«Το πλοίο του Οδυσσέα». Το αρχαιότερο ελληνικό ναυάγιο εντοπίστηκε στην Μαύρη Θάλασσα. Βυθίστηκε πριν από 2.400 χρόνια

Το αρχαιότερο μέχρι τώρα άθικτο ναυάγιο εντοπίστηκε από αρχαιολόγους στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας το Οκτώβριο του 2018. Το πλοίο χρονολογείται τουλάχιστον πριν από 2.400 έτη. Βρίσκεται σε βάθος περίπου 2 χλμ σε άριστη κατάσταση.

Οι ιστοί, τα πηδάλια και τα κουπιά ήταν σχεδόν άθικτα. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η διατήρησή του οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου σε αυτό το βάθος.

Όπως αναφέρεται στον βρετανικό Guardian, το 23 μέτρων σκάφος θεωρείται ότι είναι αρχαιοελληνικό και ανακαλύφθηκε με το κατάρτι, το πηδάλιο και τις θέσεις των κωπηλατών όλα στις θέσεις τους, σε βάθος λίγο μεγαλύτερο του ενός μιλίου (1.600 μέτρων) κάτω από την επιφάνεια. Φαίνεται ότι έλλειψη οξυγόνου στο μεγάλο αυτό βάθος ήταν αυτό που συνέβαλε στη διατήρησή του σε τόσο καλή κατάσταση.

«Ένα πλοίο που επιβιώνει ακέραιο από την κλασική αρχαιότητα, σε βάθος περίπου 2 χλμ, είναι κάτι που δεν θα θεωρούσα ποτέ δυνατό» είπε ο καθηγητής Τζον Άνταμς, επικεφαλής ερευνητής του Black Sea Maritime Archaeology Project (MAP) για τη Μαύρη Θάλασσα, της ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. «Αυτό θα αλλάξει όσα γνωρίζουμε για τη ναυπήγηση και τους θαλασσοπόρους του αρχαίου κόσμου».

Στην κόκκινη ένδειξη είναι το σημείο που βρέθηκε το ναυάγιο

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, το πλοίο πιστεύεται ότι ήταν εμπορικό και μάλιστα πανομοιότυπο με εκείνο που απεικονίζεται στο περίφημο «Βάζο Σειρήνων» που εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο. Αυτό το αριστούργημα κεραμικής, γνωστό και ως Siren Vase, χρονολογείται στο 480-470 π.Χ.
Απεικονίζει το πλοίο του Οδυσσέα όταν ο ήρωας του Τρωικού Πολέμου δέθηκε στο κατάρτι για να ακούσει το σαγηνευτικό τραγούδι των Σειρήνων, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής στην Ιθάκη, μετά την άλωση της Τροίας.

Σύμφωνα με τον ερευνητή, η θέση όπου βρέθηκε, 80 χλμ στα ανοιχτά, δείχνει πως οι αρχαίοι θαλασσοπόροι δεν περιορίζονταν στο να κινούνται κοντά στις ακτές, από λιμάνι σε λιμάνι, μα ξανοίγονταν στην ανοιχτή θάλασσα.

«Έχουμε ολόκληρο το σκάφος, με τα κατάρτια να στέκονται ακόμα, με τα πηδάλια στη θέση τους. Είναι ένα απίστευτο εύρημα, το πρώτο του είδους του που έχει βρεθεί ποτέ» είπε ο Κρουμ Μπατσάροφ, που εργάστηκε στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως αναφέρεται στο Sky News. «Έχουμε ακόμα και τις κουλούρες σκοινιών, όπως τις άφησε ο λοστρόμος στην πρύμνη, ενώ το πλοίο βυθιζόταν. Είναι μοναδικό».

Το περίφημο «Βάζο των Σειρήνων». Σύμφωνα με τον Guardian, το εμπορικό πλοίο των 23 μέτρων, που θεωρείται αρχαίο ελληνικό και είναι παρόμοιο με το σκάφος του Οδυσσέα, όπως τουλάχιστον αυτό απεικονίζεται σε αρχαίο αγγείο.

Οι The Times, που φιλοξενούν τις απόψεις του Άνταμς, γράφουν ότι το πλοίο πιθανότατα χρησιμοποιούνταν κυρίως για εμπόριο, αλλά δεν αποκλείεται και να έκανε επιδρομές σε παραθαλάσσιες κοινότητες της Μαύρης Θάλασσας. Πιθανότατα είχε ως βάση κάποια από τις αρχαίες ελληνικές αποικίες στις ακτές της σημερινής Βουλγαρίας- ενώ δεν είναι γνωστό εάν μετέφερε κάποιο φορτίο.

Η τριετής αποστολή της διεθνούς αρχαιολογικής ομάδας στη Μαύρη Θάλασσα ανακάλυψε περισσότερα από 60 ναυάγια από την κλασσική περίοδο, τη ρωμαϊκή εποχή έως και το 17ο αιώνα, στο πλαίσιο της τριετούς αποστολής θα προβληθούν σε μια ταινία ντοκιμαντέρ στο Βρετανικό Μουσείο.
Μεταξύ των ευρημάτων είναι εμπορικά ρωμαϊκά σκάφη, φορτωμένα με αμφορείς και ένα κοζάκικο πλοίο του 17ου αιώνα.

Σημειώνεται πως και το αρχαιότερο (εν γένει) ναυάγιο στον κόσμο είναι επίσης ελληνικό: Πρόκειται για το ναυάγιο στο νησί Δοκός, που ανακαλύφθηκε το 1975 και χρονολογείται γύρω στο 2500 πΧ στην Πρωτοελλαδική Περίοδο. Ίχνη από το πλοίο δεν έχουν διασωθεί, ωστόσο έχουν ανασυρθεί αγγεία και όστρακα, καθώς και μυλόπετρες, λεπίδες οψιανού από τη Μήλο.