Ταξίδι στο άγνωστο χωριό της Αρκαδίας που είναι το ψηλότερο της Πελοποννήσου και χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός

Αν και άγνωστο χωριό στους περισσότερους είναι το ψηλότερο της Πελοποννήσου ενώ εδώ βρίσκονται μερικά από τα παλιότερα πολεμόσπιτα της Αρκαδίας! Ο μύθος ήθελε στα πυκνά γύρω δάση να τριγυρνά ο κατσικοπόδαρος θεός Πάνας παίζοντας τον αυλό του…

Σε ένα ψηλό λοιπόν βουνό της Αρκαδίας στα 1.365 μέτρα ύψος βρίσκονται τα Μαγούλιανα. Ένα γραφικό πανέμορφο χωριό στα σπλάχνα της Πελοποννήσου, ένα χωριό παραδεισένιο που κερδίζει τον επισκέπτη με την πρώτη κιόλας ματιά. “Γαντζωμένο” αμφιθεατρικά σε μια εκπληκτικής ομορφιάς πλαγιά δεσπόζει αιώνες τώρα καταμαρτυρώντας το ένδοξο ιστορικό παρελθόν που φτάνει στα χρόνια της τουρκοκρατίας αλλά και το παρόν που ανατρέχει σε συνήθειες και τρόπους ζωής μιας άλλης εποχής κάπου στις αρχές του περασμένου αιώνα. Τότε που η ζωή ήταν πιο απλή και οι άνθρωποι φιλικοί και φιλόξενοι.

Τα Μαγούλιανα ως παραδοσιακά χαρακτηρισμένος οικισμός παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αρχιτεκτονικά. Στην Εργασία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου γίνεται ανάλυση των χαρακτηριστικότερων κατοικιών του. Επίσης υπάρχει συσχέτιση με το κοινωνικό περιβάλλον και χαρακτήρα του χωριού.

Πως θα πάτε: Θα φτάσετε στον Ισθμό. Στη συνέχεια θα διασχίσετε τους αμπελώνες της Νεμέας, τα τούνελ του Αρτεμισίου και χωρίς να περάσει πολύ θα δείτε πάλι το φως του ήλιου στο αρκαδικό υψίπεδο, αγκαλιά με τα έλατα και το Μαίναλο να φιγουράρει στο βάθος του ορίζοντα.

Πρώτα θα συναντήσετε την Κάψια, συνεχίζετε για Λεβίδι και καταλήγετε στην κοσμοπολίτικη Βυτίνα. Από εκεί και πέρα οι επιλογές για εξορμήσεις είναι άφθονες, είτε πάτε προς Αλωνίσταινα και Ελάτη είτε συνεχίσετε προς τη θρυλική Δημητσάνα και τα πετρόκτιστα Λαγκάδια. Οι αποστάσεις πλέον έχουν ελαχιστοποιηθεί και καλύπτονται άνετα, ακόμη και στο χρονικό διάστημα μιας μέρας, αφού σε καμία περίπτωση δεν θα χρειαστεί να σπαταλήσεε περισσότερο από δυο ώρες για να βρεθείτε στο βασίλειο της ορεινής φύσης.

Στα πέντε χιλιόμετρα θα έχετε φτάσει στα Μαγούλιανα -το ψηλότερο χωριό της Πελοποννήσου! Οι πρώτοι κάτοικοι κατέφυγαν εδώ, σε αυτό το μεγάλο υψόμετρο, στις αρχές του 16ου αιώνα κυρίως για να προστατευθούν από τις ληστρικές επιδρομές των Aλβανών της Ηλείας, τους τρομερούς Λαλαίους που εκείνα τα χρόνια ήταν η μάστιγα του ορεινού Μοριά. Ετσι μέχρι το τέλος του 16ου αιώνα τα Μαγούλιανα έγιναν ολόκληρο χωριό με μεγάλα καλοκτισμένα σπίτια που τα έχτισαν πέτρα-πέτρα, οι λαγκαδινοί μαστόροι.

Τα επόμενα χρόνια τα Μαγούλιανα επεκτάθηκαν και γνώρισαν άνθηση οικονομική και πνευματική, καθώς εδώ στις αρχές του 19ου αιώνα λειτούργησε σχολή όπου ανάμεσα στις εξέχουσες προσωπικότητες που σπούδασαν ήταν και ο Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος (Υπασπιστής του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και ιστορικός). Αξιόλογη είναι η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, (17ος αι.) με το λεπτοδουλεμένο και επιχρυσωμένο τέμπλο, έργο του Ηπειρώτη ξυλογλύπτη Χριστόδουλου. Στην κορυφή του λόφου που υψώνεται πάνω από το χωριό (υψ. 1.450 μ.) υπάρχουν υπολείμματα βυζαντινού κάστρου γνωστού ως «Γορτυνιακό δυναμάρι, Αργυρόκαστρο ή Ανδρόκαστρο».

Από εδώ ο δρόμος συνεχίζει με άσφαλτο μέσα από πυκνόφυτο ελατόδασος με αρκετές ευθείες με τελική κατάληξη το Βαλτεσινίκο (8 χλμ.). Σε ύψος 1.140 μέτρων συναντάμε το ιστορικό χωριό της Γορτυνίας που φημιζόταν για τους μαραγκούς και τους άριστους ξυλογλύπτες του. Το τέμπλο του ναού του Αγίου Γεωργίου στην πάνω γειτονιά, αλλά και αυτό των Αγίων Θεοδώρων στην είσοδο του χωριού το αποδεικνύουν.

Σύντομες εκδρομές

Aπό τα Μαγούλιανα θαυμάσια είναι η δασική διαδρομή –όλη σε δρόμο με άσφαλτο- που διασχίζει το μοναδικό ελατόδασος της Μάνας όπου βρίσκεται το παλιό Σανατόριο. Μετά 6 χιλιόμετρα θα βγείτε πάλι στον κεντρικό δρόμο Βυτίνας – Πύργου.
Ξεκινώντας από το Βαλτεσινίκο, αξίζει να κάνετε τη διαδρομή που οδηγεί στα κοντινά χωριά Μυγδαλιά (8 χλμ.) και Κερπίνη (12 χλμ. ), απ’ όπου μπορείτε να συνεχίσετε για την λεκάνη του Λάδωνα, την τεχνητή λίμνη ή να βγείτε στον «111», στον δρόμο δηλαδή Τριπόλεως – Πάτρας. Πηγαίνοντας προς Μυγδαλιά στα 3 χλμ. θα δείτε αριστερά ασφαλτόδρομο. Αν τον ακολουθήσετε θα βγείτε μετά 6,5 χλμ. (διαδρομή μέσα από εξαιρετικά πυκνό δάσος ελάτων) στον κεντρικό δρόμο Βυτίνας – Λαγκαδίων, στο ύψος των πηγών του Λούσιου ποταμού.
Φυσικά από τα Μαγούλιανα εύκολα θα πάτε στη Βυτίνα (απέχει μόλις 12 χλμ.) από όπου θα ανηφορίσετε για το χιονοδρομικό κέντρο του Μαίναλου. Περίπου την ίδια απόσταση θα χρειαστεί να καλύψετε έως τη διάσημη Δημητσάνα και τα πετρόκτιστα Λαγκάδια.

Εξερευνήσεις

Μαγούλιανα – Λάστα – Αγριδάκι: Από τα Μαγούλιανα θα προσεγγίσετε το χωριό Λάστα (6 χλμ.) ακολουθώντας ασφαλτοστρωμένο οδόστρωμα (προσοχή στον πάγο αν είναι χειμώνας). Στη Λάστα (υψομ.1.050) στην πλατεία με τα γιγαντόκορμα πλατάνια δεσπόζει ο επιβλητικός ναός του Αγίου Γεωργίου του 1876 (έργο του Λαγκαδιανού μάστορα Γιάννη Γαρδίκα) με την ανοικτή θέα στα βουνά της Αρκαδίας και τη Μονή Κερνίτσας.
Εδώ βρίσκεται το μοναδικό πιθανόν στην Ελλάδα αυτοεξυπηρετούμενο καφενείο, όπου ο επισκέπτης φτιάχνει το καφέ ή το ρόφημά του μόνος του, ή σερβίρει το τσίπουρό του, με την υποχρέωση βέβαια να αφήσει πίσω τον χώρο όπως ακριβώς τον βρήκε, καθαρό και περιποιημένο!
Από τη Λάστα ο δρόμος συνεχίζει σχετικά βατός χωματόδρομος για το απόμερο και έρημο χωριό Αγριδάκι που βρίσκεται σε ύψος 1.150 μέτρων (3,5 χλμ. διαδρομή σε τοπίο αραιής βλάστησης που προσφέρει εξαιρετική θέα). Το χωριό το έχτισαν καταδιωγμένοι Σουλιώτες. Δυστυχώς σήμερα τα περισσότερα πέτρινα σπίτια έχουν καταρρεύσει. Αξίζει όμως να δείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και την όμορφη «Τρανή βρύση».

Βαλτεσινίκο – Δρακοβούνι: Θα περάσετε μέσα από το Βαλτεσινίκο και θα συνεχίσετε για 1.000 μέτρα ώσπου να βρεθείτε σε διασταύρωση. Θα στρίψετε δεξιά, θ’ αφήσετε πίσω το μονοπάτι για το μοναστήρι του Αγίου και θα συνεχίσετε σε κατηφορικό χωμάτινο οδόστρωμα με κατεύθυνση προς το χωριό Δρακοβούνι (10 χλμ.).
Στη συνέχεια θα πατήσετε και πάλι σε άσφαλτο και θα συνεχίσετε για το χωριό Πράσινο απ’ όπου εύκολα πλέον θα βγείτε στον «111» (επαρχιακός δρόμος Τριπόλεως – Πάτρας). Αν πάτε αριστερά συνεχίζετε προς Πάτρα και δεξιά προς Βλαχέρνα-Λεβίδι και εθνική οδό Τριπόλεως – Κορίνθου.

Η εκτεταμένη μέσου υψομέτρου ορεινή ζώνη που απλώνεται ανάμεσα στο Μαίναλο και τους ορεινούς όγκους του Χελμού και της Ζήριας, διαθέτει μια ιδιαίτερη γεωμορφολογική φυσιογνωμία.
Εδώ αναπτύσσονται μερικά από τα ομορφότερα δάση ελάτης της Πελοποννήσου, αλλά και μεγάλες εκτάσεις χαμηλής βλάστησης. Κάποτε σε τούτα τα αγριοτόπια ζούσαν αρκούδες, αγριόχοιροι, λύκοι και ελάφια. Τώρα πια δεν υπάρχουν.

Οι μεγάλες καλοκαιρινές πυρκαγιές έχουν χτυπήσει βάναυσα το ορεινό ανάγλυφο του βουνού, καταστρέφοντας τεράστιες δασικές εκτάσεις και η άκρατη οικοπεδοποίηση δασικών εκτάσεων, κυρίως γύρω από τα ορεινά θέρετρα δείχνουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τις έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις που δέχεται το φυσικό περιβάλλον.

Ιστορία
Στις 15 Ιουλίου του 1825 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης οχυρώνεται στα Μαγούλιανα, όμως μπρος στις υπέρμετρες δυνάμεις του Ιμπραήμ διατάζει οπισθοχώρηση. Τότε ο Ιμπραήμ καταλαμβάνει και καίει το χωριό.

Ο Αϊ-Νικόλας
Το 1826 o Ιμπραήμ πέρασε από τo Βαλτεσινίκo και έκαψε το μοναστήρι της Παναγίας αιχμαλωτίζοντας πολλούς ντόπιους που είχαν καταφύγει εκεί. Πολλοί κάτοικοι τόσο από το Βαλτεσινίκο όσο και από τα γύρω χωριά γλίτωσαν, καθώς κατέφευγαν στο απόμερο μοναστήρι του Αγίου Νικόλαου. Εφτασε και εδώ ο Ιμπραήμ και για δυο μέρες το πολιόρκησε. Ομως οι απώλειες που προκάλεσαν οι αμυνόμενοι στον στρατό του ήταν τεράστιες και την τρίτη μέρα οι Αιγύπτιοι καθώς τους έλειπαν εφόδια λύνουν την πολιορκία και αποχωρούν.

Μάθετε περισσότερα για το χωριό εδώ magouliana.gr

Δείτε το χωριό μέσα από το βίντεο: