Τα Τσιπουράδικα του Βόλου – Ένας ζωντανός μύθος της Θεσσαλίας – Πολιτιστική κληρονομιά με άρωμα Ελλάδας

Το δελτίο καταγραφής του συγκεκριμένου στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, θα δημοσιευθεί στο επόμενο διάστημα στην επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού – Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, θα περιλαμβάνει φωτογραφική τεκμηρίωση, την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και την αναλυτική καταγραφή, έτσι ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να αντλήσουν τις πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν.
Η διαδικασία εγγραφής αφορά στην αξιοποίηση προσπάθειας που ήδη είχε ξεκινήσει από την «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» με την έκδοση της συλλεκτικής έκδοσης – ημερολογίου για το 2022 «Ο πολιτισμός του τσίπουρου στη Νέα Ιωνία και τον Βόλο – Η συνεισφορά των Μικρασιατών της Νέας Ιωνίας» σε κείμενα του Αλέξανδρου Καπανιάρη και συν-επιμέλεια του Α. Καπανιάρη και του αείμνηστου Νίκου Τσούκα, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και παλιότερης καταγραφής του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας του Βόλου, μέσω της περιοδικής έκδοσης του περιοδικού «Εν Βόλω» με αφιέρωμα στις «Γεύσεις της Μαγνησίας» του αείμνηστου Γιάννη Κουτή και των Γιώργου Σουλακούδη και Ουρανίας Διδασκάλου όπου περιλαμβάνεται έρευνα για τα βολιώτικα τσιπουράδικα, συνεντεύξεις με παλιούς καταστηματάρχες τσιπουράδικωνκαι μια ιστορική αναδρομή του ποτού.
Η επιστημονική επιμέλεια, η σύνταξη του δελτίου προς το Υπουργείο Πολιτισμού και η επιμέλεια εντύπου σχετικά με τα τσιπουράδικα του Βόλου πραγματοποιήθηκε από τον Αλέξανδρο Καπανιάρη, Καθηγητή-Σύμβουλο Ε.Α.Π. και Οργανωτικό Γραμματέα του φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός». Η έρευνα για το δελτίο βασίστηκε σε επιτόπια έρευνα και συνεργασία φορέων, πληροφορητών/τριών καθώς και σε σχετικές εκδόσεις που είχαν προηγηθεί.

Tα τσιπουράδικα του Βόλου και της Νέας Ιωνίας Μαγνησίας, με ιστορία 100 ετών, εκτός από στοιχείο σύμφυτο με την τοπική κοινωνία, αποτελούν μια ζώσα παράδοση στον ενιαίο Δήμο Βόλου. Τα πρώτα παραδοσιακά τσιπουράδικα εμφανίστηκαν στον Βόλο και τη Νέα Ιωνία μετά το 1922. Η έλευση των προσφύγων της Μικρασίας, που εγκαταστάθηκαν στον Βόλο και δούλευαν στη θάλασσα και στο λιμάνι, επιτάχυνε την εξέλιξη των τσιπουράδικων στο πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου, αποτυπώνοντας έναν τρόπο ζωής, διατροφής, διασκέδασης και κοινωνικής συναναστροφής. Σήμερα Βόλος-Νέα Ιωνία και τσιπουράδικα αποτελούν μια ταυτόσημη έννοια και τελικά ο πολιτισμός του τσίπουρου στη Μαγνησία μεταβάλλεται, συνεχίζει την πορεία του, ανατροφοδοτείται από τις μνήμες του παρελθόντος, διατηρώντας παραδόσεις που συνεχίζονται και εξελίσσονται μέχρι σήμερα.

Χαρακτηριστικά, η Αντιδήμαρχος Τουρισμού κ. Μένη Λαζάρου αναφέρει: «Η εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας του Υπουργείου Πολιτισμού για τα τσιπουράδικα του Βόλου με τον διακριτικό τίτλο «Κοινωνικές πρακτικές και παραδόσεις στα τσιπουράδικα του Βόλου και της Νέας Ιωνίας Μαγνησίας» αποτελεί σημαντική στιγμή για την πόλη του Βόλου. Τα τσιπουράδικα του Βόλου και της Νέας Ιωνίας στη συνείδηση των Μαγνησιωτών αποτελούν κομμάτι μνήμης και παράδοσης της πόλης, καθημερινή συνήθεια και τρόπο ψυχαγωγίας. Είναι, επίσης, γνωστό πως ο Βόλος συνδέεται με τα τσιπουράδικα και χαρακτηρίζεται ως ένας γαστρονομικός–τουριστικός προορισμός στην Ελλάδα. Έτσι, τα τσιπουράδικα του Βόλου και της Νέας Ιωνίας συμβάλλουν στη μοναδικότητα, τη φιλοξενία και την ταυτότητα της περιοχής, διαμορφώνοντας ένα μοναδικό είδος εστίασης που ακολουθείται από ισχυρή φήμη στο σύνολο των αγορών εσωτερικού και εξωτερικού.

Η Αντιδημαρχία Τουρισμού θα προσπαθήσει να αναδείξει περισσότερο το συγκεκριμένο τοπικό στοιχείο και η θετική εξέλιξη της αναγνώρισης των τσιπουράδικων του Βόλου και της Νέας Ιωνίας, ως χαρακτηριστικό του προορισμού με ιδιαίτερη πολιτιστική αξία, κινείται προς την κατεύθυνση αυτή. Υπάρχουν αρκετά σχέδια ανάδειξης και προβολής αυτής της ταυτότητας. Η υλοποίηση περιοδικής έκθεσης για τα τσιπουράδικα του τόπου, η ειδική οπτικοακουστική παραγωγή για την ιστορία αυτής της μεγάλης παράδοσης, αλλά και η αναβάθμιση του εντύπου για τα τσιπουράδικα που ήδη κυκλοφορεί με έμφαση στο στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβάνοντας ψηφιακή εμπλουτισμένη μορφή, είναι μερικές δράσεις προς την κατεύθυνση της ανάδειξης του στοιχείου. Συγχαρητήρια στον Δρ Αλέξανδρο Καπανιάρη για την πολύτιμη συνεργασία και την επιστημονική του φροντίδα. Ευχαριστίες επίσης οφείλουμε σε όλους τους τοπικούς επαγγελματίες της εστίασης που διατηρούν ζωντανή την διαδικασία του τσιπουράδικου και συμβάλουν στην ισχυρή γαστρονομική ταυτότητα του τόπου, διατηρώντας ταυτόχρονα ζωντανή την σχέση του σήμερα με το χθές. Τέλος, ευχαριστούμε τους φορείς που συνδράμουν στην διατήρηση της τοπικής κληρονομιάς, όπως την «Μαγνήτων Κιβωτό, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» της Ι.Μ.Δ., που προσέφεραν υλικό και πληροφορίες και σε όλους και όλες που εργάστηκαν μεθοδικά».