Με την ονομασία WASP-193b, αυτός ο νεοανακαλυφθείς κόσμος κάνει τον Δία να μοιάζει μικρός σε σύγκριση με αυτόν, αλλά δεν έχει σχεδόν καθόλου βάρος
Αστρονόμοι από το ΜΙΤ, το Πανεπιστήμιο της Λιέγης στο Βέλγιο και η NASA ανακάλυψαν έναν πραγματικά παράξενο πλανήτη- έναν τεράστιο, αέρινο γίγαντα που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα μακρινό αστέρι του Γαλαξία μας. Τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να βοηθήσουν να ξεκλειδώσουν το μυστήριο του πώς δημιουργούνται αυτοί οι υπερμεγέθεις, εξαιρετικά ελαφροί πλανήτες.
Ανάμεσα στους περισσότερους από 5.400 εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί μέχρι στιγμής, ο WASP-193b ξεχωρίζει ως ένας από τους πιο χνουδωτούς. Είναι ο δεύτερος ελαφρύτερος πλανήτης που έχει βρεθεί ποτέ, ακολουθώντας μόνο τον Kepler-51d, έναν μικρότερο κόσμο μεγέθους Ποσειδώνα. Αλλά χάρη στο τεράστιο μέγεθός του και την πυκνότητα που μοιάζει με μαξιλάρι, ο WASP-193b είναι μια κατηγορία από μόνος του – σαν ένα ζαχαρωτό μεγέθους πλανήτη που αιωρείται στο διάστημα.
«Η εύρεση γιγάντιων πλανητών με τόσο απίστευτα χαμηλή πυκνότητα είναι εξαιρετικά σπάνια», λέει ο Khalid Barkaoui, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο MIT. «Υπάρχει μια κατηγορία γνωστή ως φουσκωτοί Δίας, και εδώ και 15 χρόνια, οι επιστήμονες ξύνουν το κεφάλι τους για το τι πραγματικά είναι. Αυτός ο πλανήτης είναι ένα ακραίο παράδειγμα αυτής της ομάδας».
«Δεν έχουμε ιδέα πού να εντάξουμε αυτόν τον πλανήτη στις τρέχουσες θεωρίες σχηματισμού – δεν ταιριάζει με καμία από αυτές», προσθέτει ο Francisco Pozuelos, συν-επικεφαλής συγγραφέας και ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής της Ανδαλουσίας στην Ισπανία. «Τα συνηθισμένα μοντέλα εξέλιξης των πλανητών απλά δεν υπολογίζουν κάτι τέτοιο. Η λεπτομερέστερη μελέτη της ατμόσφαιράς του μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς δημιουργήθηκε αυτή η παράξενη σφαίρα».
Τελικά, το διάστημα είναι γεμάτο εκπλήξεις – και μερικές φορές, έρχονται σε πολύ μεγάλα, βαμβακερά πακέτα με καραμέλες.
Μια κοσμική καμπύλη
Ο πλανήτης τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή των αστρονόμων χάρη στο Wide Angle Search for Planets ( το οποίο ονομάστηκε WASP, για όσους λένε ότι οι επιστήμονες δεν έχουν αίσθηση του χιούμορ). Αυτό το WASP είναι μια παγκόσμια συνεργασία ακαδημαϊκών ιδρυμάτων που λειτουργούν δύο ρομποτικά παρατηρητήρια, το ένα στο βόρειο ημισφαίριο και το άλλο στο νότιο. Τα παρατηρητήρια αυτά σαρώνουν τον ουρανό χρησιμοποιώντας ευρυγώνιες κάμερες, παρακολουθώντας τη φωτεινότητα χιλιάδων άστρων σε αναζήτηση κρυμμένων πλανητών.
Ένας πλανήτης με φουσκωμένη πλευρά
Αφού κατέβασαν τους αριθμούς, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι αυτός ο πλανήτης είναι εκπληκτικά ελαφρύς. Υπολόγισαν ότι η μάζα του είναι μόλις το 14% της μάζας του Δία και η πυκνότητά του; Μόλις 0,059 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό – πρακτικά αέρας σε σύγκριση με άλλους πλανήτες. Ενδεικτικά, ο Δίας έχει βάρος 1,33 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό, ενώ η Γη είναι πολύ πιο βαριά 5,51 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό. Το πιο κοντινό πράγμα με το οποίο μπορούμε να συγκρίνουμε την πυκνότητα του WASP-193b; Με την μαλλί της γριάς, η οποία φτάνει περίπου τα 0,05 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό.
Ένα γιγάντιο μπαλόνι ενός πλανήτη
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο WASP-193b αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, όπως και άλλοι γίγαντες αερίου στον γαλαξία. Αλλά σε αντίθεση με τα πλανητικά ξαδέλφια του, αυτός φαίνεται να έχει μια ατμόσφαιρα που εκτείνεται δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα πέρα από τη δική του Δία – σαν ένα ουράνιο μπαλόνι που δεν σταματά να διαστέλλεται. Το πώς ακριβώς ένας πλανήτης μπορεί να φουσκώνει τόσο πολύ και ταυτόχρονα να παραμένει τόσο απίστευτα ελαφρύς είναι ένα μυστήριο που οι τρέχουσες θεωρίες πλανητικού σχηματισμού απλά δεν μπορούν να εξηγήσουν.
Για να αποκτήσει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα αυτού του κοσμικού ζαχαρωτού, η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει μια τεχνική που ανέπτυξε ο Julien de Wit, η οποία θα βοηθήσει στον προσδιορισμό βασικών ατμοσφαιρικών ιδιοτήτων, όπως η θερμοκρασία, η σύνθεση και η πίεση σε διάφορα βάθη. Αυτοί οι παράγοντες θα βελτιώσουν στη συνέχεια την ακριβή μάζα του πλανήτη.
Προς το παρόν, εμείς οι μη επιστήμονες μπορούμε να προσθέσουμε τον πλανήτη WASP-193b στη λίστα με τα πράγματα που θα θέλαμε να φάμε, αλλά δεν μπορούμε. Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να φάμε μια μπριζόλα μαμούθ ή να δαγκώσουμε έναν πλανήτη που μοιάζει με μαλλί της γριάς, αλλά ακούγονται εξαιρετικά ορεκτικά.
