Δύσκολα μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι κάποιες τροφές είναι πέρα για πέρα ακαταμάχητες και «βασιλιάς» τους θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αυτός ο μικρός στρογγυλός… πειρασμός που ακούει στο όνομα ντόνατ.
Η πλούσια γεύση και η γεμάτη υφή του είναι σίγουρα ένας σοβαρός λόγος για να θεωρήσουμε το ντόνατ κορυφαίο γλύκισμα, οι επιστήμονες όμως πήγαν τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα για να εξηγήσουν ποιο είναι το βιολογικό «μυστικό» που κάνει κάποιες τροφές τόσο εθιστικές.
Τροφές που «διεγείρουν» τον εγκέφαλο
Σύμφωνα με μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Γέιλ, οι τροφές που είναι ιδιαίτερα πλούσιες τόσο σε υδατάνθρακες όσο και σε λιπαρά πυροδοτούν μια ασυνήθιστα έντονη δραστηριότητα στο «κέντρο της ανταμοιβής» του εγκεφάλου.
Στο πλαίσιο της μελέτης τους, οι επιστήμονες από το αμερικανικό πανεπιστήμιο παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα (πεινασμένων) εθελοντών ενώ περνούσαν μπροστά από τα μάτια τους φωτογραφίες τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες, όπως τα ζαχαρωτά, σε λιπαρά, όπως το τυρί, ή τόσο σε υδατάνθρακες όσο και σε λιπαρά, όπως ένα ντόνατ. Να σημειωθεί ότι οι τροφές που απεικονίζονταν στις φωτογραφίες είχαν παρόμοια θερμιδική αξία.
Οι απεικονίσεις υπέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η δραστηριότητα που πυροδότησε το ντόνατ ήταν πολύ πιο έντονη στο λεγόμενο ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου, ένα από τα κύρια «κέντρα ανταμοιβής» του εγκεφάλου από το οποίο απελευθερώνεται μαζικά ο νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνη που προωθεί το αίσθημα της ευθυμίας.
Όπως εξηγεί η επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, Ντάνα Σμολ, ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει πιθανώς δύο διαφορετικά συστήματα «αξιολόγησης», ένα για τις τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και ένα για τις τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε λιπαρά. Αν και τα δύο αυτά συστήματα ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα ο εγκέφαλος παράγει μαζικά ντοπαμίνη –άρα είναι εντονότερο το αίσθημα της απόλαυσης– ασχέτως της θερμιδικής αξίας της τροφής.
Η αντίδραση αυτή, συνεχίζει η Σμολ, εξηγείται από τους μηχανισμούς εξέλιξης του ανθρώπινου εγκεφάλου σε βάθος πολλών αιώνων. Οι τροφοσυλλέκτες πρόγονοί μας συνήθιζαν να τρώνε είτε φυτικές τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες είτε ζωικές τροφές πλούσιες σε λιπαρά, ποτέ όμως δεν είχαν στη διάθεσή τους τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα και στα δύο θρεπτικά συστατικά, όπως οι επεξεργασμένες τροφές που πρωταγωνιστούν σήμερα στη δυτικού τύπου διατροφή. «Ο εγκέφαλός μας είναι συνηθισμένος να λαμβάνει ένα σήμα τη φορά κι έτσι οι ‘σύγχρονες’ τροφές τον ξεγελούν» αναφέρει χαρακτηριστικά η Σμολ.
Τα ευρήματα αυτά, τα οποία δημοσιεύονται αναλυτικά στην επιθεώρηση Cell Metabolism, συνάδουν με τα αποτελέσματα πειραμάτων σε ποντίκια, τα οποία έχουν υποδείξει πως τα τρωκτικά είναι σε θέση να ελέγξουν την πρόσληψη θερμίδων όταν τους δίνονται τροφές είτε με πολλά λιπαρά είτε με πολλούς υδατάνθρακες, έχουν όμως την τάση να τρώνε περισσότερο και να παίρνουν βάρος όταν έχουν πρόσβαση σε τροφές και με πολλά λιπαρά και με πολλούς υδατάνθρακες.
Πηγή: New Scientist & https://www.onmed.gr/diatrofi/story/367781/giati-den-mporei-kaneis-na-antistathei-se-ena-ntonat
