Επανεμφάνιση της φυματίωσης έχουμε τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλία. Η “ξεχασμένη” μετά τη δεκαετία του ΄90 νόσος επανεμφανίζεται απειλητικά. Αυτό αποδεικνύουν οι αριθμοί καθώς περισσότερα από 40 είναι τα περιστατικά φυματίωσης στην περιοχή της Θεσσαλίας κάθε χρόνο.
Τα στοιχεία αυτά παρουσίασε, στο πλαίσιο του συνεδρίου «Ημέρες Πνευμονολογίας» που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο, ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθηγητής Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης.
Η φυματίωση εμφανίστηκε και πάλι στη χώρα μας τα χρόνια της κρίσης. Στατιστικά η φυματίωση σημειώνεται σε δύο φάσεις, σε νέους ενήλικες, που ζουν σε κακές συνθήκες και σε μεγάλης ηλικίας ανθρώπους, όταν πέφτει η άμυνα του οργανισμού, δεν σιτίζονται σωστά και είναι ταλαιπωρημένοι.
Σύμφωνα με τον κ. Γουργουλιάνη υπήρξαν κρούσματα φυματίωσης σε 20χρονους Έλληνες, όπως την παλιά εποχή, αλλά και σε 70χρονους και 80χρονους. Και στις δύο περιπτώσεις οι άνθρωποι αυτοί έγιναν καλά.
Κάθε χρόνο, στην Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου διαγιγνώσκονται περίπου 40 περιστατικά φυματίωσης τα τελευταία 5-6 χρόνια, ωστόσο εκτίμησε ότι τα πραγματικά περιστατικά είναι περισσότερα, καθώς αρκετοί ασθενείς δεν φθάνουν στην κλινική, είτε επειδή δεν θέλουν να γίνει γνωστό ότι έχουν φυματίωση, που θεωρείται ακόμη στίγμα, είτε επειδή πρόκειται για ελαφρότερα περιστατικά που τα παρακολουθεί πνευμονολόγος. Όπως αναφέρθηκε στο συνέδριο η φυματίωση είναι μια ασθένεια ιάσιμη.
Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης κι Ελέγχου Ασθενειών
Επανεμφανίζεται και εξαπλώνεται η φυματίωση στην Ευρώπη και μάλιστα εκείνης της μορφής που προκαλείται από στελέχη του ιού τα οποία έχουν αναπτύξει αντίσταση στα αντιβιοτικά, προειδοποιούν με κοινή έκθεσή τους ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών (ECDC).
Η φτώχεια, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, η ελλιπής ενημέρωση, τα προβληματικά συστήματα δημόσιας Υγείας συντελούν στην επανεμφάνιση και την εξάπλωση της φυματίωσης, ενώ κατά μέσο όρο, σχεδόν χίλιοι Ευρωπαίοι προσβάλλονται καθημερινά από φυματίωση, κυρίως στην ανατολική Ευρώπη. Μόνον στο 50% των κρουσμάτων γίνεται διάγνωση και από αυτούς μόνο οι μισοί τελικά θεραπεύονται.
Το 2013, η φυματίωση σε όλες τις μορφές της προκάλεσε τον θάνατο 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων παγκοσμίως, με τον ΠΟΥ να προειδοποιεί ότι τα κρούσματα της πολυανθεκτικής φυματίωσης έχουν φτάσει «σε επίπεδα κρίσης». Στην Ευρώπη το 2013 καταγράφηκαν 360.000 κρούσματα φυματίωσης, δηλαδή μείωση 5,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όμως το 85% από αυτά καταγράφηκε σε 18 χώρες «υψηλής επικινδυνότητας» που βρίσκονται στην ανατολική Ευρώπη.
Συνολικά 38.000 άνθρωποι πέθαναν το ’13 από φυματίωση στην Ευρώπη, σε χώρες όπως οι δημοκρατίες της Βαλτικής, η Ρωσία, η Ρουμανία, αλλά και η Τουρκία.
Ντοκιμαντέρ
Στο πλαίσιο του αφιερώματος στην φυματίωση έγινε παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ με τίτλο «Πνοή Ζωής», βασισμένο στην αφήγηση μια ηλικιωμένης γυναίκας που το 1946 βρισκόταν στο πρώτο Ελληνικό Ορεινό Σανατόριο στα Χάνια Πηλίου. Η γυναίκα περιγράφει τη ζωή της πριν βρεθεί η θεραπεία για τη φυματίωση.
Από το δελτίο τύπου του ντοκιμαντέρ:
“…Τι είναι ένα βουνό; Από προχτές ρωτιέμαι. Τι είναι ένα βουνό;…” Γ. Σεφέρης – Τετάρτη 21 Αυγούστου 1939 – Μέρες Γ΄
To 1908 ο Πηλιορείτης γιατρός Γεώργιος Καραμάνης υποψιάζεται ότι πάσχει από φυματίωση. Iδρύει το πρώτο ορεινό Σανατόριο στην Ελλάδα στα Χάνια Πηλίου και αφιερώνει το υπόλoιπο της ζωής του, στη θεραπεία της φυματίωσης. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και στη συνέχεια ο πρώτος παγκόσμιος, μετατρέπουν το Σανατόριο σε κοιτίδα θεραπείας της φυματίωσης.
Το 1919 φτάνει στο Σανατόριο η Άννα Καμπανάρη και αναστατώνει τη ζωή του γιατρού Καραμάνη αλλά και ολόκληρου του Σανατορίου. Ο γιατρός Καραμάνης την παντρεύεται παρά τα 30 χρόνια που τους χωρίζουν. Το Σανατόριο λόγω των επαφών της Άννας με την αθηναϊκή διανόηση, μετατρέπεται σε πόλο έλξης για τον Παλαμά, το Σεφέρη, τον Τσάτσο, τον Σικελιανό. Ο γοητευτικός Άγγελος Σικελιανός θα σαγηνεύσει την Άννα και το Σανατόριο θα γεννήσει έναν μοιραίο έρωτα.
Επειδή όμως η φυματίωση είναι μια αρρώστια με ρομαντική θεραπεία, το Σανατόριο έμελλε να γεννήσει κι άλλους έρωτες. Με την αποχώρηση των Γερμανών από το Πήλιο, ο Γιατρός Καραμάνης έρχεται σε συμφωνία με την Εβραϊκή Φιλανθρωπική Οργάνωση της Αμερικής «JOINT» για τη νοσηλεία Φυματικών Εβραίων απ’ όλη την Ελλάδα και από τα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης της Γερμανίας. Η θεραπευτική αγωγή και η φροντίδα του γιατρού, δίνουν ζωή στους Εβραίους ασθενείς κι εκείνοι δίνουν ξανά ζωή στο ταλαιπωρημένο από τον πόλεμο Σανατόριο.
Η Ελληνοεβραία Ντορέττα Μέντα φτάνει στα 24 της, στο Σανατόριο του Πηλίου. Και όπως η ίδια εμπιστεύεται πολύ αργότερα στην κόρη της, στο Σανατόριο πέρασε τις πιο ωραίες στιγμές της ζωής της. Μάλλον ήταν η μαγική δύναμη του βουνού, ίσως και ο πόνος της ασθένειας που έχει ανάγκη τον έρωτα για να τον απαλύνει, αλλά το φαγητό και ο καθαρός αέρας δεν έμελλε να είναι η μοναδική της απόλαυση. Στο Σανατόριο γνωρίζει τον Γκι. Τον έρωτα της ζωής της. Περνάνε μαζί 6 μήνες γεμάτους όνειρα και σχέδια για το μέλλον. Οι εποχές όμως είναι σκληρές και η μοίρα μάλλον σκληρότερη. Με τον θάνατο του γιατρού η ζωή του Σανατορίου σβήνει. Για τη Ντορέττα όμως η ζωή επιφυλάσσει εκπλήξεις!!
Το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ “Πνοή Ζωής” δημιουργήθηκε από τους Δημήτρη Βερνίκο και Πόλυ Βλάχου με την αμέριστη συμπαράσταση του Κωνσταντίνου Γουργουλιάννη Καθηγητή Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, την υποστήριξη της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την οικονομική στήριξη των Φαρμακευτικών Εταιρειών AstraZeneca, Elpen, Galenica s.a., GlaxoSmithKline, Pfizer Hellas, Chiesi, Novartis Hellas.
Η Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Η Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ιδρύθηκε το 1999 και από τότε νοσηλεύει χίλιους πεντακόσιους ασθενείς και δέχεται δέκα χιλιάδες στα εξωτερικά της ιατρεία απ’ όλη σχεδόν την κεντρική Ελλάδα ετησίως. Τριακόσιες περίπου ερευνητικές εργασίες από τους συνεργάτες της Κλινικής έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού και έχουν χρησιμοποιηθεί ως αναφορές σε πέντε χιλιάδες άλλα επιστημονικά άρθρα. Μέχρι τώρα έχουν εκδοθεί αρκετά βιβλία με θέμα την ιστορία της Ιατρικής και έχουν οργανωθεί εκδηλώσεις με κύριο αντικείμενο την ιστορία της Φυματίωσης.
