Εκδηλώσεις μνήμης θα πραγματοποιηθούν στο Αιτωλικό για τα 194 χρόνια από τη Μάχη του Ντολμά. Οι διήμερες εκδηλώσεις μνήμης και τιμής είναι αφιερωμένες στον ασπροποταμίτη οπλαρχηγό Γρηγόρη Λιακατά και τους υπερασπιστές του Ντολμά και θα πραγματοποιηθούν στις 22 και 23 Φεβρουαρίου. Στο πλαίσιο αυτό έχει γίνει ένα εντυπωσιακό φωτογραφικό αφιέρωμα στον ασπροποταμίτη οπλαρχηγό Γρηγόρη Λιακατά στο οποίο συμμετέχουν τρικαλινοί συντελεστές.
Της Βιβής Μαργαρίτη
Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθεί επίσημη δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αιτωλικού, επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων, ενώ θα συμμετέχουν δεκάδες πολιτιστικοί φορείς και σύλλογοι με πομπή τμημάτων παραδοσιακών ενδυμασιών συνοδεία φιλαρμονικών και πλήθος επισκεπτών από όλη την Ελλάδα.
Φωτογραφικό αφιέρωμα
Ανάμεσα στους νεκρούς της Μάχης του Ντολμά, στις 28 Φεβρουαρίου 1826, ήταν και ο οπλαρχηγός Γρηγόρης Λιακατάς που με 300 άντρες προσπάθησε να εμποδίσει την τουρκική εισβολή του Αιτωλικού.
Ο επικεφαλής των Φουσταντελοφόρων της Ράξας Νίκος Βερεντζιώτης και γυναίκες από το Αιτωλίκό αποτυπώνουν σε ένα εντυπωσιακό φωτογραφικό αφιέρωμα τις σκηνές της μάχης μέσα από την οπτική ματιά του Τρικαλινού φωτογράφου Γιώργου Γκότση. Ένα εντυπωσιακό φωτογραφικό λεύκωμα που κόβει την ανάσα κι αποδίδει με κάθε λεπτομέρεια το μεγαλείο και την τραγικότητα της μάχης του Ντολμά όπου πρωτοστάτησε ο Ασπροποταμίτης Γρηγόρης Λιακατάς.
Είναι ένα ακόμη δείγμα υπέροχης δουλειάς από τους συγκεκριμένους Τρικαλινές συντελεστές οι οποίοι κατά καιρούς έχουν κάνει διάφορα αντίστοιχα ιστορικά αφιερώματα.
Ο Γρηγόρης Λιακατάς
Ο Γρηγόρης Λιακατάς γεννήθηκε γύρω το 1799 κατά άλλους στον Ασπροπόταμο και κατά άλλους στο Ξηρόμερο. Ήταν ο μεγάλος γιος του Θύμιου Λιακατά και τα αδέρφια του ήταν ο Μήτρος, ο Σωτήρης, ο Κώστας και η πολυτραγουδισμένη για την ομορφιά της Δέσπω που με την βία την πήρε ο Αλή Πασάς στο χαρέμι του.
Ο Θύμιος Λιακατάς ξεκαλοκαίριαζε στα βουνά των Τζουμέρκων και ξεκαλοκαίριαζε στο Καρβασαρά. Γύρω στο 1820 ο Αλή Πασάς αρπάζει την κόρη του, την πανέμορφη Δέσπω και για να εξευμενίσει την οικογένεια του διορίζει τον Γρηγόρη Λιακατά αρματολό στο Κλείνοβο του Ασπροποτάμου, που ανήκε στο αρματολίκι του Ν. Στουρνάρη.
Η επανάσταση στην επαρχεία Ασπροποτάμου ξεκίνησε στις Ιουλίου του 1821 από τους οπλαρχηγούς Γρηγόρη Λιακατά, Ν. Στουρνάρη και Γιωργάκη Βελή από τα Άγραφα.
Έπειτα από την μάχη του Κόρμπου που έγινε στις 5 Αυγούστου του 1823 ο Γ. Λιακατάς άφησε τον Ασπροπόταμο αφήνοντας αντικαταστάτη του τον αδερφό του Μήτρο Λιακάτα και κατέβηκε στο Μεσολόγγι για να μπορέσει να προσφέρει περισσότερες υπηρεσίες στη πατρίδα, από την μία πλευρά αλλά για να βρίσκεται κοντά στην οικογένεια του από την άλλη η οποία βρισκόταν στην Κεφαλονιά από τον περασμένο Μάρτιο.
Το 1824 μαζί με τον πεθερό του ανέβηκαν ξανά στον Ασπροπόταμο για να ξαναφύγουν την άνοιξη του ίδιου χρόνου και να μην επιστρέψουν ποτέ, διότι και οι δύο αργότερα θα πέσουν μαχόμενοι για τις ανάγκες του έθνους.
Στην πολιορκία του Μεσολογγίου και σε μία από τις επιθέσεις του Κιουταχή ο Γρηγόρης Λιακατάς έχασε το δεξί του μάτι από έκρηξη βόμβας όπως μας αναφέρει παραδοσιακό τραγούδι.
Ο Γ. Λιακατάς ήταν φημισμένος για την ομορφιά του ( ο Κασομούλης έλεγε πως δεν υπήρχε ομορφότερος άντρας) και όταν έδενε το μαντίλι για να κάλυψη το μάτι του μονολογούσε με παράπονο: «Τώρα αφού έχασα το μάτι μου τι την θέλω την ζωή;».
Η προσωρινή κυβέρνηση έδωσε προαγωγή στον Γ. Λιακατά και από Χιλιάρχο τον έκανε στρατηγό. Ένα χρόνο αργότερα ο Γρηγόρης Λιακάτας σκοτώθηκε στις 26 Φεβρουαρίου του 1826 υπερασπιζόμενος το νησί Ντολμάς.
Ήταν 28 Φεβρουαρίου του 1826 όταν οι Τούρκοι μετά την άλωση του Βασιλαδίου περικυκλώνουν το μικρό νησάκι Ντολμάς της λιμνοθάλασσας, λίγο νοτιότερα από το Ανατολικό (Αιτωλικό).
Εκεί, ο Γρηγόριος Λιακατάς με 300 παλληκάρια από το Αιτωλικό και όλη την ευρύτερη περιοχή του Ασπροποτάμου είχε αναλάβει την υπεράσπιση του Ντολμά, όπου αποτελούσε το τελευταίο οχυρό του Αιτωλικού. Μάλιστα, πριν την σύγκρουση τους μάζεψε και τους είπε: “Εμείς οι λίγοι όπου βρεθήκαμε εδώ θα βαστάξουμε ετούτη την ντάπια και αν ο Θεός βοηθήσει και νικήσουμε το νάμι (τιμή) είναι δικό μας. Μιντάτι (βοήθεια), δεν καρτεράμε από πουθενά”.
Από το Μεσολόγγι βλέποντας τον Ντολμά να κινδυνεύει, έκαναν μια ακόμη παράτολμη έξοδο επιτιθέμενοι στο στρατόπεδο των Τούρκων, ελπίζοντας με αυτό τον αντιπερισπασμό να τους αναγκάσουν να φύγουν άπρακτοι από τον Ντολμά.
Παρόλο που ο αντιπερισπασμός των Ελλήνων στο Μεσολόγγι ήταν απόλυτα επιτυχής καθώς σκότωσαν πάνω από 500 εχθρούς και γύρισαν πίσω με πολλά λάφυρα, ο Ντολμάς δεν μπόρεσε να αντέξει. Ο αρχηγός του Στρατηγός Γρηγόρης Λιακατάς και πολλά από τα παλληκάρια του πέφτουν νεκροί.
Τρεις αγωνιστές παλεύοντας σαν λιοντάρια κατάφεραν να γλυτώσουν και, βαριά πληγωμένοι, να καταφύγουν στο Αιτωλικό και να ειδοποιήσουν τους κατοίκους να το εγκαταλείψουν αμέσως.
Έτσι, πολλοί Αιτωλικιώτες διασκορπίστηκαν στη γύρω περιοχή για να γλυτώσουν. Αρκετοί κατευθύνθηκαν προς τη τοποθεσία Ψηλή Παναγιά, εκεί όπου τα κλάματα των μικρών παιδιών, πρόδωσαν το κρησφύγετό τους και οι Τούρκοι τους σκότωσαν. Αυτός είναι και ο λόγος που γιορτάζουμε την Αγια Αγάθη και έχει καθιερωθεί το ομώνυμο πανηγύρι.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι στην παραπάνω μάχη ο Γρηγόρης Λιακατάς ήταν επικεφαλής 300 αντρών οι οποίοι ήταν όλοι συγγενείς του και όλοι Σαρακατσαναίοι. (Σ’ αυτή τη μάχη ξεκληρίστηκε όλο το Λιακατέικο σόι 39 τον αριθμό, καθώς και πολλοί Ασπροποταμίτες και οι καλύτεροι από τους Αιτωλικιώτες).
