Κεριά, φως, εκκλησιαστικοί ύμνοι, θρησκευτική κατάνυξη… Πάσχα. Τις ημέρες αυτές αναζητούμε το φως των κεριών που θα φωτίσει την ψυχή μας. Οι πιστοί προσέρχονται στις εκκλησιές και το κερί είναι από τα αναπόσπαστα κομμάτια αυτών των ημερών.
Της Βιβής Μαργαρίτη
Επισκεφθήκαμε ένα από τα παλαιότερα κηροπλαστεία της πόλης. Η μυρωδιά της παραφίνης καταλαμβάνει το χώρο. Η παραφίνη είναι το βασικό συστατικό για να δημιουργηθεί ένα κερί, μας πληροφορεί ο ιδιοκτήτης του κηροπλαστείου Μιχάλης Παναγιώτου. Από τη στιγμή που είναι έτοιμο και λιωμένο το υλικό, που απαιτεί και τη μεγαλύτερη διαδικασία, απαιτούνται περίπου 20 λεπτά για να βγει μία παρτίδα περίπου 80 κιλών. Εξαρτάται βέβαια κι από το πάχος του κεριού που παράγεται. Ενώ πέραν της παραγωγής, ένα μεγάλο κομμάτι του κύκλου εργασιών του κηροπλαστείου αφορά την ανακύκλωση του κεριού. Κεριά που συγκεντρώνονται στους Ιερούς Ναός και πωλούνται στο κηροπλαστείο το οποίο τα ανακυκλώνει και τα επαναπροωθεί στην αγορά.
Το έθιμο της πασχαλινής λαμπάδας
Το έθιμο της λαμπάδας του Πάσχα ξεκινάει από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, όπου οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν πάντα Μεγάλο Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα, μετά από ένα διάστημα προετοιμασίας. Η λαμπάδα που κρατούσαν στο χέρι συμβόλιζε το νέο φως του Χριστού που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου. Ακόμη οι ιερείς έδιναν το άγιο φως στους πιστούς για να το φέρουν στο σπίτι τους. Οι πασχαλινές λαμπάδες έχουν καθιερωθεί ακόμη και σαν το δώρο που κάνουν οι νονοί στα βαφτιστήρια τους για τη γιορτή του Πάσχα.
Τρικαλινό κερί στα πέρατα του κόσμου
…Μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε μάθει να εισάγουμε ακόμη και τα προϊόντα που παράγουμε, εντούτοις, στη συγκεκριμένη περίπτωση του κηροπλαστείου Παναγιώτου, είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι πέρα από την παραγωγή που καλύπτει την ντόπια κι εγχώρια αγορά, εξάγονται κιόλας ποσότητες κεριού στη Γερμανία, την Ιταλία, το Ισραήλ κι αλλού, σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτου.
Εκείνο που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι στα Τρίκαλα υπάρχουν πολλά κηροπλαστεία που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν στο χρόνο.
Πάσχα
Όπως είναι φυσικό το Πάσχα είναι το αποκορύφωμα στις πωλήσεις των κεριών κι ως εκ τούτου η δουλειά στα κηροπλαστεία είναι αυξημένη καθώς πρέπει να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες της αγοράς. Ενδεικτικό είναι ότι, όπως μας λέει ο κ. Παναγιώτου, μόνο κατά τη διάρκεια του Πάσχα παράγονται από το δικό του κηροπλαστείο μόνο περί τους 120 με 150 τόνους κεριού.
Κόστος και ποιότητα
Το κερί μπορεί να χαρακτηριστεί το πιο φθηνό είδος που παράγεται. Τούτο απαντά ο κ. Παναγιώτου. «Οι λαμπάδες οι χρωματιστές για παράδειγμα ξεκινούν από 1,50 ευρώ» όπως επισημαίνει.
Όσο για την ποιότητα; Υπάρχουν διαφορετικές ποιότητες στο κερί. «Υπάρχει το κερί της παραφίνης, υπάρχει το απλό, το κίτρινο κερί που δουλεύουμε στις εκκλησίες και υπάρχει και το αγνό κερί της μέλισσας» αναφέρει. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία στροφή της προτίμησης των καταναλωτών προς το φυσικό κερί, το μελισσοκέρι το οποίο όμως δεν μπορεί να παραχθεί σε μεγάλες ποσότητες λόγω έλλειψης της πρώτης ύλης στην εγχώρια αγορά. Έτσι, τα κηροπλαστεία αναγκάζονται να εισάγουν το κερί από την Κίνα κι αλλού. Αυτός είναι κι ο λόγος που το μελισσοκέρι είναι ακριβότερο από το απλό κερί. Μάλιστα η τιμή του είναι τριπλάσια σε σχέση με τα άλλα κεριά.
Για να κατασκευαστεί μία λαμπάδα από καθαρό κερί ακολουθείται ολόκληρη διαδικασία μέχρι να πάρει την τελική της μορφή. Μεγάλα άμορφα κομμάτια κεριού που λιώνουν σε καζάνι μεταφέρονται σε καλούπια και παίρνουν είτε το κλασικό σχήμα των λαμπάδων, είτε διάφορα άλλα καλλιτεχνικά και περίτεχνα σχήματα.
Από το παρελθόν… στο παρόν υπό το φως των κεριών!
Τα πρώτα κεριά δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους Αιγυπτίους οι οποίοι χρησιμοποιούσαν πυρσούς από καλάμια που τα βούταγαν σε λίπος. Η κηροπλαστική, ως κλάδος τέχνης και όχι ως παραγωγή φωτισμού, ήταν γνωστή εκτός από τους Αιγύπτιους, στους Πέρσες, στους Ετρούσκους και, φυσικά, στους Έλληνες. Στην Ελλάδα, οι κηροτέχνες έφτιαχναν ανθρώπινα ομοιώματα, στέφανα και άνθη τα οποία χρησιμοποιούσαν σε θρησκευτικές γιορτές. Οι Ρωμαίοι φαίνεται πως κατασκεύασαν τα πρώτα κεριά με φιτίλι, τα οποία φώτισαν τα σπίτια και το σκοτάδι! Το μελισσοκέρι, ως πρώτη ύλη για την κατασκευή κεριών, εμφανίστηκε το Μεσαίωνα. Κατά τον 19ο αιώνα, σημειώθηκε η πιο σημαντική εξέλιξη στην κατασκευή κεριών, οπότε και άρχισε η εποχή της παραφίνης.
