Άννη Παπαθεοδώρου: Το πιο βαθύ σκοτάδι είναι πριν από το ξημέρωμα-Συνομιλούμε με τη συγγραφέα της “Ευτοπίας”

Μια οικογένεια που βιώνει τη δύσκολη εποχή της κρίσης, αφυπνίζεται, συνειδητοποιεί, αλλάζει, μεταμορφώνεται. Μέσα από τις δυσκολίες και τις ψυχολογικές μεταπτώσεις οι ήρωες ψάχνουν τη δύναμη και τον τρόπο να επαναπροσδιορίσουν τους εαυτούς τους, τις ζωές τους αλλά και τον κόσμο ολόκληρο, αναζητούν για να ζήσουν ένα τόπο όπως τον ονειρεύονται και τους αξίζει, την «Ευτοπία».

Η συγγραφέας Άννη Παπαθεοδώρου μέσα από το βιβλίο της με τίτλο “Ευτοπία” (άνεμος εκδοτική), Τα χρόνια του μανιφέστου» επιχειρεί να δώσει μία άλλη οπτική  της σημερινής πραγματικότητας που βιώνουμε όλοι μας, να δώσει μία νότα αισιοδοξίας, ένα όραμα, μία ελπίδα.

Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη

«Ξυπνήσαμε ένα πρωί και όλα είχαν αλλάξει. Στην πραγματικότητα εμείς αντιληφθήκαμε την αλλαγή ξαφνικά. Έτσι, πράγματα συνέβαιναν τριγύρω που με θύμωναν, με έπνιγαν. Όταν ξεκίνησα να γράφω ήταν σαν να άνοιξε μια βαλβίδα στο κεφάλι μου και όλος ο ατμός που κόντευε να με πνίξει, βγήκε μονομιάς και έγινε λέξεις, προτάσεις, σελίδες, βιβλίο. Έτσι προέκυψε η Ευτοπία» θα μου πει η ίδια συγγραφέας σε μία κουβέντα που είχαμε γύρω από το βιβλίο της.

«Δεν οφελεί να αναμασάμε τα κακά που μας συμβαίνουν. Το θέμα είναι να βρίσκουμε τρόπους να τα προσπερνάμε, να τα αλλάζουμε. Και αν ουτοπία είναι ένας ανύπαρκτος τόπος, αν δυστοπία είναι ένας άσχημος, κακός τόπος, τότε εμείς δεν έχουμε παρά να φτιάξουμε την ευτοπία, δηλαδή τον καλό τόπο, τον τόπο όπως τον ονειρευόμαστε ή όπως μας αξίζει” υποστηρίζει.

-κ. Παπαθεοδώρου μπορείτε να μου μιλήσετε για το βιβλίο σας με τίτλο «ΕΥΤΟΠΙΑ»; Τί πραγματεύεται;

–Η Ευτοπία είναι ένα μυθιστόρημα πολιτικοκοινωνικό. Θα το χαρακτήριζα πολιτικής φαντασίας και μελλοντολογικό γιατί ξεκινάει από την αρχή της κρίσης και βαδίζει στο μέλλον: 40 χρόνια μετά. Πατάει σε πραγματικά γεγονότα, που συμβαίνουν σήμερα, αλλά στηρίζεται επίσης και σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα και σε υπαρκτή τεχνολογία. Ένα παζλ είναι από πραγματικά κομμάτια, ενωμένα με διαφορετικό από τον συνηθισμένο τρόπο.

-Ένα βιβλίο με πολιτική, οικονομική, κοινωνική και ψυχολογική χροιά;

-Είναι ακριβώς αυτό. Έχει και τα τέσσερα χαρακτηριστικά.

-Πως καταφέρατε να τα συνταιριάξετε;

-Μήπως όλοι μας δεν είμαστε ένα συνονθύλευμα από τα τέσσερα αυτά χαρακτηριστικά; Μήπως όλα αυτά δεν συνυπάρχουν στην ζωή όλων μας;

Αλλά για να πω για μένα: Η οικονομία είναι το αντικείμενο που έχω σπουδάσει. Η πολιτική ήταν πάντα ένα από τα ενδιαφέροντά μου καθώς ανήκω στην γενιά της μεταπολίτευσης που ήταν μια κατεξοχήν πολιτικοποιημένη γενιά. Η ψυχολογία είναι ένας τομέας που πάντα με άγγιζε και οι κοινωνικές σχέσεις -με την έννοια των ανθρώπινων σχέσεων- είναι αυτό που έχει πρώτο ρόλο στη ζωή μου.

-Γιατί έχω την εντύπωση ότι με αυτό το βιβλίο βγάζετε από μέσα σας πράγματα που σας «έπνιγαν» και θέλατε επιτέλους να τα πείτε;

-Σωστά την έχετε την εντύπωση. Έτσι ακριβώς έγινε. Ξυπνήσαμε ένα πρωί και όλα είχαν αλλάξει. Στην πραγματικότητα εμείς αντιληφθήκαμε την αλλαγή ξαφνικά. Έτσι, πράγματα συνέβαιναν τριγύρω που με θύμωναν, με έπνιγαν. Όταν ξεκίνησα να γράφω ήταν σαν να άνοιξε μια βαλβίδα στο κεφάλι μου και όλος ο ατμός που κόντευε να με πνίξει, βγήκε μονομιάς και έγινε λέξεις, προτάσεις, σελίδες, βιβλίο. Έτσι προέκυψε η Ευτοπία.

-Η οικονομική κρίση οδηγεί σε κρίση αξιών;

-«Ενός κακού, μύρια έπονται». Και η οικονομική κρίση είναι ένα κακό, που μας έχει φέρει και τόσα άλλα με κυρίαρχο την κρίση αξιών.  Η κρίση αξιών –κατά την γνώμη μου πάντα- είναι το μεγαλύτερό μας πρόβλημα. Γιατί δεν φτάνει να αντιμετωπίσουμε την οικονομική κρίση. Πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και με τα σωστά κριτήρια που προκύπτουν από ένα σωστό σύστημα αξιών. Και για να είναι σωστό, πρέπει να εξυπηρετεί τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Και -όσο κι αν φανεί ρομαντικό- πρέπει να βασίζεται στην αγάπη.

«Ουτοπία, ε;» φάνηκε να μονολογεί. Σκέφτηκε λίγο και είπε: «Και τι σημαίνει ουτοπία; Ένα φανταστικό μέρος που δεν υπάρχει πουθενά. Τόσο τέλειο, τόσο ιδανικό ώστε δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Όμως, για σκέψου, αδελφέ, πού ζούμε τώρα. Τώρα ζούμε σε μια δυστοπία. Ζούμε σε μια κοινωνία απόλυτης δυστυχίας και σκότους. Αν υπάρχει δυστοπία, τότε γιατί να μην υπάρχει κι ευτοπία; Όχι ουτοπία. Ευτοπία όμως; Αν υπάρχει σκοτάδι, υπάρχει και φως. Αν υπάρχει το απόλυτο κακό, υπάρχει και το απόλυτο καλό. Τα αντίθετα. Γιατί όχι κι ευτοπία;»

-Ωστόσο είναι μία ευκαιρία για αφύπνιση κι επαναπροσδιορισμό;

-Είναι μεν τετριμμένο, αλλά πιστεύω πως ισχύει: «Το πιο βαθύ σκοτάδι είναι πριν από το ξημέρωμα». Αυτό θέλω να πω και στο βιβλίο μου. Κάποτε αρκούμαστε στο ημίφως. Όταν όμως βρεθείς στο απόλυτο σκοτάδι, αναγκαστικά πρέπει να ψάξεις για το φως. Για μια πηγή φωτός. Να την βρεις ή να την δημιουργήσεις. Επομένως ναι, είναι ευκαιρία για αφύπνιση και επαναπροσδιορισμό.

-Παρουσιάζετε μία  μετά κρίση εποχή όπου ο κόσμος μπορεί να είναι χειρότερος αλλά ξαναζωντανεύει η ελπίδα… Πιστεύεται πως η φλόγα της ελπίδας παραμένει άσβεστη παρά τα μύρια όσα κακά βιώνουμε;

-Αλλοίμονο αν ήταν αλλιώς. Η ανθρωπότητα θα είχε εκλείψει. Σ΄ όλες τις δύσκολες εποχές, η ελπίδα είναι αυτή που μας κρατάει. Και είναι στα δύσκολα που οι άνθρωποι αναρωτιούνται, προβληματίζονται, ψάχνονται και αφυπνίζονται.

-Μέσα από το βιβλίο σας θέλατε να δώσετε μία νότα αισιοδοξίας, ένα όραμα, μία ελπίδα; Μία άλλη οπτική της σημερινής πραγματικότητας; Αυτό σημαίνει κι ο τίτλος του βιβλίου σας;

-Ακριβώς αυτό. Δεν οφελεί να αναμασάμε τα κακά που μας συμβαίνουν. Το θέμα είναι να βρίσκουμε τρόπους να τα προσπερνάμε, να τα αλλάζουμε. Και αν ουτοπία είναι ένας ανύπαρκτος τόπος, αν δυστοπία είναι ένας άσχημος, κακός τόπος, τότε εμείς δεν έχουμε παρά να φτιάξουμε την ευτοπία, δηλαδή τον καλό τόπο, τον τόπο όπως τον ονειρευόμαστε ή όπως μας αξίζει.

-Επιλέξατε ως ήρωες ανθρώπους απλούς, που όμως έχουν κάτι κοινό: Έχουν ζήσει μια πλάνη κι έχουν υψώσει τείχη γύρω τους… Είναι οι ήρωές σας άνθρωποι που συναντάμε καθημερινά; Ένας από εμάς;

–Νομίζω πως οι ήρωές μου είναι όλοι εμείς. Θα μπορούσε να είναι ο καθένας από μας. Από όλους εμάς που έχουμε περιχαρακωθεί στον μικρόκοσμό μας. Αυτό είναι το κοινό των ηρώων μου και αυτό συμβαίνει στον κόσμο μας σήμερα.

Οπισθόφυλλο βιβλίου

Ο Μάνος και η Άννα ξεκινούν τη ζωή τους στην κρίση. Υπερπληθυσμός, μετανάστευση, φτώχεια κι εξαθλίωση, εγκληματικότητα, εθνικισμός και τρομοκρατία είναι το σκηνικό μέσα στο οποίο δημιουργούν την οικογένειά τους και χτίζουν τη ζωή τους. Δεν αντιδρούν όταν πρέπει. Κανείς δεν αντιδρά. Θα εναντιωθούν ποτέ και με ποιον τρόπο;

Έτος 2057. Παγκοσμιοποιημένη οικονομία και διακυβέρνηση με κλειστά σύνορα. Απομονωτισμός, τοπικής εμβέλειας διαδίκτυο και μέσα ενημέρωσης. Έλεγχος των γεννήσεων και των θανάτων. Ταξικές κι επαγγελματικές ζώνες ασφυκτικά κλειστές. Όποιος δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις υποχρεώσεις που του έχουν ανατεθεί από τους ιθύνοντες ολισθαίνει σε κατώτερη κοινωνική κλίμακα.

Η κρίση και η μετά κρίση περίοδος, σε μια ακραία εκδοχή της, οδηγούν στον θάνατο των ανθρώπων και του πολιτισμού, ή μήπως στην αφύπνιση και στο ξημέρωμα μιας καλύτερης εποχής; Ένας μυστικός αθέατος κόσμος που αναπτύσσεται θα κατορθώσει να παίξει ρόλο στο παρόν και στο μέλλον;

Η ιστορία μιας οικογένειας, που βιώνει τη δύσκολη εποχή, αφυπνίζεται, συνειδητοποιεί, αλλάζει, μεταμορφώνεται. Μέσα από τις δυσκολίες και τις ψυχολογικές μεταπτώσεις θα βρουν οι ήρωες τη δύναμη και τον τρόπο να επαναπροσδιορίσουν τους εαυτούς τους, τις ζωές τους αλλά και τον κόσμο ολόκληρο;

Σχετικά με την Άννη Παπαθεοδώρου

Η Άννη Παπαθεοδώρου γεννήθηκε το 1960 στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Δούλεψε σε διάφορες εταιρείες στον ιδιωτικό τομέα και στη συνέχεια εργάστηκε στην Εμπορική Τράπεζα, περνώντας από διάφορες θέσεις και διάφορους τομείς. Από το 2012 είναι συνταξιούχος.

Από τα εφηβικά της χρόνια τη γοήτευε η ποίηση και η λογοτεχνία και έγραφε –όπως οι περισσότεροι έφηβοι– ποιήματα, καθώς και δοκίμια, χωρίς ποτέ να σκεφτεί να τα εκδώσει. Μετά τη συνταξιοδότησή της ασχολήθηκε κυρίως με θέματα της πόλης. Κυψελιώτισα γέννημα θρέμμα, ανήκει σε μια άτυπη συλλογικότητα, την Ομάδα Κατοίκων Κυψέλης, που στόχο έχει την αναβάθμιση της γειτονιάς και τη δημιουργία ανθρώπινων σχέσεων μεταξύ των γειτόνων. Στο ενδιάμεσο διάστημα δεν εγκατέλειψε ποτέ το ενδιαφέρον της για την οικονομία, καθώς και την πολιτική, διαβάζοντας πάρα πολλά σχετικά βιβλία.

Σημαντικό ενδιαφέρον της είναι το σκάκι, και είναι μέλος του Α.Ο. Πήγασος Κυψέλης. Για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα συμμετείχε σε  ένα φιλοσοφικό καφενείο, καθώς και σε εργαστήρια φιλανάγνωσης και αυτοβελτίωσης.

Ζει πάντα στην Κυψέλη και έχει έναν γιο.