Μπορεί μέχρι πρόσφατα η εφορία να λάμβανε μέτρα διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος, κινούμενη εναντίον διαχειριστών – «αχυρανθρώπων» εταιρειών που συνελήφθησαν να φοροδιαφεύγουν, ωστόσο αυτό είναι κάτι που δεν γίνεται πλέον και μάλιστα με τη «βούλα» του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ωστόσο, το ΣτΕ με την απόφαση 1837/2020 όρισε πως μέτρα διασφάλισης του Δημοσίου, λόγω διαπίστωσης φοροδιαφυγής από εταιρεία μπορούν να επιβληθούν σε μέλη της διοίκησής της, μόνο εφόσον τα τελευταία έχουν αποδεδειγμένα ασκήσει διαχειριστικά καθήκοντα.
Υπενθυμίζεται ότι το πλαίσιο που ρυθμίζει το ζήτημα της αλληλέγγυας ευθύνης των προσώπων που διοικούν εταιρείες αναμορφώθηκε πρόσφατα, ούτως ώστε για τη θεμελίωση τέτοιας ευθύνης να απαιτείται, μεταξύ άλλων προϋποθέσεων, υπαιτιότητα των προσώπων αυτών
Με τον νόμο 4646/2019 ο νομοθέτης παρενέβη στα πιο πάνω στοιχεία της αστικής ευθύνης των διοικούντων έναντι του Δημοσίου και καθόρισε πως αίρονται τα μέτρα εις βάρος των υποχρέων για οφειλές, εφόσον δεν συντρέχει υπαιτιότητα ή το χρέος δεν κατέστη ληξιπρόθεσμο κατά την θητεία τους.
Ως προς την ευθύνη των συνυπόχρεων προσώπων, η νέα διάταξη περιόρισε την αστική ευθύνη μόνο στους «εκτελεστικούς προέδρους» και επέκτεινε την αλληλέγγυα ευθύνη και στους γενικούς διευθυντές με παράλληλη διατήρηση της ευθύνης των διευθυντών, συμπεριλαμβάνοντας και εκείνους που δεν έχουν καμία ανάμιξη στην οικονομική διαχείριση του νομικού προσώπου. Πάντως , βάσει του μαχητού τεκμηρίου της υπαιτιότητάς τους, μπορούν να επικαλεστούν και αποδείξουν ότι δεν ευθύνονται για τη δημιουργία των χρεών του νομικού προσώπου.
Τέλος, με το νέο πλαίσιο προβλέπεται ότι αλληλέγγυα ευθύνη υφίσταται και για τα πρόσωπα που ασκούν «εν τοις πράγμασι» τη διαχείριση ή διοίκηση νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, δηλαδή, φυσικά πρόσωπα τα οποία, παρόλο που τυπικά δεν κατέχουν διοικητικές θέσεις, στην πραγματικότητα ασκούν εξουσίες που παραπέμπουν στην κατοχή τέτοιων θέσεων.
Δεδομένου ότι στο νόμο δεν γίνεται καμία αναφορά σε ενδεχόμενες περιστάσεις που θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν την «εν τοις πράγμασι» διαχείριση ή διοίκηση, το ζήτημα αυτό κρίνεται κατά περίπτωση από τη φορολογική διοίκηση και τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ.
