Φόβους για έναν πόλεμο νέας εποχής μεταξύ Ρωσίας και Δύσης ξύπνησαν οι κυβερνοεπιθέσεις που εξαπέλυσε η Μόσχα με στόχο την Ουκρανία, παράλληλα με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η μάχη που κορυφώνεται εδώ και δεκαετίες στο διαδίκτυο δεν έχει νεκρούς, στρατιώτες και χαρακώματα, αλλά καλώδια και περίπλοκους αλγόριθμους. Και η μεγαλύτερη της πρόκληση είναι η αναγνώριση του «εχθρού».
Η εισβολή που ακολούθησε έφερε για μία ακόμη φορά στο προσκήνιο φόβους για μια παγκόσμια ψηφιακή σύγκρουση, με τις δυτικές κυβερνήσεις να θωρακίζονται απέναντι στις κυβερνοαπειλές της Ρωσίας.
Θα οδηγήσουν οι εξελίξεις στην πολεμική τεχνολογία σε έναν πόλεμο που θα διεξάγεται αποκλειστικά μέσω hacking και ψηφιακών επιθέσεων; Η στρατιωτική τεχνολογία έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 100 χρόνια και η ψηφιακή επανάσταση απλώς επιτάχυνε την καινοτομία. Θα μπορούσε ένας πόλεμος στην ψηφιακή εποχή να σκοτώσει εκατομμύρια…χωρίς να ρίξει ούτε μια σφαίρα; Τα δυστοπικά σενάρια απασχολούν εδώ και καιρό τους ειδικούς.
Τον Μάιο του 2017 συνέβη μία από τις μεγαλύτερες κυβερνο-επιθέσεις στην ιστορία. Για την ακρίβεια μία από τις πρώτες που σήμανε την αρχή του τέλους της «ψηφιακής αθωότητας» Έπληξε ιδιώτες, εταιρείες και δημόσιους οργανισμούς σε 150 χώρες, θέτοντας πρακτικά χιλιάδες ηλεκτρονικούς υπολογιστές και terrabytes δεδομένων σε καθεστώς ψηφιακής ομηρίας.
O ιός «Θέλω να κλάψω»
Ο ιός «Wannacry» (Θέλω να Κλάψω) εκμεταλλεύθηκε ένα ελάττωμα στο λογισμικό των Windows που είχαν ήδη επισημάνει τα λαγωνικά της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA) και άπλωσε εύκολα τα…ψηφιακά του πλοκάμια σε «εκατοντάδες χιλιάδες» συστήματα 30.000 κυβερνητικών υπηρεσιών, πανεπιστημίων, εταιρειών, μηχανημάτων αυτόματης ανάληψης τραπεζών και νοσοκομείων.
Μέσα σε λίγες ώρες απέκτησε 200 χιλιάδες θύματα σε δεκάδες χώρες, με τους καταστροφολόγους να μιλάνε για τον «πρώτο παγκόσμιο κυβερνοπόλεμο» και τους μεγάλους κολοσσούς και τις κυβερνήσεις να επιχειρούν να θωρακιστούν απέναντι στους δαιμόνιους χάκερ. Oι εγκέφαλοι που ζήτησαν λύτρα απο τα θύματα σε…ψηφιακά νομίσματα bitcoins , συγκέντρωσαν περί τα 80 χιλιάδες δολάρια.
Η Microsoft παρομοίασε την επίθεση «με κλοπή πυραύλων Τόμαχοκ απο το Πεντάγωνο», προσθέτοντας ότι είναι μία «πρώτη αφύπνιση» για τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο. Οι θεωρίες συνωμοσίας και το κυνήγι των υπευθύνων συνεχίζεται έκτοτε, ενώ οι κυβερνο-εγκληματίες συνέχισαν απτόητοι το έργο τους.
«Η Ρωσία δεν έχει καμία σχέση με την κυβερνο-επίθεση», δήλωνε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, επιρρίπτοντας την ευθύνη για τη μάστιγα στην ίδια την NSA. «Ήταν σαν να βγήκε από το μπουκάλι του ένα τζίνι φτιαγμένο από τις μυστικές υπηρεσίες», σχολίαζε χαρακτηριστικά.
O κόσμος είναι αντιμέτωπος με μια κλιμακούμενη απειλή η οποία δεν έχει τελειώσει προειδοποιούσε ο διευθυντής της αστυνομικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Europol) σημειώνοντας ότι όλοι οι κλάδοι της οικονομίας είναι ευάλωτοι και οι οργανισμοί μπορούσαν να πάρουν διδάγματα από τον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος φαίνεται να ξέφυγε σε μεγάλο βαθμό από την παγκόσμια επίθεση. Ποιός κρυβόταν λοιπόν πίσω από το άνευ προηγουμένου ψηφιακό χτύπημα; Τα στοιχεία έδειχναν κάποιες πιθανές σχέσεις της επίθεσης του WannaCry με το Lazarus Group- μια ομάδα χάκερ που εκτιμάται πως συνδέεται με τη Βόρεια Κορέα.
Οι Βορειοκορεάτες χάκερ
Στο τέλος του 2014 η Πιονγιάνγκ είχε μπει δυναμικά στο παιχνίδι της κυβερνο-τρομοκρατίας, στοχοποιώντας τη Sony, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ψυχαγωγίας στον κόσμο. Αφορμή έδωσε μία «βλάσφημη» ταινία της με θέμα τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Στο φιλμ «Η Συνέντευξη» που επρόκειτο να προβληθεί στις αμερικανικές αίθουσες τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς, πρωταγωνιστούσαν 2 δημοσιογράφοι που προσλήφθηκαν από τη CIA για να δολοφονήσουν το Βορειοκορεάτη ηγέτη.
«Ας υποθέσουμε ότι είσαι ο δικτάτορας του πιο απομονωμένου κράτους στη Γη, σε λατρεύουν σα Θεό και οι Αμερικανοί σκηνοθετούν τη δολοφονία σου. Πώς παίρνεις εκδίκηση; Με τα συνήθη πυροτεχνήματα, τους πυραύλους δε θα ιδρώσει το αυτί…αυτών των τύπων στο Χόλιγουντ. Πρέπει να τους χτυπήσεις εκεί που πονάνε» έγραφε με νόημα η WashingtonPost, σε μία προσπάθεια να μπει στο μυαλό του ισχυρού άνδρα της Πιονγιάνγκ.
Και κάπως έτσι, οι υπολογιστές της SonyPictures δέχθηκαν επίθεση από μια ομάδα χάκερ με την επωνυμία «Θεματοφύλακες της Ειρήνης», με την ακρη του νήματος να οδηγεί στη Moνάδα 21, τους 3 χιλιάδες περίπου επίλεκτους «κυβερνο-στρατιώτες» της Β. Κορέας.
Οι ρίζες του κυβερνοπολέμου
Το θρίλερ των κυβερνοεπιθέσεων δεν ειναι καινούριο. Καταστροφικοί ιοί με περίεργα ονόματα που τινάζουν στον αέρα υπολογιστικά συστήματα εκατομμυρίων δολαρίων. Δαιμόνιοι χάκερ που εργάζονται νυχθημερόν για να σπάσουν κωδικούς και να κλέψουν μυστικά κρατών, οργανισμών και επιχειρήσεων. Και μία σειρά από πανίσχυρους κολοσσούς και ηγέτες που κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να θωρακίσουν την ηλεκτρονική τους άμυνα.
Ο πρώτος ιός υπολογιστών εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, δεκαετίες πριν αποκτήσει «ψηφιακά όπλα» η Βόρεια Κορέα και ήταν δημιούργημα δύο Πακιστανών. Ο πλανήτης όμως συνειδητοποίησε για τα καλά πόσο ευάλωτος είναι ο παγκόσμιος ιστός το 2000, όταν ένας φοιτητής από τις Φιλιππίνες ανέπτυξε έναν επικίνδυνο ιό που εμφάνιζε το μήνυμα «Iloveyou».
Εξαπλώθηκε ταχύτατα και προκάλεσε ζημιές ύψους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε όλο τον κόσμο. Ακολούθησαν χιλιάδες κυβερνο-επιθέσεις, ένας παρ’ολίγον νέος Ψυχρός Πόλεμος -ψηφιακός αυτή τη φορά- ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, ο πανίσχυρος αμερικανο-ισραηλινός κατασκοπευτικός ιός Stuxnet στις πυρηνικές υποδομές του Ιράν, αλλά και μία πρωτοφανής ψηφιακή επίθεση το 2007 στην Εσθονία, την πιο «καλωδιωμένη χώρα» στην Ευρώπη.
Η επίθεση συνέπεσε χρονικά με την απόφαση της χώρας να αφαιρέσει από το κέντρο του ένα σοβιετικό πολεμικό μνημείο. Και όλες οι υποψίες στράφηκαν για μία ακόμη φορά…στη Μόσχα. Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια δεν περνάει μέρα χωρίς να αναφερθεί τουλάχιστον ένα καίριο χτύπημα σε κάποιο υπολογιστικό σύστημα του κόσμου. Και ενώ κάποιοι τρέχουν για να σπάσουν κωδικούς και ψηφιακές άμυνες, κάποιοι άλλοι προσπαθούν να τρέξουν πιο γρήγορα για να τους προλάβουν.
Τεχνογνωσία made in China
Πρωτοπόρος όχι μόνο στις επιθέσεις, αλλά και στην άμυνα, θεωρείται η Κίνα. Τελευταίο της υπερόπλο στο σιωπηλό κυβερνοπόλεμο με τις ΗΠΑ, είναι ένα πανίσχυρο λογισμικό κβαντικής κρυπτογράφησης που βασίζεται σε οπτικές ίνες, αξίας 70 εκατομμυρίων ευρώ. Μία γραμμή δηλαδή 1900 και πλέον χιλιομέτρων ανάμεσα στο Πεκίνο και τη Σαγκάη που θα θωρακίσει τα οικονομικά, στρατιωτικά και κρατικά απόρρητα του «Κόκκινου Δράκου» από τους επίδοξους χάκερ.
Οι χάκερ είναι σε θέση να εκτροχιάσουν τρένα, να σαμποτάρουν οικονομικά Ινστιτούτα και να θέσουν εκτός λειτουργίας δίκτυα υδροδότησης και ηλεκτροδότησης. Το ψηφιακό στρατηγείο του ΝΑΤΟ χειρίζεται περί τα 200 ύποπτα περιστατικά την ημέρα . Από αυτά τα 100 περίπου χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση, ενώ τα 30 είναι συντονισμένες απόπειρες κυβερνοκατασκοπείας.
Το 61% των ειδικών που έλαβε μέρος σε πρόσφατη έρευνα της Pew Research απάντησε θετικά στην ερώτηση αν θεωρούν οτι «μέχρι το 2025 μία μεγάλη κυβερνοεπίθεση θα έχει επιπτώσεις στην αμυντική ικανότητα των ΗΠΑ». Στο πλαίσο αυτό οι εταιρείες χρηματοικονομικών υπηρεσιών και όχι μόνο ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια για να θωρακίσουν τα πληροφοριακά τους συστήματα.
