Δώδεκα χιλιόμετρα μακριά από το Μέτσοβο και σε υψόμετρο 1180 μ. στην οροσειρά της Πίνδου βρίσκεται το χωριό Μηλιά που εκτός από την εξαιρετική ομορφιά ξεχωρίζει καθώς παρουσιάζει μηδενικά ποσοστά ανεργίας. Κάθε οικογένεια έχει ένα εργαστήριο επεξεργασίας ξύλου ενώ υπάρχουν δύο δασικοί συνεταιρισμοί που εκμεταλλεύονται 36.000 στρέμματα δάσους.
«Η επεξεργασία του ξύλου και η λαϊκή τέχνη, αποτελεί παράδοση στον τόπο μας. Αυτή η παράδοση μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, από πατέρα σε γιο» εξηγεί στον Ελεύθερο Τύπο ο πρόεδρος του δημοτικού διαμερίσματος Μηλιάς Μετσόβου, Αναστάσιος Κουτελίδας.
Όλη οικονομία του χωριού στηρίζεται στο ξύλο καθώς οι 100 οικογένειες απασχολούνται αποκλειστικά στα 40 εργαστήρια ξυλογλυπτικής ενώ οι δύο δασικοί συνεταιρισμοί έχουν 60 μέλη. Βάσει διαχειριστικής μελέτης το Δασαρχείο έχει παραχωρήσει στους συνεταιρισμούς, δάση οξιάς και μαύρης πεύκης, εκτάσεως 36.000 στρεμμάτων. Την οξυά εκμεταλλεύονται για τη λαϊκή τέχνη, ενώ τη μαύρη πεύκη για τη δημιουργία ξύλινων κολόνων. Τα εργαστήρια βρίσκονται στα υπόγεια των σπιτιών, ενώ κάθε επισκέπτης αντικρίζει μεγάλες ποσότητες ξυλείας παντού τι οποίες, όπως εξηγούν, αφήνουν σε πρώτο στάδιο έξω για να στεγνώσουν και στη συνέχεια τις μεταφέρουν σε υπόγεια, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
H κατεργασία του ξύλου είναι υπόθεση γενεών για τους Μηλιώτες οι οποίοι κατασκευάζουν από βαρέλια και οικιακά σκεύη, μέχρι θήκες για ψωμί, κρεμάστρες, καθρέπτες και είδη διακόσμησης.
«Οι πατεράδες μας τα δούλευαν όλα στο χέρι. Εμείς έχουμε εκσυγχρονιστεί. Προσθέσαμε και μηχανήματα, η εργασία μοιράζεται στο χέρι και το πριόνι ή τον τόρνο» αναφέρει ο κ. Κουτελίδας, ο οποίος είναι τεχνίτης και εργάτης του δάσους.
Οι τεχνίτες-παραγωγοί της Μηλιάς έχουν πελάτες σε όλη την Ελλάδα, η καλύτερη όμως περίοδος για το εμπόρευμα τους, είναι τα πανηγύρια του καλοκαιριού και οι εμποροπανήγυρεις που διοργανώνονται σε διάφορες περιοχές.
Κι αν το χωριό απολαμβάνει μηδενική ανεργία η οικονομική κρίση άρχισε να φαίνεται και εδώ καθώς τα έσοδα μειώθηκαν φέτος κατά 40%, σε σχέση με άλλες χρονιές.
Οι κάτοικοι δίνουν τον δικό τους αγώνα να μείνουν στον τόπο τους και ζητούν να μειωθεί το 23% του ΦΠΑ για τα προϊόντα τους ενώ διατυπώνουν την έκπληξη τους γιατί, αν και ορεινή η περιοχή τους, καλούνται να πληρώσουν 4 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο το ειδικό τέλος ακινήτων ενώ σε ότι αφορά το επίδομα θέρμανσης έχουν ενταχθεί στην Γ” ζώνη τη στιγμή που είναι αναγκαία η θέρμανση στα σπίτια τους από τις 15 Σεπτεμβρίου έως τα τέλη Μαΐου. Επίσης ζητούν από τον δήμο Αθηναίων να τους ξαναδώσει την άδεια παραγωγού-μικροπωλητή για το κέντρο της Αθήνας, η οποία τους αφαιρέθηκε το 1990.
Μέχρι τότε, κατέβαιναν από το ορεινό χωριό τους στην Αθήνα και πούλαγαν μόνοι τους σε πάγκους τα προϊόντα τους. Ο πρόεδρος του δημοτικού διαμερίσματος, έχει κάνει αίτημα για την υπόθεση προς τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Καμίνη και όπως λέει, πιστεύει ότι η ανταπόκριση θα είναι θετική.
Η Μηλιά στην τοπική βλάχικη διάλεκτο, ονομάζεται Αμέρου. Ο οικισμός με τα πετρόχτιστα σπίτια, έχει χαρακτηριστεί με Προεδρικό Διάταγμα παραδοσιακός ενώ το χωριό διαθέτει και πλούσιο Λαογραφικό Μουσείο.
