Ένας συγγραφέας ετοιμάζεται να γράψει το καινούργιο του βιβλίο. Για να συγκεντρώσει το υλικό χρειάζεται να ταξιδέψει σε μια μακρινή πολιτεία. Οι φίλοι του προσπαθούν να τον αποτρέψουν. Εκείνος, αμετάπειστος, τους αγνοεί κι ένα ωραίο πρωί ξεκινάει το ταξίδι του. Δυο μέρες αργότερα θα βρεθεί σ’ ένα μέρος που ξεπερνάει την ίδια του τη φαντασία. Και γίνεται ο ίδιος ήρωας στο βιβλίο του με τίτλο «Έξοδος» (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ).
Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη
Ο Άρης Σφακιανάκης είναι ο σημερινός συγγραφέας που βρίσκεται μέσα στο Μεσολόγγι τις τελευταίες μέρες της πολιορκίας κι ακολουθεί τους αγωνιστές στην ηρωική τους Έξοδο. Από τη νεοελληνική κρίση, βρίσκεται εικονικά στην κρίσιμη αυτή στιγμή της νεοελληνικής ιστορίας στην οποία σκύβει με δέος. Εκεί, συναντά τους ήρωές της, ζει τις αγωνίες και τα διλήμματα των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» του Σολωμού, μοιράζεται τα αδιέξοδά τους, έρχεται αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό. Χίμαιρες, ιδεαλισμός, κυνισμός, φόβοι, αφέλεια, χιούμορ, ακόμη κι έρωτας… σε ένα βιβλίο «μπαρουτοκαπνισμένο» στο οποίο ο συγγραφέας κάνει αντίστιξη ανάμεσα σε εκείνη την εποχή και το σήμερα. Ο ίδιος μας μιλά για το νέο του αυτό βιβλίο που αποτελεί και τη δική του «έξοδο» όπως μας λέει.
-Έξοδος… κ. Σφακιανάκη μπορείτε να μου περιγράψετε την υπόθεση του βιβλίου σας;
-Ένας συγγραφέας που βρίσκεται σε σταυροδρόμι της ζωής του αποφασίζει να αλλάξει κάποια πράγματα στο βίο του που πλέον του μοιάζει οχληρός. Ετοιμάζεται να γράψει το νέο του μυθιστόρημα, εγκαταλείπει τη μέχρι πρόσφατα αγαπημένη του και κατευθύνεται προς τον τόπο όπου θα εκτυλίσσεται το βιβλίο του ώστε να εμπνευστεί καλύτερα. Εκεί, θα βρεθεί σε μια μετατόπιση του χρόνου και θα τον δούμε να ζει τις τελευταίες μέρες της Εξόδου του Μεσολογγίου, ανάμεσα στις θρυλικές μορφές των ηρώων της Επανάστασης του ’21.
-Ένας συγγραφέας γίνεται ο ίδιος το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας; Πως το εμπνευστήκατε αυτό;
-Μεταξύ μας, δεν είναι και κανένα σπουδαίο εύρημα αυτό. Εμείς οι παλαιοί των ημερών διαβάζαμε μικροί μια σειρά βιβλίων με τίτλο: Ήμουν κι εγώ εκεί, όπου ο ήρωας βρίσκεται σε διαφορετικές κάθε φορά ιστορικές εποχές. Εμένα μου άρεσαν αυτά τα βιβλία. Οπότε…
-Η «έξοδος» θα μπορούσαμε να πούμε ότι αναφέρεται στη δική σας «έξοδο» από το στυλ γραφής;
-Η λέξη Έξοδος κουβαλάει ένα σωρό μηνύματα, από την έξοδο του μετρό έως την έξοδο από τη ζωή. Στη δική μου περίπτωση έδειχνε την αλλαγή συγγραφικής πλεύσης ενός δημιουργού που αφήνει πίσω του ένα διαφορετικό στυλ γραφής για κάποιο άλλο, μια θεματολογία κλειδαρότρυπας για μια ευρύτερη ενατένιση του κόσμου.
-Μας περιγράφετε εκ των έσω την κατάσταση που επικρατούσε στο Μεσολόγγι πριν τη μεγάλη έξοδο και κατά τη διάρκειά της. Τι σας παρακίνησε να γράψετε ένα τέτοιο βιβλίο;
-Έτυχε να αγοράσω σπίτι εν μέσω κρίσης –πόσο βλαξ!- και το σπίτι βρισκόταν στην οδό Κασομούλη. Ο Κασομούλης –που πρώτη φορά άκουγα το όνομά του- υπήρξε αγωνιστής του ’21 και όχι μόνο βρέθηκε μες στο Μεσολόγγι της τελευταίες μέρες πριν την Έξοδο αλλά και τις περιέγραψε στο βιβλίο του Ενθυμήματα Στρατιωτικά εκτενέστερα από κάθε άλλον. Ε, αφού αγόρασα σπίτι στο δρόμο του, εκείνος πήρε το χέρι μου και οδήγησε το γράψιμό μου.
-Μα, να ερωτευτείτε τη γυναίκα του οπλαρχηγού Τζαβέλλα;
-Η κοπέλα του Τζαβέλα ήταν πολύ όμορφη. Ο ήρωάς μου εκτιμά ιδιαίτερα το γυναικείο κάλλος (γνήσιος απόγονος των αρχαίων Ελλήνων που τιμούσαν την ομορφιά) κι έτσι αδυνατεί να αντισταθεί στη νεαρά εκείνη ύπαρξη. Εξάλλου, μέσα σε κείνο το τοπίο θανάτου, η ζωή θα έβρισκε πάντα κάποιον τρόπο να εκφραστεί, αγνοώντας ακόμη και το καριοφύλι του Τζαβέλα.
-Ένα βιβλίο με πολύ χιούμορ που όμως έχω την εντύπωση πως εσείς ως συγγραφέας προσπαθείτε μέσα από αυτό να ομολογήσετε μεγάλες αλήθειες… Είναι έτσι;
-Κάθε συγγραφέας είναι αντηχείο της εποχής του. Προσπαθεί να την αποτυπώσει κι ίσως να την ερμηνεύσει. Κάθε τέτοια προσπάθεια κρίνεται εκ του αποτελέσματος και –στη συγκεκριμένη περίπτωση- από την καλή προαίρεση του αναγνώστη.
-Έχοντας… «ζήσει» ανάμεσα σε οπλαρχηγούς κι αγωνιστές την ώρα των μεγάλων αποφάσεων, (όπως διαβάζω στο βιβλίο) και στο σήμερα, πιστεύετε ότι η νοοτροπία του Έλληνα δεν αλλάζει; Αυτό που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο κακός μας εαυτός;
-Δυστυχώς, το νέο ελληνικό κράτος χτίστηκε σε σαθρά, σάπια και νοσηρά θεμέλια. Οικοδομήθηκε στα βαλτοτόπια της Λερναίας Ύδρας. Το δράμα είναι ότι δεν υπήρξε ποτέ κάποιος ικανός Ηρακλής να κόψει μερικά κεφάλια (πολιτικό κόστος ονομάστηκε), ή τουλάχιστον, κι αν υπήρξε (Τρικούπης, Βενιζέλος…) δεν είχε τον βοηθό εκείνον που είχε ο Ηρακλής για να εξολοθρεύσει το θηρίο.
-Πόσο σημαντική είναι ιστορική μνήμη για έναν λαό; Ειδικά σε περιόδους δύσκολες σαν αυτή που διανύουμε;
-Ένα από τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας είναι εκείνο της εκπαίδευσης. Για κακή μας τύχη, τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει στην Ελλάδα παρά μόνο για να παράγει ψιττακούς με το σύστημα της παπαγαλίας. Ελάχιστοι εμπνευσμένοι δάσκαλοι προσπαθούν να ξεκολλήσουν τον τροχό από τη λάσπη. Αν γνωρίζαμε τι έχει περάσει από κτίσεως του νέου ελληνικού κράτους ο ελληνικός λαός, δεν θα μοιρολογούσαμε για τούτη την κρίση αλλά θα σηκώναμε τα μανίκια. Βέβαια, και το να σηκώσεις τα μανίκια απαιτεί κάποιο κόπο.
