Δημόσιο αγαθό ή εμπόρευμα η υγεία;

Το κυβερνητικό νομοσχέδιο για την οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και τον ΕΟΠΥΥ φέρνει στο προσκήνιο σε προεκλογική περίοδο την οξύτατη σύγκρουση ιδεών και προγραμμάτων για τη πορεία και τη προοπτική του Δημόσιου Συστήματος Υγείας και τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα υγείας. Σημαδεύει γιαυτό και τις προεκλογικές συγκλίσεις και αποκλίσεις των Κομμάτων, ειδικά εκείνων που προτείνουν προοδευτικές εναλλακτικές λύσεις για τη διακυβέρνηση της χώρας.

 Η υγειονομική κρίση, οι αναδυόμενες απειλές για την υγεία όπως τις βλέπουμε στη Σαγκάη, στις νέες μεταλλάξεις, στις οξείες ηπατίτιδες στα παιδιά… άλλαξαν πάρα πολλά στις ιδεολογικές αντιλήψεις για την οργάνωση των υπηρεσιών υγείας σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο και κυρίως για την τεράστια αξία των δημόσιων συστημάτων υγείας. « Θα κάνουμε τα πάντα προκειμένου να σώσουμε ζωές…» δήλωνε τον Μάρτιο του 2020 η πρόεδρος της Κομισιόν. Με τη λογική αυτή αποφασίστηκε το Ταμείο « Η ΕΕ για την ΥΓΕΙΑ». Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας οργανώθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Την παρέμβαση για τη κοινωνικοποίηση της  πατέντας των εμβολίων, για προσιτές τιμές στα ακριβά καινοτόμα φάρμακα, για αύξηση των δαπανών υγείας του κοινοτικού προϋπολογισμού και την οικοδόμηση κοινού ευρωπαϊκού συστήματος υγείας προκρίναμε εμείς  και άλλες  προοδευτικές δυνάμεις στην Ενωμένη Ευρώπη.

Η Κυβέρνηση της ΝΔ είναι καθηλωμένη σε μια απλοϊκή δεξιά λογική που ήταν προκλητική και στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και διάχυτη  στις διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου. Απαξιώνει τους δημόσιους λειτουργούς της υγείας. Υπονομεύει, αφυδατώνει το ΕΣΥ, σχεδιάζει το υποστελεχωμένο, υποχρηματοδοτούμενο ΕΣΥ – ΣΔΙΤ, γιατί θεωρεί ότι η υγεία αποτελεί εμπόρευμα – προϊόν προς πώληση με τους νόμους της αγοράς. Αναθέτει στον ιδιωτικό τομέα υγείας και ειδικά στους μεγάλους κερδοσκοπικούς επιχειρηματικούς ομίλους, όλα όσα θα πρέπει να κάνει ένα καλά οργανωμένο ΕΣΥ από το επίπεδο της πρόληψης και της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μέχρι την επείγουσα περίθαλψη, τη νοσηλεία στο σπίτι, την αποκατάσταση της υγείας, ως πλήρους σωματικής – ψυχικής – κοινωνικής ευεξίας. Μεγιστοποιεί τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, τις ανισότητες.

Με τη λογική αυτή η Κυβέρνηση της ΝΔ :

• Δεν αύξησε ούτε κατά μία τις 127 ΤΟΜΥ με οικογενειακούς γιατρούς – νοσηλευτές – επισκέπτες υγείας – κοινωνικούς λειτουργούς – διοικητικό προσωπικό, που δημιούργησε η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν τελεσφόρησε ακόμη τις προσλήψεις 1935 στελεχών στις ΤΟΜΥ από την προκήρυξη της 19/3/2021.
• Αδιαφορεί προκλητικά για τη φιλοσοφία του ιδρυτικού νόμου για το ΕΣΥ 1397/1983 ( η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό που δεν υπακούει στους νόμους του κέρδους, η προστασία της είναι αποκλειστική ευθύνη του κράτους που υλοποιείται από αποκεντρωμένο – δημοκρατικό ΕΣΥ… ), για τις μεταρρυθμίσεις στη ΠΦΥ που πρόβλεπε ο νόμος 4486/2017 και αξιολογήθηκαν θετικά από τον ΠΟΥ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανεξάρτητους αξιολογητές ( ολοκληρωμένο δίκτυο οικογενειακών – προσωπικών γιατρών σε 3 φάσεις μέχρι το 2027, Κέντρα Ειδικής Φροντίδας για εξειδικευμένες υπηρεσίες ειδικής αγωγής – αποκατάστασης – οδοντοπροσθετικής – παιδοοδοντιατρικής – φυσικοθεραπείας, Κεντρικά Διαγνωστικά Εργαστήρια… )
• Δεν ενίσχυσε τα Κέντρα Υγείας, τα Περιφερειακά Ιατρεία, τα Νοσοκομεία, ούτε στη διάρκεια της μάχης με τη πανδημία
• Ακύρωσε όλες τις μόνιμες προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτών, άλλων υγειονομικών που ανακοίνωσε. Των 4000 που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ του 2020, των 4910 που εξήγγειλε ο Υπουργός Υγείας τον Σεπτέμβρη του 2021.
• Κατάργησε οριστικά την συνταγογράφηση στους 2.500.000 ανασφάλιστους
• Καθήλωσε τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την υγεία.
• Δεν αξιοποίησε όσο θα έπρεπε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για δράσεις ενίσχυσης της πρόληψης, της ΠΦΥ, του εξοπλισμού του ΕΣΥ

Με τη λογική αυτή το κυβερνητικό νομοσχέδιο προβλέπει π.χ. οτι :

• Κίνητρα για ανάληψη καθηκόντων προσωπικού γιατρού δίνονται μόνον στους ιδιώτες γιατρούς και όχι στους γιατρούς ΕΣΥ. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου δεν προκύπτει σχεδιασμός για ολοκληρωμένο δίκτυο προσωπικών – οικογενειακών γιατρών στο σύνολο της χώρας, δεν προκύπτει « προσωπικός γιατρός για όλους», ειδικά για τους κατοίκους των δυσπρόσιτων περιοχών, των περιοχών με υποστελεχωμένες δημόσιες δομές υγείας, των περιοχών που οι ιδιώτες γιατροί δεν θα συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ, των ανασφάλιστων…
• οι χρονίως πάσχοντες ασθενείς θα παραπέμπονται από τους προσωπικούς γιατρούς τους μόνον « άπαξ του έτους» στους εξειδικευμένους θεράποντες γιατρούς. Όλες τις άλλες φορές θα πληρώνουν από τη τσέπη τους.
•  Οι ανασφάλιστοι χρονίως πάσχοντες θα πληρώνουν από τη τσέπη τους σε όλα τα Νησιά και τις δυσπρόσιτες περιοχές που στα Κέντρα Υγείας δεν θα υπάρχουν οι εξειδικευμένοι γιατροί της χρόνιας νόσου τους ( ογκολόγοι, καρδιολόγοι, πνευμονολόγοι, ενδοκρινολόγοι, ηπατολόγοι, αιματολόγοι, νεφρολόγοι, ρευματολόγοι, νευρολόγοι, ψυχίατροι… )
• τα απογευματινά χειρουργεία θα πληρώνονται και από τη τσέπη των ασθενών
• ο ΕΟΠΥΥ θα αναλάβει τον ρόλο του συντονισμού και της επίτευξης συνεργασίας των φορέων που συνιστούν το δίκτυο ΠΦΥ, ενώ πρόκειται για αγοραστή και όχι πάροχο υπηρεσιών. Διαπραγματεύεται για υπηρεσίες  με τους ιδιώτες πάροχους, ενώ το ΕΣΥ θα μπορούσε να οργανώσει όλες αυτές τις υπηρεσίες. Καθορίζει κριτήρια ποιότητας υπηρεσιών που είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Υγείας. Το νομοσχέδιο καταργεί την εκπροσώπηση των κοινωνικών φορέων και των εργαζομένων στο ΔΣ του ΕΟΠΥΥ, ιδιωτικοποιεί τον ελεγκτικό μηχανισμό του.

Η εναλλακτική προοδευτική πολιτική για τη ΠΦΥ και τον ΕΟΠΥΥ τεκμηριώνεται στη βάση ότι η υγεία αποτελεί δημόσιο αγαθό, θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα κι όχι εμπόρευμα. Πρωταρχικό καθήκον είναι η μετάβαση σε ολοκληρωμένο – ποιοτικό – ανθρωποκεντρικό ΕΣΥ, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη χρηματοδότηση, τον εξοπλισμό, τη στελέχωσή του.

 Εμείς, λαμβάνοντας υπόψη και τα συμπεράσματα από τις ανεπάρκειες του ΕΣΥ στην αντιμετώπιση της πανδημίας, τις περιφερειακές ανισότητες, τις κραυγαλέες ελλείψεις στα περιφερειακά Νοσοκομεία – στα ΤΕΠ – στις ΜΕΘ – στα ΚΥ, τις νέες ανάγκες από τις αναδυόμενες απειλές, προτείνουμε τις βάσεις για ένα ριζικά διαφορετικό νομοσχέδιο :

• Η χρηματοδότηση του ΕΣΥ από τον κρατικό προϋπολογισμό να αυξάνεται ετήσια ώστε στο τέλος της επόμενης 4ετίας να φτάσει στο 7% του ΑΕΠ. Ταυτόχρονα οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας να αυξηθούν κατά 1 δις ευρώ για την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, ΠΦΥ, κτιριακής αναβάθμισης – εξοπλισμού του ΕΣΥ.
• Να παραμείνουν στο ΕΣΥ οι 15.000 επικουρικοί και συμβασιούχοι μαχητές του, οι οικογενειακοί γιατροί – νοσηλευτές – επισκέπτες υγείας – κοινωνικοί λειτουργοί – διοικητικό προσωπικό των ΤΟΜΥ, οι 7.000 ανεμβολίαστοι. Τους χρειαζόμαστε όλους, όπως και την άμεση αναπλήρωση όσων αποχωρούν.
• Ο σχεδιασμός ετήσιων προσλήψεων να θεμελιώνεται πάνω στην απορρόφηση όλων όσων εργάζονται σήμερα, στον υγειονομικό χάρτη, στους επικαιροποιημένους Οργανισμούς Νοσοκομείων, στο ολοκληρωμένο δίκτυο δομών ΠΦΥ που είναι ευθύνη της Πολιτείας.
• Ο ΕΟΠΥΥ πρέπει να ελέγχει την εφαρμογή των κριτηρίων ποιότητας διαγνωστικών εξετάσεων – ιατροτεχνολογικών προιόντων και νοσηλείας, να διαπραγματεύεται τις αμοιβές των παρόχων και με τον Ενιαίο Κανονισμό Παροχής Υπηρεσιών να επιδιώξει την ελαχιστοποίηση των δαπανών από την τσέπη των ασφαλισμένων του, ειδικά σε μια περίοδο αχαλίνωτης ακρίβειας και φτωχοποίησης.
• Προτείνουμε τη δημιουργία 380 ΤΟΜΥ με οικογενειακούς γιατρούς, νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς, διοικητικό προσωπικό, που να συμβάλλουν ουσιαστικά στην οργάνωση της κοινοτικής υγείας, στη πρόληψη, την αγωγή και προαγωγή της υγείας, την έγκαιρη διάγνωση, τις θεραπευτικές οδηγίες, τη νοσηλεία στο σπίτι, μαζί με τα ΚΥ, τα ΠΙ, τις ΚΟΜΥ του ΕΟΔΥ, τους συμβεβλημένους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ. Η χρηματοδότηση των κτιριακών τους αναγκών και της στελέχωσης των ΤΟΜΥ να γίνει από τον προϋπολογισμό, το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης.
• Οι προσλήψεις στα ΚΥ να καλύπτουν τις ανάγκες επαρκούς εργαστηριακού ελέγχου και στελέχωσης με γιατρούς ειδικοτήτων ώστε να δημιουργείται μαζί με τα Τακτικά Ιατρεία των Νοσοκομείων, τα ΠΙ, τους συμβεβλημένους γιατρούς, το ολοκληρωμένο δίκτυο των προσωπικών – οικογενειακών γιατρών και των ειδικευμένων γιατρών για οξέα και χρόνια νοσήματα, καθώς και για την φυσικοθεραπευτική αγωγή, την  οδοντιατρική και ψυχιατρική περίθαλψη.  Για να υπάρξει αυτή η στελέχωση για όλους τους πολίτες και να μην την αναζητά ο ΕΟΠΥΥ μόνον για τους ασφαλισμένους του στον ιδιωτικό τομέα, πρέπει να προκηρύσσονται οι σχεδιασμένες θέσεις και να μην ακυρώνονται όπως έκανε η Κυβέρνηση της ΝΔ.
• Τα απογευματινά χειρουργεία, τα απογευματινά τακτικά ιατρεία, συνολικά η απογευματινή λειτουργία των Νοσοκομείων, να γίνεται δωρεάν για όλους, χρηματοδοτούμενη από τον ΕΟΠΥΥ για τους ασφαλισμένους και από προνοιακούς πόρους για τους ανασφάλιστους
• Να θεσμοθετηθούν κίνητρα για τις άγονες ειδικότητες και τις άγονες προκηρύξεις θέσεων, ειδικά στα Νησιά.
• Να αυξηθεί τολμηρά το ειδικό ιατρικό μισθολόγιο για να αποτελεί κίνητρο ένταξης στο ΕΣΥ με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση – παραμονής και επιστροφής στην Ελλάδα όσων γιατρών αναγκάστηκαν σε μετανάστευση.
• Να αυξηθούν οι αποδοχές και των νοσηλευτών και των άλλων εργαζόμενων στο ΕΣΥ, να γίνει η ένταξή τους στα ΒΑΕ.
• Να προωθηθούν οι ψηφιακές εφαρμογές στο ΕΣΥ, τα ηλεκτρονικά αρχεία, τα διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα

Το δίλημμα η υγεία δημόσιο αγαθό ή εμπόρευμα είναι από τα πιο σημαδιακά στη σύγκρουση ιδεών και προγραμμάτων των προοδευτικών Κομμάτων με τη Δεξιά.

Η ενίσχυση του πολύτιμου ρόλου της ΠΦΥ, η υπεράσπιση του ΕΣΥ, του κοινωνικού κράτους, των δημόσιων αγαθών, των θεμελιωδών ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων, είναι από τα κεντρικά καθήκοντα – τις προγραμματικές προτεραιότητες μιας συμμαχικής εναλλακτικής προοδευτικής διακυβέρνησης.

Εμείς, με τις προγραμματικές μας δεσμεύσεις αναδεικνύουμε τους άξονες ενός προοδευτικού κυβερνητικού προγράμματος και διεκδικούμε να είμαστε 1^η δύναμη στις επόμενες εκλογές για να εφαρμοστεί. « Κι όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, όταν αυτό που θέλεις σημαδεύει τη ψυχή του κόσμου, το σύμπαν συνωμοτεί για να το κατακτήσεις».

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΑΚΗΣ – ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ