Τσεκαπ: ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουμε στα 20, τα 40 και μετά τα 60;
Παθολόγου, Αναπληρωτή Διευθυντή Τμήματος Προληπτικού Ελέγχου-Checkup ENHC
Οι περισσότεροι από εμάς βλέπουμε το γιατρό μας αφού παρουσιαστεί κάποιο νέο πρόβλημα υγείας με σκοπό τη διάγνωση και θεραπεία μας. Άλλοι πάλι, παρακολουθούνται μεν τακτικά αλλά μόνο για το χειρισμό ήδη γνωστών τους παθήσεων. Πόσοι όμως πραγματικά επισκέπτονται ένα γιατρό και διενεργούν τη δέουσα σειρά κλινικών και παρακλινικών εξετάσεων με στόχο να διατηρήσουν την υγεία τους στο ανώτερο δυνατό επίπεδο; Ετσι:
- Στην παιδική ηλικία, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας πρέπει να ανοσοποιούνται με βάση το εθνικό πρόγραμμα υποχρεωτικών εμβολίων. Ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας (6-14 ετών). Επίσης θα πρέπει να γίνεται τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο και έλεγχος της όρασης και της ακοής.
- Στην ηλικία των 14-20 ετών, τα χρόνια δηλαδή της εφηβείας και της ενηλικίωσης, όπου και η ιατρική παρακολούθηση περνά από τον παιδίατρο στον οικογενειακό γιατρό ή παθολόγο, θα πρέπει επιπλέον να ελέγχονται αν έχουν γίνει όλα τα εμβόλια, να παρακολουθείται το βάρος, η αρτηριακή πίεση και η χοληστερίνη και να εξατομικεύονται οι παράγοντες κινδύνου με βάση το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό. Ακόμη, θα πρέπει να δίδονται συμβουλές κατά του καπνίσματος και της πρόληψης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Τέλος, θα πρέπει να ελέγχεται και στα δύο φύλα η εμφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου ώστε να προλαμβάνονται ορμονικές διαταραχές σε πρώιμα στάδια και στα κορίτσια η έμμηνος ρύση.
- Στην ηλικία των 20-40 ετών, κάθε 2-3 χρόνια θα πρέπει να γίνεται έλεγχος για αυξημένη αρτηριακή πίεση αλλά και εργαστηριακός έλεγχος για αναιμία, για αυξημένη χοληστερίνη, για αυξημένο σάκχαρο αίματος, και για την καλή λειτουργία του ήπατος και των νεφρών. Οι άνδρες θα πρέπει να ελέγχονται από ουρολόγο για πιθανή ανάπτυξη κακοήθειας στους όρχεις (από τους συνηθέστερους, δυστυχώς, όγκους σε αυτή την ομάδα πληθυσμού) και οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε Pap Test και ψηλάφηση μαστών από γυναικολόγο.
Σημαντικός είναι ο έλεγχος της πρόσληψης ασβεστίου και φυλλικού οξέος (θα πρέπει να αποκαθίστανται τυχόν ελλείψεις) και η ανοσοποίηση στην ερυθρά, ώστε να προλαμβάνονται ανεπιθύμητα συμβάντα κατά την διάρκεια μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης.
Κάθε 10 χρόνια οφείλουμε να επαναλαμβάνουμε το εμβόλιο Td (διφθερίτιδας-τέτανου) και της Ηπατίτιδας Β (αν κριθεί απαραίτητο) και να ελέγχουμε την ανοσοποίηση έναντι της ανεμευλογιάς. Ιδιαίτερης αξίας είναι ο έλεγχος και η αποφυγή:
α) του καπνίσματος, β) της κατάχρησης αλκοόλ, γ) της έλλειψης κίνησης ή άθλησης, δ) της παχυσαρκίας, όπως επίσης και ε) η ενημέρωση για τη χρήση ζωνών ασφαλείας κατά την οδήγηση και στ) η χρήση ασφαλών πρακτικών στη σεξουαλική μας ζωή.
Τέλος ας σημειωθεί ότι δεν έχει αποδειχθεί ως αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης ούτε η ακτινογραφία θώρακος σε τακτική βάση, ούτε η διενέργεια προληπτικά καρκινικών δεικτών, όπως εσφαλμένα πολλοί πιστεύουν.
- Κατά την ηλικία 40-65 ετών, ο έλεγχος θα ήταν καλό να γίνεται κάθε χρόνο μια και παράγοντες όπως η αρτηριακή υπέρταση, η υπερχοληστεριναιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης συνήθως εκδηλώνονται με τις επιπλοκές τους. Επιπλέον αυτών που ισχύουν για τις μικρότερες ηλικίες (>50 ετών) θα πρέπει να γίνεται προληπτικός έλεγχος κοπράνων για μικροσκοπική απώλεια αίματος και επί ενδείξεων κολονοσκόπηση.
Οι άντρες ιδίως >50 ετών θα πρέπει να ελέγχουν τον προστάτη τους τόσο κλινικά όσο και με τον εργαστηριακό προδιορισμό του προστατικού αντιγόνου (PSA) και οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία (από 40-50 έτη κάθε 2-3 χρόνια, από 50-75 έτη κάθε χρόνο). Κατά την εμμηνόπαυση να γίνεται τακτικός έλεγχος οστικής πυκνότητας, για την πρώιμη διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης (κάθε 2-3 έτη επί φυσιολογικών τιμών και κάθε έτος επί οστεοπενίας).
- Τέλος στην ηλικία άνω των 65 ετών, θα πρέπει να εντατικοποιηθεί ο καρδιολογικός έλεγχος, ο έλεγχος όρασης και ακοής και να δίδεται προσοχή στη λήψη φαρμάκων και την πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών και αλληλεπιδράσεων τους. Τέλος να γίνονται εμβολιασμοί: α) ετησίως για τη γρίππη και β) κάθε 5 έτη και εφάπαξ (αναλόγως του εμβολίου), για τον πνευμονιόκοκκο.
Σε κάθε ηλικία, όμως, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όταν ο οργανισμός μας μάς προειδοποιεί με κάποιο σύμπτωμα, όπως είναι ο πόνος, ο πυρετός, η διόγκωση, η αλλαγή συνηθειών φαγητού-κενώσεων-ουρήσεων, η ακούσια πρόσληψη ή απώλεια βάρους, το επίμονο αίσθημα παλμών και η εφίδρωση, θα πρέπει να τον ακούμε προσεκτικά για να αποκλείουμε την οργανική προέλευσή του. Σκόπιμο είναι να δημιουργήσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης με τον γιατρό μας, ώστε να μπορούμε και προληπτικά να προτρέξουμε για συμβουλές ορθής υγείας και διαγνωστικά/θεραπευτικά να καλυφθούμε άμεσα σε περιπτώσεις τυχόν προβλημάτων μας.
