Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τον πρώτο αγώνα ορεινού τρεξίματος στην χώρα μας και δεκαετίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανάπτυξη του αθλήματος υπήρξε ιλιγγιώδης μέχρι που ήρθε η πανδημία και φρέναρε τα πάντα. Δυο δύσκολα χρόνια πέρασαν και τα πράγματα φαίνεται να παίρνουν το δρόμο τους και πάλι για το τρέξιμο στα βουνά, έστω και αν ακόμη βρισκόμαστε σε μεταβατικό στάδιο. Σκεφτήκαμε ότι είναι μια πολύ καλή στιγμή για να κάνουμε μια συζήτηση με τρείς ανθρώπους που αποτελούν πολύ σημαντικές και ιστορικές μορφές του αθλήματος από τα πρώτα χρόνια μέχρι και σήμερα, έχοντας περάσει και αφήσει σημαντικό έργο και στις δυο πλευρές .. και σαν αθλητές και σαν διοργανωτές. Απευθύναμε στους Λάζαρο Ρήγο, Νίκο Κωστόπουλο και Νίκο Καλοφύρη τρεις – πιστεύουμε καίριες – ερωτήσεις που αφορούν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Ορεινού Τρεξίματος. Ξεκινάμε σήμερα με την τοποθέτηση του Νίκου Καλοφύρη!
[Νίκος Καλοφύρης]: Το ορεινό τρέξιμο άλλαξε τα πράγματα στο δρομικό κίνημα, τα βουνά πλέον δεν ήταν μόνο για τους ορειβάτες. Η αρχή έγινε με τον Ορειβατικό Μαραθώνιο Ολύμπου. Εκεί κάποια ανήσυχα πνεύματα που τους τραβούσε το βουνό και η γρήγορη κίνηση σ’ αυτό είχαν την ευκαιρία να μετρήσουν τις δυνάμεις τους και το πόσο γρήγορα μπορούσαν να κινηθούν στα ορεινά μονοπάτια. Τα επόμενα χρόνια άρχισε η διοργάνωση αγώνων περιπέτειας που συνδύαζε διάφορα αθλήματα βουνού. Για ένα διάστημα τράβηξαν το ενδιαφέρον κι αρκετοί δοκίμασαν με τη συμμετοχή τους σε αυτά. Όμως η πολυπλοκότητα και το κόστος που απαιτούνταν για τους αγώνες περιπέτειας δεν λειτούργησαν θετικά στο να εδραιωθούν. Σίγουρα αυτά τα εγχειρήματα διέγειραν τη φαντασία και το ενδιαφέρον και σταδιακά επικράτησε το πιο απλό που είναι το ορεινό τρέξιμο το οποίο συνδυάζει την ανάγκη για επαφή με τη φύση και την εξερεύνηση αλλά και την ευκολία καθώς με ένα καλό ζευγάρι παπούτσια πολύ εύκολα μπορείς να πας για τρέξιμο.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 στην περιοχή της Κόνιτσας με τη διοργάνωση του Ευάθλου και τη διαφήμισή του, έγινε γνωστό ότι κάτι «τρέχει» στα βουνά. Το επόμενο μεγάλο βήμα έγινε το 2004 όταν όλη η προσοχή του κόσμου ήταν στραμένη στον αθλητισμό λόγω Ολυμπιάδας, ξεκίνησε τότερ ο Olympus Marathon και σίγουρα μπόρεσε και τράβηξε μεγάλο μέρος της προσοχής όχι τόσο σε συμμετοχές όσο σε επίπεδο διαφήμισης. Την επόμενη χρονιά καθώς ο κουρνιαχτός της Ολυμπιάδας καταλάγιασε, η δυναμική που είχε το αθλητικό κίνημα αύξησε και το δρομικό κίνημα. Αυτό είχε θετικό αντίκτυπο και στις συμμετοχές στο ορεινό τρέξιμο. Πολλές εταιρείες με αθλητικό εξοπλισμό ενδιαφέρθηκαν για την προώθηση των προϊόντων τους και συμμετείχαν σαν χορηγοί. Το ίδιο συνέβη και με τα Μέσα Ενημέρωησης που πρόβαλαν ευκολότερα ό,τι είχε σχέση με τον αθλητισμό αλλά και τους τοπικούς φορείς που άρχισαν να αναγνωρίζουν τα πολαπλά οφέλη από τη διεξαγωγή αθλητικών γεγονότων στην περιοχή τους. Ορεινές περιοχές που δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι άλλο σε σχέση με αγώνες, με το ορεινό τρέξιμο είχαν τη δυνατότητα να προβάλλουν την περιοχή τους, τη φύση και τα μονοπάτια και οι συμμετέχοντες να τα γνωρίσουν. Πίσω από διοργανώσες ορεινού τρεξίματος που έχουν πλέον διαχρονική πορεία υπάρχει μία ομάδα με όραμα και όρεξη για προσφορά. Όσο υπάρχει αυτό θα συνεχίσουν και οι διοργανώσεις.
Συνοψίζοντας ανά δεκαετίες έχουμε γεγονότα ορεινού τρεξίματος που δημιουργούν μια ιστορία και κάποια διαχρονικότητα. Η αλληλεσύνδεση μεταξύ τους έφτιαξε αυτό που σήμερα είναι το ελληνικό ορεινό τρέξιμο. Το 1986 ξεκίνησε ο Ορειβατικός Μαραθώνιος Ολύμπου, την δεκαετία του ΄90 είχαμε τους αγώνες περιπέτειας και τον Ορειβατικό Μαραθώνιο Ολύμπου να αποτελεί στόχο για τους λάτρεις της αγωνιστικής και χρονομετρημένης κίνησης στο βουνό. Τη δεκαετία του 2000 έχουμε τον Εύαθλο που ένταξε στο πρόγραμμά του το ορεινό τρέξιμο με διαδρομές στην περιοχή της Τύμφης. Το 2004 ξεκίνησε ο Olympus Marathon που εξελίχθηκε σε διεθνή αγώνα. Επίσης σε πολλές περιοχές της χώρας άρχισαν να διοργανώνονται αγώνες όπως το 2007 στο Παρανέστι το VFT, ο πρώτος υπερμαραθώνιος βουνού στα μονοπάτια της Ροδόπης. Τη δεκαετία του 2010 έχουμε εκρηκτική άνθηση με σημαντικές διοργανώσεις να ξεκινούν σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας. Έτσι βλέπουμε στην περιοχή της Ηπείρου τους αγώνες Ursa Trail και Zagori Mountain Running να έχουν γίνει θεσμός και στόχος για Έλληνες και ξένους αθλητές. Στις αρχές της δεκαετίας του 2020 είχαμε το απότομο φρενάρισμα λόγω της πανδημίας .Πολλές διοργανώσεις προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα και παρά τις δυσκολίες κατάφεραν κι έκαναν τους αγώνες χωρίς διακοπή όπως ο Ursa Trail. Σημαντικό γεγονός αποτελεί και η ίδρυση της HARTA στις αρχές του 2021 που έχει στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού ορεινού τρεξίματος.
[Advendure]: Η πανδημία αποτελεί ένα τεραστίου μεγέθους συμβάν που επηρέασε και επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας και φυσικά και τον αθλητισμό. Το ορεινό τρέξιμο αν και άθλημα της φύσης, επηρεάστηκε και αυτό πολύ σε παγκόσμιο επίπεδο, και φυσικά και στη χώρα μας. Αν και ακόμα είμαστε πιστεύουμε σε μεταβατικό στάδιο, ποια χαρακτηριστικά του αθλήματος πιστεύεις επηρεάστηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό; Υπάρχει κάτι θετικό που να το “έσπρωξε” όλη αυτή την κατάσταση των τελευταίων δυο χρόνων;
[Νίκος Καλοφύρης]: Το αρχικό σοκ που έφερε η πανδημία επηρέασε και τον αθλητικό χώρο σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο στην εποχή του εγκλεισμού είδαμε την άσκηση να αποτελεί έναν τρόπο εκτόνωσης. Όταν όλα ήταν κλειστά η άσκηση στη φύση αποτελούσε τον μοναδικό τρόπο που οι άνθρωποι είχαν για να μπορέσουν να παραμείνουν σε καλή σωματική και ψυχική κατάσταση. Σε κάποιους ελπίζω να έμεινε και στη συνέχεια αυτή η συνήθεια. Τώρα σε σχέση με τους αγώνες οι διοργανωτές που θέλαμε να συνεχίσουμε να κάνουμε τους αγώνες αντιμετωπισαμε τεράστιες δυσκολίες, από την Πολιτεία με τους πρωτόγνωρους περιορισμούς που έθετε σε σχέση με την διεξαγωγή των αγώνων και από τις τοπικές κοινωνίες που ο φόβος έκανε τους ανθρώπους να τους βλέπουν με μεγάλη δυσπιστία. Από ανθρώπους που δεν είχαν σχέση με τον αθλητισμό ήταν αναμενόμενο κάποιοι από αυτούς να δημιουργήσουν προβλήματα . Αυτό όμως που με εξέπληξε δυσάρεστα ήταν η συμπεριφορά ορισμένων αθλητών που δεν έχουν καταλάβει τι είναι αυτό που κάνουν και τι περιμένουν από τη συμμετοχή τους σε έναν αγώνα. Η κριτική που ασκείται σε μια διοργάνωση είναι πάντα καλοδεχούμενη αρκεί να είναι καλοπροαίρετη και να συνοδεύεται από προτάσεις που στόχο έχουν τη βελτίωση. Θεωρώ ωστόσο πως η δύναμη του ορεινού τρεξίματος είναι οι ίδιοι οι αθλητές. Οι διοργανώσεις που μπορούν να στηριχτούν και να εμπνέονται από αυτούς θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Είναι δύσκολο να κρατηθούν αγώνες που τα έσοδα προέρχονται από την Πολιτεία. Η πανδημία έδειξε ότι μόνο όταν έχεις αυτάρκεια κι ευελιξία μπορείς να ανταπεξέλθεις και να συνεχίσεις.
[Advendure]: Αν αφήσουμε την πανδημία στην άκρη και δούμε τις εξελίξεις παγκόσμια, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μια σαφέστατη τάση πιο “επαγγελματικής” στροφής του αθλήματος (π.χ. διοργανώσεις “by UTMB”), συζήτηση για να γίνει Ολυμπιακό άθλημα, πρωταθλήματα με μεγάλους χορηγούς και σημαντικές χρηματικές απολαβές για τους νικητές κτλ. Πως βλέπεις την εξέλιξη του αθλήματος παγκόσμια αλλά και πως επηρεάζει αυτό τη χώρα μας; Tι προβλέπεις – όσο είναι δυνατόν – για το Ελληνικό Ορεινό τρέξιμο; Που πρέπει να εστιάσουμε και τι να αφήσουμε πίσω μας;
[Νίκος Καλοφύρης]: Κάθε διοργάνωση ορεινού τρεξίματος στηρίζεται σε μια βάση που επηρεάζει την εξέλιξή της. Το UTMB έχει σαν βάση το Σαμονί που είναι από τα παλαιότερα ορεινά θέρετρα με τεράστιες υποδομές σε τουριστικά καλύμματα, ένα υπέροχο βουνό το Mont Blanc με το μεγάλο δίκτυο μονοπατιών, νοοτροπία θετική προς τον εθελοντισμό και πλήθος αθλητών που θέλουν να τρέξουν στα μονοπάτια του. Τα παραπάνω γιγάντωσαν την διοργάνωση και την οδήγησαν να εξελιχθεί και να λειτουργήσει σαν μια μεγάλη επιχείρηση. Το ίδιο διαφαίνεται και στην Cortina με το Lavareto.
Για να μπορέσει να εξελιχθεί μια διοργάνωση πρέπει να έχει μερικά βασικά συστατικά. Αυτά είναι: το βουνό και το φυσικό περιβάλλον, τα μονοπάτια και οι τουριστικές υποδομές και τέλος η ομάδα που μπει μπροστά και με το όραμα, το παράδειγμα και τη σκληρή δουλειά θα εμπνεύσει όσους χρειάζονται για να φέρουν εις πέρας το δύσκολο έργο της διεξαγωγής των αγώνων. Στη χώρα μας πίσω από κάθε πετυχημένο αγώνα υπάρχει συνήθως μια μικρή ομάδα με όρεξη για δουλειά. Η αύρα και το αποτύπωμα της ομάδας αντανακλάται και στη διοργάνωση. Μέχρι τώρα όλοι έχουμε ζήσει αυτή την αύρα σε διάφορους αγώνες. Αν εξελιχθούν σε επαγγελματικό επίπεδο ίσως χαθεί και το παραπάνω.
Είναι δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις για το μέλλον καθώς τα δεδομένα αλλάζουν καθημερινά. Το σίγουρο είναι πως το ορεινό τρέξιμο έχει μπει σε ένα καλό μονοπάτι, οφείλουμε όλοι όσοι συμμετέχουμε σε αυτό για να έχει μέλλον να ζητάμε πολλά και να κάνουμε περισσότερα. Η συμμετοχή σε αγώνες ορεινού τρεξίματος μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε τις ορεινές περιοχές της χώρας μας. Ο στόχος μας να είναι η βελτίωση της σωματικής και ψυχικής μας υγείας χωρίς η διάκριση να είναι αυτοσκοπός. Έχουμε την πολυτέλεια να μην εξαρτόμαστε από ομοσπονδίες και διάφορα γρανάζια της πολιτείας. Αυτός είναι και ο σκοπός της HARTA όσο μπορεί να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία στο ορεινό τρέξιμο και να δώσει κίνητρα στους συμμετέχοντες. Όταν κάποιος αθλητής αποφασίσει να ασχοληθεί σε επίπεδο πρωταθλητισμού πρέπει να έχει τον χρόνο και την οικονομική δυνατότητα να το κάνει. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος των χορηγών που μπορούν να στηρίξουν τέτοιες προσπάθειες.
Η δυναμική που θα έχει τα επόμενα χρόνια το ορεινό τρέξιμο θα είναι θετική. Αυτό θα προσελκύσει και χορηγούς και θα επηρεάσει τον τρόπο που θα διεξάγονται οι διοργανώσεις. Το αν γίνει ολυμπιακό άθλημα με τους κανόνες και τον τρόπο διεξαγωγής που προτείνουν, δεν νομίζω να επηρεάσει ούτε θετικά ούτε αρνητικά το σύνολο των αγώνων καθώς τα τοπικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και η οργανωτική ομάδα δίνουν και το αντίστοιχο χρώμα στη διοργάνωση.
