Οι λεμφαδένες υπάρχουν σε όλο το σώμα και ο βασικός τους ρόλος είναι να καταπολεμούν μικρόβια, λοιμώξεις και άλλες ξένες ουσίες.
Η διόγκωση των λεμφαδένων φανερώνει την ύπαρξη προβλήματος υγείας, που μπορεί να οφείλεται σε λοίμωξη, φλεγμονή, απόστημα ή καρκίνο.
Η λοίμωξη είναι με διαφορά η πιο κοινή αιτία διογκωμένων λεμφαδένων.
Η ξαφνική επώδυνη διόγκωση, συχνά οφείλεται σε τραυματισμό ή λοίμωξη. Η μεγέθυνση που εμφανίζεται σταδιακά και ανώδυνα μπορεί σε κάποιες περιστάσεις να οφείλεται σε καρκίνο ή όγκο.
Λοιμώξεις που προκαλούν συνήθως διόγκωση λεμφαδένων και άλλες παθήσεις είναι:
- Απόστημα δοντιού ή έγκλειστο δόντι
- Λοιμώξεις των αυτιών
- Κρυολόγημα, γρίπη και άλλες λοιμώξεις
- Ουλίτιδα
- Μονοπυρήνωση
- Στοματικά έλκη
- Σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσοι
- Αμυγδαλίτιδα
- Φυματίωση
- Δερματικές λοιμώξεις
- Ανοσολογικές ή αυτοάνοσες διαταραχές, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο HIV
- Καρκίνοι με ποιο κοινούς τη λευχαιμία, το λέμφωμα Hodgkin και το λέμφωμα non-Hodgkin. Ωστόσο, πολλοί άλλοι καρκίνοι μπορούν να προκαλέσουν το ίδιο πρόβλημα.
Τι είναι οι λεμφαδένες;
Οι λεμφαδένες είναι μέρος του αμυντικού συστήματος του οργανισμού μας, βρίσκονται φυσιολογικά σε διάφορα σημεία του σώματος και βοηθούν στην διήθηση της λέμφου και στην αναγνώριση και καταπολέμηση των μικροβίων και των λοιμώξεων, μέσω της μετανάστευσης λεμφοκυττάρων και φαγοκυττάρων.
Οι λεμφαδένες διατάσσονται στις διάφορες θέσεις κατά ομάδες συνδεόμενοι με λεμφαγγεία. Το σώμα διαθέτει περίπου 600 λεμφαδένες, αλλά μόνο όσοι εντοπίζονται κάτω από την γνάθο, στη μασχάλη ή στη βουβωνική περιοχή είναι ψηλαφητοί σε υγιείς ανθρώπους. Το σχήμα τους είναι ωοειδές και έχουν μέγεθος από μερικά χιλιοστά μέχρι πάνω από 1 cm.
Ψηλαφώ πρησμένο λεμφαδένα, να ανησυχήσω;
Συνήθως, οι διογκωμένοι ή πρησμένοι λεμφαδένες δεν είναι λόγος ανησυχίας. Είναι απλώς ένα σημάδι ότι το ανοσοποιητικό σας σύστημα αντιδρά σε μια μόλυνση ή ασθένεια.
Οι διογκωμένοι λεμφαδένες είναι συχνό φαινόμενο και αποτελεί ένδειξη ότι το υγιές και ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα του σώματός σας εργάζεται για να απομακρύνει τη λοίμωξη από τους ιούς ή τα βακτήρια που έχουν εισβάλει.
Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να διαγνωστούν με βάση την λήψη ενός προσεκτικού ιστορικού και καλής φυσικής εξέτασης. Πριν από κάθε άλλη ενέργεια είναι απαραίτητη η επιβεβαίωση ότι η διόγκωση οφείλεται σε λεμφαδένα και η αναγνώριση του παθολογικού χαρακτήρα της διόγκωσης.
Τι είναι η λεμφαδενοπάθεια;
Η λεμφαδενοπάθεια αναφέρεται σε μη φυσιολογικές διογκώσεις λεμφαδένων είτε σε μέγεθος, είτε σε συνοχή ή αριθμό. Υπάρχουν διάφορες ταξινομήσεις της λεμφαδενοπάθειας, αλλά ένα απλό και κλινικά χρήσιμο σύστημα είναι να ταξινομηθεί η λεμφαδενοπάθεια ως:
- Γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια: εάν οι λεμφαδένες εκτείνονται σε δύο ή περισσότερες μη συνεχόμενες περιοχές
- Εστιακή ή εντοπισμένη λεμφαδενοπάθεια: εάν οι λεμφαδένες εντοπίζονται μόνο μία περιοχή
Η διάκριση μεταξύ εντοπισμένης και γενικευμένης λεμφαδενοπάθειας είναι σημαντική για τη διαμόρφωση της διαφορικής διάγνωσης. Σε ασθενείς πρωτοβάθμιας περίθαλψης με ανεξήγητη λεμφαδενοπάθεια, περίπου τα 3/4 των ασθενών θα παρουσιάσουν εντοπισμένη λεμφαδενοπάθεια και το 1/4 γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια.
Όταν εντοπίζονται διογκωμένοι λεμφαδένες σε δύο ή περισσότερες περιοχές (γενικευμένοι διογκωμένοι λεμφαδένες), συνήθως υποδηλώνει μια πιο σοβαρή νόσο όπως:
- Αυτοάνοσα νοσήματα (πχ συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα)
- Τοξοπλάσμωση
- Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (πχ HIV, σύφιλη)
- Βακτηριακές λοιμώξεις (πχ τυφοειδής πυρετός)
- Ιογενείς λοιμώξεις (πχ ιλαρά, λοιμώδης μονοπυρήνωση/Epstein-Barr)
- Καρκίνος (πχ λέμφωμα, λευχαιμία)
