Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας αλλά μαζί με αυτά και η αγένεια, η κακεντρέχεια, η αθυροστομία, ο υποβιβασμός του υποκειμένου. Αναρτήσεις από απλούς πολίτες ως δημόσια πρόσωπα δέχονται επικριτικά σχόλια με χυδαίες εκφράσεις, αγενές περιεχόμενο , προσβλητικό τρόπο , απαξιωτικό ύφος. Οι καλά κρυμμένοι πίσω από τα πληκτρολόγια «ιντερνετικά αγενείς» βρίσκουν ευκαιρία να γράψουν όσα δε θα τολμούσαν να εκφράσουν ποτέ, αν σε είχαν απέναντί τους.
Η ανωνυμία που σου προσφέρει ένα ψευδώνυμο, η απόσταση από το πρόσωπο που επιτίθεσαι, η αργοπορημένη ή η ανύπαρκτη απάντηση από τον άνθρωπο που στοχεύεις, το γεγονός ότι η δράση μας δεν έχει ελέγχους και περιορισμούς ρίχνει κάθε αναστολή και καταστρέφει κάθε κοινωνική σύμβαση που ίσως υπηρετούμε στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Συχνά λένε οι επιστήμονες οι ίδιοι άνθρωποι που ακολουθούν αυτές τις νόρμες στον πλασματικό κόσμο του διαδικτύου στην πραγματικότητα είναι ευγενείς, προσεκτικοί ,πιο συναισθηματικοί και αυτό το αποδίδουν στο γεγονός της άμεσης επαφής και στο ότι στις διαπροσωπικές σχέσεις έχεις τη δυνατότητα να βλέπεις τα μάτια του άλλου και τις αντιδράσεις του, οπότε είσαι πιο politically correct. Κι έρχομαι τώρα να αναρωτηθώ πώς γίνεται το παραπάνω; Μήπως κάτι μου διαφεύγει; Θα έχουμε δύο εαυτούς; Έναν κοντά στο πληκτρολόγιο κι έναν μακριά από αυτό;…
Πως καταφέραμε ένα εργαλείο που φτιάχτηκε για να προωθήσει την επικοινωνία και τον διάλογο να το καταντήσουμε εργαλείο χλευασμού και ξεκατινιάσματος; Πότε μπερδέψαμε την έννοια της αλήθειας με εκείνης της κακίας; Πώς συγχύσαμε την έννοια του χιούμορ με εκείνη του bulling; Κι αφού τα κάναμε όλα αυτά αντιλαμβανόμαστε τι προξενούμε στους δέκτες των «σφαιρών» μας;
Τα αποτελέσματα των γραφομένων μας, η πράξη παρενόχλησης και η πάσης φύσεως έλλειψη κόσμιου λόγου, σύμφωνα με έρευνες, δημιουργεί άγχος, αποστροφή και οργή, ενώ το πολύ αγαπημένο σε κάποιους τρολάρισμα ίσως ευθύνεται για την αποθάρρυνση των ανθρώπων από την ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσης και την αναπόφευκτη μετέπειτα απομόνωση. Μην ξεχάσουμε βέβαια και τις ακραίες -αλλά όχι απίθανες δυστυχώς- περιπτώσεις των αυτοκτονιών, ιδιαίτερα νέων ή ευαίσθητων ανθρώπων που βιώνουν τα πειράγματα, την διαπόμπευση, ακόμη και τους εκβιασμούς από τους νταήδες του διαδικτύου.
Φυσικά, υπάρχουν κι εκείνοι που η πραγματική τους εικόνα με εκείνη του πλασματικού κόσμου ταυτίζονται ή κι εκείνοι που χρησιμοποιούν το μέσο χωρίς να παρασύρονται. Όλα είναι στο υποκείμενο….το ίντερνετ για μένα είναι προέκταση του εαυτού σου. Αν η ευγένεια, ο σεβασμός, η αγωγή σε χαρακτηρίζει…στο κόσμο του, δεν θα γίνεις κάποιος άλλος.
Όσο για τους υπόλοιπους ας τολμήσουν να δοκιμάσουν την σκέψη και να δράσουν με τις νόρμες της πραγματικής ζωής. Φτάσαμε στο σημείο να βλέπουμε να κλικάρουν το emotion του γέλιου στην είδηση θανάτου ενός ανθρώπου, βιασμού ενός συνανθρώπου, ατυχήματος κλπ δηλώνοντας για μένα την τραγικότητα του ξεπεσμού της κοινωνίας μας.
Όπως παρατηρούμε και την έλλειψη ενός καλού λόγου, ενός «μπράβο» ως σχόλιο, από καρδιάς. Χορτάσαμε κριτική, αρνητισμό και δημόσια δικαστήρια. Δεν θα δηλητηριαστούμε,
παιδιά! Εύκολη λέξη το «μπράβο» , παγκόσμια! Αλλά για να συγχαρείς και να το νιώθεις, πρέπει να κάνεις το ego σου ένα βήμα πίσω, να εκτιμήσεις, να εξυψώσεις κάποιον, να ικανοποιήσεις κάποιον άλλον κι αυτό θέλει γενναιοδωρία. Δυστυχώς φτάσαμε η αλήθεια που μας βγαίνει αβίαστα να κινείται στα σκοτεινά μονοπάτια και να έχει απομακρυνθεί από το φώς…
Πάντως όπως και να ‘ χει, προτού κάνεις ένα σχόλιο «βούτα τη γλώσσα» στο πληκτρολόγιο…συγγνώμη στο μυαλό, γιατί άνθρωπος θα διαβάσει τα σχόλιά σου, με συνείδηση και συναισθήματα, με κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον, με ζωή. Και σαν υπενθύμιση να πω ότι η ζωή βρίσκεται εκτός του ιντερνετικού κόσμου…
Επιλογικά, σαν τροφή για σκέψη θα μεταφέρω τα λόγια του Αμερικανού συγγραφέα Michael Crichton (1942-2008) «Στην κοινωνία της πληροφορικής κανένας δεν σκέφτεται. Προβλέπουμε ότι θα καταργηθεί το χαρτί, εκείνο όμως που καταργείται είναι η σκέψη.».
Υ.Γ Παρακαλώ σχολιάστε ελεύθερα. Στην πραγματική μου ζωή, δεν θα πάρω τα σχόλια βαρέως…
Ειρήνη Ντάλα, φιλολόγος
