O θαυμαστός, και για τους περισσότερους ανεξερεύνητος, κόσμος των εντόμων έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων που επισκέπτονται το μοναδικό στο είδος του Εντομολογικό Μουσείο Βόλου. Με περισσότερα από 110.000 έντομα, ο κ. Κουτρούμπας έχει καταφέρει σε βάθος χρόνων να δημιουργήσει κάτι σπάνιο που προσελκύει επισκέπτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας και όχι μόνο…
Ιδρυτής του Εντομολογικού Μουσείου είναι ο dr. Αθανάσιος Κουτρούμπας. Πρόκειται για μια πολύχρονη ιδιωτική προσπάθεια που άρχισε σαν χόμπι του ιδρυτή κατά τη διάρκεια των μαθητικών του χρόνων με τις πρώτες τεκμηριωμένες συλλήψεις νυκτόβιων λεπιδοπτέρων το 1958. Το 1964 με την εισαγωγή του ιδρυτή στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών, μπήκαν τα θεμέλια της επιστημονικής καταγραφής, κατάταξης και μελέτης των αποκτημάτων του μουσείου. Η διαμόρφωση του μουσείου ολοκληρώθηκε με την εξειδίκευση του dr. Αθανάσιου Κουτρούμπα στη φυσιολογία και συστηματική κατάταξη των εντόμων κατά τα έτη 1974-1978.
Όλα τα εκθέματα του Μουσείου είναι ταξινομημένα σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες της Συστηματικής Εντομολογίας. Τα εκθέματα προέρχονται από όλες τις Ηπείρους κατά τη διάρκεια επιστημονικών εξορμήσεων που έχει πραγματοποιήσει.
Το Εντομολογικό Μουσείο Βόλου είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα, είναι το μεγαλύτερο και πληρέστερο των Βαλκανίων και είναι γνωστό στον επιστημονικό κόσμο της Ελλάδας και του εξωτερικού που ασχολείται με το αντικείμενο.
Είναι ανοιχτό στο κοινό από το 1987 και δέχεται κατ’ έτος πάνω από 5.000 επισκέπτες. Παράλληλα πολλοί εντομολόγοι, Έλληνες και ξένοι, το επισκέπτονται για ενημέρωση και προσδιορισμό των ειδών. Πρόκειται για μία συστηματική εργασία, η οποία με την επιστημονική κι αισθητική της αξία, συμβάλει στην προβολή του Βόλου, στην επιμόρφωση των πολιτών της και αποτελεί πόλο έλξης για τον τουρισμό της περιοχής. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο των Μουσείων του Δήμου Βόλου και το «Βιβλίο των Ελληνικών Ρεκόρ» (2008).
«Ξεκίνησε σαν παιδικό χόμπι το 1956, ενώ από το 1958 είχα έντομα με ετικέτα που περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που διαθέτουμε για αυτά» δήλωσε ο κ. Κουτρούμπας στη «Θ» και πρόσθεσε: «Όταν συγκέντρωσα πολλά έντομα, τα οποία συγκέντρωνα για εμένα, φίλοι εκπαιδευτικοί που είπαν πως πρέπει να τα δει ο κόσμος, να μάθει για τον εντομολογικό πλούτο που υπάρχει γύρω μας, να ενημερωθούν. Έτσι από 1985 άνοιξα τις συλλογές μου στον κόσμο. Τότε είχα 40.000 έντομα».
Ο κ. Κουτρούμπας συγκέντρωσε τα χιλιάδες έντομα που βρίσκονται στο Μουσείο μετά από δεκάδες ταξίδια σε όλο τον κόσμο. «Θέλει ταξίδια. Όσα πιο πολλά κάνεις, τόσο περισσότερα έντομα θα μαζέψεις. Ταξίδεψα ακόμα και σε δύσκολα μέρη όπως είναι οι ζούγκλες. Με αξίωσε ο Θεός και επισκέφθηκα πολλά βουνά σε όλο τον κόσμο. To 98% των εντόμων που βρίσκονται στο Μουσείο το συγκέντρωσα εγώ. Το 2% προέρχεται από τον γιο Γιώργο, την κόρη μου Φωτεινή και από ανταλλαγές με άλλους εντομολόγους».
Όπως σημείωσε ο ίδιος έχει αδυναμία στις πεταλούδες. «Από αυτές ξεκίνησα. Με εντυπωσίασαν όταν ήμουν μικρός και εντυπωσιάζουν και σήμερα περισσότερο τα παιδιά. Είναι ένα ζωντανό λουλούδι».
Οι Βολιώτες έχουν «αγκαλιάσει» το Μουσείο και το έχουν επισκεφθεί όλα τα σχολεία της πόλης. Κάθε χρόνο έρχονται για να θαυμάσουν τις συλλογές του νέοι μαθητές από σχολεία από όλη την Ελλάδα. «Το Μουσείο μας είναι κάτι το ιδιαίτερο. Τα παιδιά βλέπουν από κοντά τη μεγάλη τους αγάπη που είναι οι πεταλούδες. Ενθουσιάζονται με όσα τους λέμε για τα έντομα, μαθαίνουν να μην τα φοβούνται, να μην τα απαξιώνουν. Μαθαίνουν τη σημασία της οικολογίας και τι σημαίνει να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον. Θέλουμε τα παιδιά να αντιληφθούν τη σημασία του να ζουν σε ένα οικοσύστημα που πρέπει να προστατεύσουν, γιατί αυτό θα είναι το μέλλον τους» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι τα άγνωστα είδη εντόμων ανά τον κόσμο που δεν έχουν ταξινομηθεί ακόμα, είναι εκατομμύρια. «Τα έντομα μας επιτρέπουν να πάρουμε μόνο το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, ξύλου, ειδών ενδύσεως όπως βαμβάκι, λινάρι και μαλλί και υποδήσεως. Τα έντομα όμως δεν είναι τα κακά επάνω στη γη. Βρίσκονται στη γη 600 εκ. χρόνια πριν από τον άνθρωπο. Παρόλες τις γνώσεις μας και τις επιστήμες μας κάνουμε δυστυχώς ληστρική εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, παίρνοντας περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε. Καίμε, αποξηραίνουμε λίμνες, έλη, εκτρέπουμε τα ποτάμια από τη διαδρομή τους, πετάμε πλαστικά και απορρυπαντικά» ανέφερε.
Οι επισκέπτες του Μουσείου έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά πολλά και σπάνια είδη εντόμων όπως η πεταλούδα Attacus atlas, που μιμείται το φίδι για να τρομάζει τους εχθρούς του, πεταλούδες που με τις φτερούγες τους μιμούνται τα μάτια νυχτόβιων αρπακτικών ως ένα «σχέδιο εκφοβισμού».
Μοναδικές είναι και οι πεταλούδες από τη Νότια Αμερική με φτερούγες που θυμίζουν τον κορμό του δέντρου ή βράχο ή η πεταλούδα με το μεγαλύτερο άνοιγμα πτερύγων.
Άλλες μιμούνται κλαδιά ή φύλλα (ξερά ή χλωρά), ενώ υπάρχει και η τάξη των φασμιδίων που μιμείται το φυσικό περιβάλλον για να προστατεύεται.
Υπάρχουν όμως και δηλητηριώδη είδη πεταλούδων, αλλά και είδη που με τον χρωματισμό των φτερούγων τους μιμούνται τα δηλητηριώδη για να αποφύγουν τις επιθέσεις των πουλιών.
Το ενδιαφέρον κεντρίζουν και οι φωλιές από σφήκες και από μέλισσα, με μέλισσες που πέθαναν στη θεομηνία του 1987. Οι σφηκοφωλιές είναι κατασκευασμένες από χαρτί, από ξύλο πλατάνου, καστανιάς και λεύκας. Οι σφήκες έχουν στοματικά μόρια μασητικού τύπου, βρίσκουν σάπιο ξύλο, το μασάνε και μετατρέπεται σε ξύλο.
Στον χώρο του μουσείου, οι επισκέπτες συναντούν και τον εκτατήρα, που χρησιμοποιείται για να απλωθούν οι φτερούγες των εντόμων.
Βράβευση
Ο κ. Κουτρούμπας βραβευτεί το 2019 στο Πανελλήνιο Συνέδριο Εντομολογίας από την Εντομολογική Εταιρεία της Ελλάδας και το 2017 ο εθελοντικός οργανισμός ECOCITY του απένειμε το βραβείο ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ 2017 – Έργο Ζωής Αφιερωμένο στο Περιβάλλον.
«Η ικανοποίησή μου είναι τα επιφωνήματα των παιδιών όταν πρωτομπαίνουν στην αίθουσα του Μουσείου. Πολλά παιδιά έγιναν εντομολόγοι μετά την επίσκεψή τους στο Μουσείο» κατέληξε ο κ. Κουτρούμπας.
Το Εντομολογικό Μουσείο βρίσκεται στην οδό Ζάχου 98 και οι επισκέψεις γίνονται μετά από ραντεβού στα τηλέφωνα 2421048556, 6945296129.
