Η Παγκόσμια Οδοντιατρική Ομοσπονδία (FDI) έχει ορίσει την 20η Μαρτίου ως ημέρα εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Στοματικής Υγείας. Στοματική υγεία σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από το προφανές του ωραίου χαμόγελου. Σημαίνει υγεία των δοντιών, των ούλων, των χειλέων, της γλώσσας, των σιελογόνων αδένων, των μυών της μάσησης,της σκληρής και μαλακής υπερώας, των βλενογόννων στόματος & φάρυγγα, της άνω και κάτω γνάθου. Ένα υγιές στόμα μας επιτρέπει να μιλάμε,να χαμογελάμε,να μυρίζουμε,να γευόμαστε,να μασάμε,να καταπίνουμε και να μεταφέρουμε τα συναισθήματά μας με αυτοπεποίθηση χωρίς να βιώνουμε πόνο,δυσφορία ή νοσηρότητα. Δεν παίζει ρόλο η ηλικία.
Η στοματική υγεία είναι θεμελιώδης για τη γενική υγεία και ευεξία. Τα στοματικά νοσήματα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά κάθε έκφανση της ζωής μας από την απόλαυση του φαγητού μέχρι τις προσωπικές σχέσεις και την αυτοπεποίθηση στο σχολικό ή εργασιακό περιβάλλον, μπορεί να οδηγήσουν σε κοινωνική απομόνωση όταν διστάζουμε να χαμογελάμε ή να συναναστρεφόμαστε επειδή νοιώθουμε άβολα για την εικόνα του στόματός μας. Ακόμη ένα στόμα που νοσεί-όπως πχ στην περίπτωση της περιοδοντίτιδας-μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης άλλων νοσημάτωνή να επιδεινώσει την εικόνα τους. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως πάνω από 1.000 νοσήματα και βλάβες εμφανίζονται στο στόμα 800 εκ των οποίων είναι συστηματικά.
Η παραμέληση της στοματικής υγιεινής μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για μεταφορά μικροβίων σε άλλες περιοχές του ανθρώπινου οργανισμού, με εξαιρετικά δυσάρεστες επιπτώσεις. Μια λεπτομερής ματιά στο στόμα, λοιπόν, μπορεί να θέσει την υποψία για ένα σοβαρό γενικό νόσημα. Ενίοτε οι εκδηλώσεις στο στόμα είναι πρώιμες είναι δηλαδή οι πρώτες που εμφανίζονται, ακόμη και σε νοσήματα που απειλούν τη ζωή των ασθενών, όπως λ.χ. το AIDS ή η λευχαιμία.
Ενδεικτικά, νοσήματα που εκδηλώνονται στο-ή και στο- στόμα είναι: Καρκίνος, προκαρκινικές βλάβες, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (πχ σύφιλη), AIDS, νοσήματα του πεπτικού (πχ ελκώδης κολίτιδα), νοσήματα του δέρματος ( όπως ομαλός λειχήνας), λοιμώξεις , νοσήματα του αίματος (λευχαιμία, λεμφώματα, αναιμίες), μεταβολικά νοσήματα του (πχ σακχαρώδης διαβήτης), αβιταμινώσεις, αντιδράσεις από λήψη φαρμάκων, κληρονομικά νοσήματα. Σε ότι αφορά τα στοματικά νοσήματα υπάρχουν παράγοντες κινδύνου μη μεταβλητοί-που δεν μπορούν δηλαδή να επηρεασθούν- όπως η ηλικία, το φύλο και η κληρονομικότητα οπότε η στόχευσή μαςείναι οι μεταβλητοί, άρα επηρεαζόμενοι,παράγοντες και σ’αυτούς περιλαμβάνονται η ανθυγιεινή διατροφή, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και-φυσικά!-η κακή στοματική υγιεινή.
Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας ζάχαρης από τα σνακς, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα αναψυκτικά αποτελεί έναν πρωταρχικό παράγοντα κινδύνου για τα οδοντιατρικά νοσήματα. Τα αναψυκτικά περιλαμβάνουν όλα τα ποτά με πρόσθετη ζάχαρη , φρουτοχυμούς, σακχαρούχα ποτά σε σκόνη, ενεργειακά ποτά και αναψυκτικά για αθλητικές δραστηριότητες. Ο κίνδυνος εμφάνισης οδοντικής τερηδόνας αυξάνεται εάν καταναλώνουμε ζάχαρη περισσότερες από 4 φορές την ημέρα, ή εάν η πρόσληψή μας υπερβαίνει τα 50 γρ. (περίπου 12 κ.τ.γ.). Προσοχή χρειάζεταιστη ζάχαρη που προστίθεται στα τρόφιμα από τους κατασκευαστές -ή από εμάς κατά την προετοιμασία των γευμάτων μας-και σε εκείνη που υπάρχει με φυσικό τρόπο στα τρόφιμα που καταναλώνουμε, όπως είναι το μέλι, τα σιρόπια, οι φρουτοχυμοί και οι συμπυκνωμένοι φρουτοχυμοί. Η χρήση του καπνού εκθέτει το στόμα μας σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση νοσημάτων των ούλων και καρκίνου του στόματος. Επίσης, προκαλεί χρωστικές στα δόντια, κακή αναπνοή, πρόωρη απώλεια δοντιών, απώλεια της γεύσης και της όσφρησης . H υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες, συχνά στο στόμα και τα δόντια και μπορεί να προκαλέσει οδοντική τερηδόνα λόγω της οξύτητας και της υψηλής περιεκτικότητας σακχάρων των αλκοολούχων ποτών. Μαζί με τη χρήση του καπνού, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων στο στόμα.
H κακή στοματική υγιεινή μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία επιβλαβών βακτηρίων, που σχηματίζουν πλάκα. Το βούρτσισμα των δοντιών δύο φορές τη μέρα με φθοριούχα οδοντόπαστα βοηθά στη μείωση των βακτηρίων – εμποδίζοντας έτσι τη δημιουργία πλάκας – με αποτέλεσμα τα δόντια μας να είναι πιο ανθεκτικά στα οξέα που προκαλούν την οδοντική τερηδόνα. H έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμης σημασίας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των στοματικών παθολογικών προβλημάτων. Ο τακτικός έλεγχος από τον οδοντίατρο διασφαλίζει ότι προβλήματα όπως η τερηδόνα, η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα εντοπίζονται όσο το δυνατό νωρίτερα και αντιμετωπίζονται όπως επιβάλλεται.
Συνοπτικά οι κινήσεις που μπορούν να εξασφαλίσουν καλή στοματική υγεία είναι:
-Βούρτσισμα των δοντιών τουλάχιστον δύο φορές ημερησίως για δύο λεπτά τη φορά με χειροκίνητη ή ηλεκτρική οδοντόβουρτσα (με βάση τις οδηγίες του γιατρού σας) και με φθοριούχο οδοντόκρεμα. (Ιδανικά μην ξεπλένετε το στόμα σας μετά το βούρτσισμα αλλά απλά φτύστε την περίσσεια της κρέμας. Δίνετε έτσι δυνατότητα στα δραστικά συστατικά της οδοντόκρεμας να δράσουν περισσότερο χρόνο. Χρησιμοποιείστε φθοριούχο στοματικό διάλυμα.)
-Υιοθετήστε μια υγιεινή διατροφή. Αποφύγετε σνακς, επεξεργασμένες τροφές και τροφές και ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα.
-Περιορίστε-ιδανικά κόψτε!-το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
-Φορέστε προστατευτικούς νάρθηκες αν ασχολείστε με αθλήματα επαφής.
-Μην αμελείτε τον έλεγχο του στόματος από ειδικούς. Επισκεφτείτε τακτικά τον οδοντίατρό σας-τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Μην ξεχνάτε ποτέ πως η έγκαιρη διάγνωση οποιουδήποτε προβλήματος μπορεί να σας γλυτώσει από κόπο, χρόνο και χρήμα.
