Οι Δημητριείς (Κωνσταντάς και Φιλιππίδης) ήταν οι πρώτοι “σύγχρονοι” συγγραφείς που αναφέρθηκαν στην Γορίτσα και την θεώρησαν ότι είναι η Δημητριάδα.
Ο Edward Dodwell, που ανέβηκε στην Γορίτσα στις 2 Ιουνίου 1805, παρατήρησε την βόρεια πύλη της αρχαίας οχύρωσης και τους παρακείμενους πύργους, καθώς και τα θεμέλια της αρχαίας πόλης. Παρατήρησε πέντε δεξαμενές νερού καθώς και μια “κακοπαθημένη” εκκλησία όπως αναφέρει. Θεώρησε ότι η αρχαία αυτή πόλη στον λόφο της Γορίτσας ήταν η Ιωλκός. Ο Gell επισκέφτηκε και αυτός την Γορίτσα και είδε την βόρεια πύλη, την Ακρόπολη και τις δεξαμενές νερού. Όπως και ο Dodwell θεώρησε ότι η πόλη αυτή είναι η Ιωλκός.
Λίγα χρόνια μετά, στις 12 Δεκεμβρίου 1809, ο W. Leake επισκέφθηκε και αυτός την Γορίτσα, σχολίασε τα υπολείμματα των τειχών, την ορθογώνια διάταξη των οδών στο εσωτερικό, και είπε ότι μπορούσε να διακρίνει τα (λιγοστά) υπολείμματα σπιτιών. Κατά την γνώμη του αυτή ήταν η Δημητριάς. Και άλλοι περιηγητές του 19ου αιώνα ακολούθησαν.
Ο Meziers (1854), o Ussing (1846), και o Tozer (1869) αναφέρονται στην Γορίτσα και συνέχιζαν να πιστεύουν πως είναι η Δημητριάδα. Έλληνες συγγραφείς, ο Λεονάρδος (1836), ο Μάγνης (1860) και κυρίως ο Γεωργιάδης (1880) αναφέρονται στο «λαγούμι», ένα τμήμα ενός μεγάλου αγωγού αποστράγγισης υδάτων,δηλαδή ένα οργανωμένο σύστημα αποχέτευσης για να απομακρύνονται τα ακάθαρτα νερά έξω από την πόλη. Ο Γερμανός αρχαιολόγος Lolling (γνωστός από το Μαντείο του Απόλλωνα Κορωπαίου) την επισκέφτηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 1882 και έκανε παρόμοιες παρατηρήσεις. Ο Ζωσιμάς Εσφυγμενίτης επίσης συμφωνούσε ότι πρόκειται για την Δημητριάδα και μάλιστα ανέφερε μια παράνομη ανασκαφή σε ένα από τους πύργους του τείχους. Πίστευε δε πως κάπου εκεί βρισκόταν ο τάφος του Δημητρίου του Πολιορκητή.
Η πιο λεπτομερής περιγραφή εκείνης της εποχής δόθηκε από τον C. Fredrich (1905) (με υποσημειώσεις του A. J. Wace). Ακολούθησε μια σειρά από δοκιμαστικές ανασκαφές του Αρβανιτόπουλου στα 1907, ο οποίος βρήκε μεταξύ των άλλων κομμάτια κεραμικών του 3 αι. π.Χ. Αυτός αναγνώρισε ότι η Δημητριάδα βρίσκεται απέναντι στα Πευκάκια και πρότεινε την ιδέα ότι η πόλη της Γορίτσας είναι η Νηλεία.
Ο Γιαννόπουλος (1913) ισχυρίστηκε πως η πόλη της Γορίτσας είναι η Νέα Ιωλκός. Ο Stählin στα 1924 και αργότερα 1934 ο Meyer, που έκανε μια από τις πρώτες τοπογραφικές μελέτες, πρότειναν ότι στην Γορίτσα ήταν το Ορμίνιο. Ο Γιαννόπουλος στα 1936 όταν μελέτησε αρχαία της συνοικίας του Αγίου Κων/νου άρχισε να πιστεύει πως η πόλη της Γορίτσας εγκαταληφθηκε και οι κάτοικοι ήρθαν στην περιοχή γύρω στον Άγιο Κων/νο. Η πιο ενδελεχής μελέτη έγινε στην δεκαετία του 1970-1980 από μια ολλανδική ομάδα με επικεφαλής τον Bakhuizen.
Σήμερα οι ειδικοί πιστεύουν πως στην Γορίτσα χτίστηκε μια πόλη πιθανόν από τον Φίλιππο τον Β στο πρώτο μισό του 4 π.Χ. αιώνα, με πολύ προσεγμένο σχεδιασμό. Η πόλη ήταν κτισμένη στη ΝΑ πλευρά του λόφου και περιβάλλονταν από οχυρωματικό τείχος με τρεις πύλες, τη βόρεια, την ανατολική και τη δυτική. Η οχύρωση της ολοκληρώθηκε πιθανότατα από τον Κάσσανδρο ανάμεσα στα 316-298 π.Χ. Τα τείχη της ενισχύονταν από 33 πύργους. Ιδιαίτερης σπουδαιότητας οχυρωματικό έργο αποτελεί ο Προμαχώνας, ο οποίος χτίστηκε στο βόρειο, πιο ευάλωτο σημείο της πόλης. Αποτελείται από δύο Πύργους σε σχήμα U, οι οποίοι ενώνονται με ένα φαρδύ λιθόκτιστο τοίχο.
Ήταν οργανωμένη σε οικοδομικά τετράγωνα. Η πόλη είχε περίπου 400-500 σπίτια, τα οποία κατοικούνταν από 3.000-3.500 κατοίκους. Ανάμεσα στα οικοδομικά τετράγωνα υπήρχαν ανοιχτοί χώροι – πλατείες. Στο δυτικό τμήμα της πόλης υπήρχαν τέσσερις δημόσιες περιοχές, ενώ στο ανατολικό δύο. Στην κορυφή του λόφου, όπου βρισκόταν η Ακρόπολη, χτίστηκε, αργότερα, η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Η πόλη κατοικήθηκε για μικρό χρονικό διάστημα. Με την ίδρυση της Δημητριάδος το 294 π.Χ. μάλλον οι κάτοικοί της υποχρεώθηκαν να μετοικίσουν εκεί. Η σταδιακή εγκατάλειψή της ολοκληρώθηκε ως το 250 π.Χ. Από τότε δεν ξανακατοικήθηκε. Το όνομά της μας είναι προς το παρόν άγνωστο.
Σημ. Οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο του Bakhuizen, τον ιστότοπο http://atlasthessalias.culture.gr/——————2.html , τον ιστότοπο του Υπουργείου Πολιτισμού http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2674 και τα κείμενα των περιηγητών και συγγραφέων που αναφέρονται παραπάνω. Η φωτογραφία της γυμνής από δέντρα Γορίτσας είναι λεπτομέρεια από καρτ ποστάλ του Ν. Στουρνάρα στο τέλος της δεκαετίας του 1940. Η Μαγνησία στο πέρασμα του χρόνου.
