Λίγο η δουλειά που έχει γίνει ολοένα και πιο απαιτητική, κάτι το στρες από υποχρεώσεις και καθήκοντα, έχεις αρχίσει να κουράζεσαι. Είναι μάλιστα φορές που παλεύεις να σηκωθείς από το κρεβάτι, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Έχεις ακούσει πολλές φορές για την υπερκόπωση. Τι είναι όμως ακριβώς και ποια σημάδια πρέπει να σε βάλουν σε υποψίες;
Τι είναι η υπερκόπωση;
Η υπερκόπωση είναι παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονη εξάντληση, η οποία προέρχεται από υπερβολική εργασία, υπερβολική άσκηση ή ανεπαρκή ξεκούραση κατά την διάρκεια παρατεταμένων χρονικών περιόδων” εξηγεί η κ. Μοσχοβάκη.
Πόσες φορές δεν έχει τύχει να μην βρεις μέσα στην ημέρα ούτε μισή ώρα για σένα; Λίγο χρόνο να χαλαρώσεις, να αδειάσεις το κεφάλι σου από τις ευθύνες και το άγχος και να χαλαρώσεις. Όταν οι απαιτήσεις της δουλειάς σε πιέζουν διαρκώς, ο οργανισμός αποσυντονίζεται.
“Βιολογικά αντανακλαστικά που ρυθμίζουν την λειτουργία των σπλάγχνων οδηγούν σε αυξημένη λειτουργία ζωτικών οργάνων, η οποία κινδυνεύει να προκαλέσει πρόωρη γήρανση και εξάντλησή τους, όταν η ξεκούραση και η αναπλήρωση της ενεργειακής εφεδρείας των κυττάρων είναι ανεπαρκής”! Φαντάσου πως έχεις ένα αυτοκίνητο που λειτουργεί συνέχεια “τσίτα” τα γκάζια, ενώ κανείς δεν φροντίζει για την σωστή συντήρησή σου. Δεν θα ήταν λογικό να παρουσιάσει πολύ σύντομα βλάβη;
Ποια είναι η διαφορά από την απλή κούραση;
Δηλαδή κάθε φορά που αισθάνεσαι έντονη κούραση πάσχεις από υπερκόπωση; Φυσικά και όχι. “Ο επαρκής ύπνος, η καλή διατροφή, η αποφυγή αλκοόλ, καφέ και φαρμάκων για μερικές ημέρες είναι συνήθως επαρκή μέτρα αποκατάστασης του συμπτώματος της απλής κούρασης” αναφέρει η παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη.
“Προοδευτικά η κόπωση μετατρέπεται σε υπερκόπωση και δεν αποκαθίσταται μετά από συνήθη μέτρα ξεκούρασης”. Πολύ απλά όσο κι αν ξεκουραστείς, όσο καλά κι αν τρέφεσαι, δεν βλέπεις να βελτιώνεται αυτή η κατάσταση. “Οι ασθενείς νιώθουν γενικευμένη ατονία, η οποία παρεμποδίζει σημαντικές σωματικές δραστηριότητες της καθημερινότητας. Ορισμένες φορές το σύμπτωμα είναι τόσο έντονο, που ο ασθενής αδυνατεί να σηκωθεί από το κρεβάτι ή να ανταποκριθεί πλέον σε στοιχειώδη καθήκοντα της καθημερινότητας” συμπληρώνει η παθολόγος.
Τι συμβαίνει στο σώμα σου με την υπερκόπωση;
Η καταπόνηση προκαλεί αυξημένη έκκριση ορμονών του stress (π.χ. γλυκοκορτικοειδή κατεχολαμίνες), αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αύξηση της καρδιακής παροχής και έκλυση ταχυκαρδίας. Ορισμένες μελέτες αναδεικνύουν ακόμη και αυξήσεις στην παραγωγή ελευθέρων ριζών. Οι διαταραχές στη σεροτονίνη και τα μειωμένα επίπεδα ενδορφινών που εμφανίζονται σε αρκετές περιπτώσεις, προάγουν περαιτέρω την βιολογική κόπωση.
Εκτός όμως από την κούραση στη δουλειά, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που οδηγούν στην υπερκόπωση. Παράγοντες και καταστάσεις της καθημερινότητας καθιστούν το άτομο πιο επιρρεπές στην υπερκόπωση κατά την διάρκεια περιόδων με υψηλές εργασιακές απαιτήσεις.
Οι παράγοντες αυτοί και καταστάσεις της καθημερινότητας είναι:
- Η κύηση
- Η εμμηνόπαυση
- Η λοχεία
- Η κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ)
- Η ακατάλληλη δίαιτα
- Το stress
- Η αϋπνία
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. βενζοδιαζεπίνες)
- Οι ιώσεις
Τέλος κάποιες ασθένειες μπορεί να οδηγήσουν πιο γρήγορα στην υπερκόπωση. Χαρακτηριστικά, νοσήματα που καθιστούν το άτομο επιρρεπές στην υπερκόπωση είναι:
- Η αναιμία
- Η υπόταση
- Οι ορμονικές διαταραχές
- Οι λοιμώξεις
- Τα καρδιακά νοσήματα
- Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
- Ο καρκίνος
- Η νεφρική ανεπάρκεια
- Τα αυτοάνοσα
- Τα εγκεφαλικά νοσήματα
- Τα μεταβολικά προβλήματα
- Τα ψυχιατρικά νοσήματα
Τι μπορείς να κάνεις;
Η υπερκόπωση δεν αντιμετωπίζεται απλά με ξεκούραση. Η θεραπεία της γίνεται με φάρμακα, ειδικά διατροφικά προγράμματα και συμπληρώματα διατροφής. Τον πρώτο λοιπόν λόγο έχει ο παθολόγος που θα κάνει την εξέταση και είναι σε θέση να διαγνώσει την αποτελεσματική θεραπεία.
Παθολόγος- Αναστασία Μοσχοβάκη
Για κάποιους ανθρώπους με υπερκόπωση, οι γιατροί μπορεί να συστήσουν την αναζήτηση συμβουλευτικής ή ψυχοθεραπείας, όπως γνωστικοσυμπεριφορικής θεραπείας. Τέλος, μπορεί να προτείνουν μια δομημένη, διεπιστημονική προσέγγιση στη θεραπεία που να περιλαμβάνει επίσκεψη σε διαιτολόγο και γυμναστή.
