![](data:image/svg+xml;charset=utf-8,<svg height="412" width="640" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" version="1.1"/>)
![](data:image/svg+xml;charset=utf-8,<svg height="480" width="640" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" version="1.1"/>)
Ο καθηγητής Παύλος Μυλωνάς αναφέρει ακόμη ότι, «εδώ, ο καλλιτέχνης μεταφέρει θαυμάσια αρχιτεκτονικά στοιχεία από μολδαβικά παραδείγματα, οθωμανικά, αρμενικά όπως και παλιά κεντροευρωπαϊκά».
Όλα αυτά τα παραπάνω στοιχεία δημιουργούν μια «πολυκυτταρική ευμορφία του χώρου», που – σύμφωνα με τον καθηγητή Παύλο Μυλωνά – μας οδηγεί στο να φανταστούμε τον αρχικό πρωτομάστορα του μνημείου ως έναν άνθρωπο εξαιρετικά σοφό αλλά και ιδιαίτερα κοσμογυρισμένο, που από την Πόλη μέχρι και τις παραδουνάβιες χώρες πλούτιζε ιδιαίτερα τις γνώσεις του, αυτοσχεδιάζοντας μεν, αλλά δίνοντας όμως λύσεις εντυπωσιακές και παραδεκτές.
 |
| Η νότια είσοδος του ναού |
Εκτός από τις λεπτές παραστάδες, τα τυφλά αψιδώματα που διαρθρώνουν τις κόγχες και τους τρούλους, υπάρχει και μία πλούσια γλυπτή διακόσμηση.
Αυτή βρίσκεται σε βάσεις και επίκρανα των παραστάδων, βάσεις ημικιονίσκων αλλά και κιονόκρανα, που θυμίζουν μεσαιωνικές δυτικές λύσεις. Υπάρχουν ακόμη έξοχα ανάγλυφα λαϊκής τεχνοτροπίας, όπως η παράσταση της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και οι μορφές των Αγίων Γεωργίου και Δημητρίου.
Ο ναός του Σταυρού, ήταν εξάρτημα της μονής του 1770 (προφορική παράδοση τη χρονολογεί στα 1630), η οποία καταγράφεται ως μονή του Αγίου Νικολάου ενώ σήμερα οι κάτοικοι της περιοχής ονομάζουν Μονή της Αγίας Ζώνης.
 |
| Η δυτική είσοδος του ναού |
Εξάρτημα της ίδιας μονής ήταν ακόμη ένα παρεκκλήσιο, αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, που βρίσκονταν σε κοντινή απόσταση.
Από τα τρία αυτά ιδρύματα που αποτελούν μετόχια της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου Μετεώρων, σώζεται ακέραιος μόνο ο ναός του Σταυρού ενώ τα άλλα δύο όπως και άλλα μνημεία στα γύρω χωριά καταστράφηκαν το φθινόπωρο του 1943, από σφοδρή επιδρομή των Γερμανών ενώ το Μοναστήρι ήτανε επανδρωμένο και λειτουργούσε ως το 1924.
Αποτελείται από τον τον πολύτρουλο και πολύκογχο κυρίως ναό και τον γκρεμισμένο σήμερα νάρθηκα.
Στο εσωτερικό του Ιερού Βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο και επισκοπικός θρόνος.
Ο κυρίως ναός έχει κάτοψη τρίκλιτης βασιλικής με τρεις ημικυκλικές αψίδες στην ανατολική πλευρά και τρεις αψίδες, ανά μακρά πλευρά, από τις οποίες οι μεσαίες είναι χοροστάσια.
Ο ναός καλύπτεται με στέγη από πλάκες σχιστόλιθου πάνω από την οποία υψώνονται 12 τρούλοι και τρουλίσκοι κτιστοί. Στο εσωτερικό του Ιερού Βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο και επισκοπικός θρόνος. Το εσωτερικό του ναού είναι ανεπίχριστο και συνεπώς χωρίς αγιογραφίες, αναδεικνύοντας έτσι την λίθινη φυσιογνωμία του.
Εορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου, την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και στις 15 Αυγούστου.