες ανάλογα με την τάξη πτυχίου στο πλαίσιο του μητρώου ιδιωτικών τεχνικών έργων

Σε ότι αφορά στην κατανομή των επαγγελματικών δικαιωμάτων μεταξύ των ειδικοτήτων, οι συντεχνιακές διαμάχες και το λόμπινγκ οδηγούν στη διατήρηση του σημερινού στάτους κβο με διάφορα πελατειακά μπαλώματα, όπως έχουμε δει και όλη την τελευταία περίοδο (αφαίρεση των τοπογραφικών από τους αρχιτέκτονες, αποκλειστικό δικαίωμα των αρχιτεκτόνων εντός παραδοσιακών οικισμών, εισαγωγή των πολιτικών μηχανικών στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής κ.λπ.). Ο περιορισμός έως την εξαφάνιση των αποκλειστικών επαγγελματικών δικαιωμάτων θα ενταθεί, καθώς αποτελεί κεντρική πολιτική επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της απελευθέρωσης του ανταγωνισμού. Το ποιος ακριβώς θα κάνει τι, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης θα το λύσει η αγορά.

Ένα νέο μοντέλο θα μπορούσε να προκύψει μόνο με συνεννόηση των ειδικοτήτων και σημαντικές μεταβατικές περιόδους που θα εξασφαλίζουν ότι δεν θα χάσει κανένας ξαφνικά τον βασικό τρόπο βιοπορισμού του, στη βάση αρχών που θα ισχύουν ισότιμα για όλους, όπως:

·       Σύνδεση των επαγγελματικών δικαιωμάτων αποκλειστικά με τις σπουδές, στο πλαίσιο μίας ενιαίας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, δημόσιας, δωρεάν και για όλους

·       Απόδοση αποκλειστικών επαγγελματικών δικαιωμάτων στα πιο σύνθετα έργα και δραστηριότητες με βάση το επιστημονικό αντικείμενο κάθε ειδικότητας και αμοιβαία πρόσβαση στα απλούστερα έργα συναφών ειδικοτήτων με ισότιμο τρόπο

Ορίζοντας της μια τέτοιας αντίληψής θα μπορούσε να είναι η συγκρότηση οριζόντιων, συνεργατικών, διεπιστημονικών ομάδων έργου εντός των οποίων μπορεί να αναπτυχθεί η βέλτιστη συνεργασία μεταξύ των ειδικοτήτων. Μαζί με το εργατικό και λαϊκό κίνημα θα μπορεί να διεκδικεί ανθρώπινους όρους εργασίας, αξιοπρεπείς αμοιβές για όλους ανάλογα με τον χρόνο της εργασίας τους και παραγωγή υψηλής ποιότητας έργου στο πλαίσιο της ικανοποίησης του δημόσιου συμφέροντος και των λαϊκών αναγκών.

ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ

Μέλος αντιπροσωπίας Τ.Ε.Ε. Κ.Δ.Θ.