«Τα δικαιώματα της γυναίκας και της πολίτισσας»

Γράφει ο Αριστοτέλης Κωλώτης Κερασοβίτης

Οι παγκόσμιες ημέρες ποτέ δεν με συγκινούσαν ιδιαίτερα. Τις θεωρώ υποκριτικές δεδομένου ότι όλοι μας πορευόμαστε με βάση κάποιες αξίες και πεποιθήσεις οι οποίες δεν αλλάζουν εύκολα. Θέλοντας όμως να προσφέρω στην υπόθεση της γυναικείας χειραφέτησης με αφορμή τη συγκεκριμένη ημέρα που είναι περισσότερο μία αφιέρωση, μία υπενθύμιση, μία ανταμοιβή για όλα όσα έχουν προσφέρει και συνεχίζουν να προσφέρουν οι γυναίκες στην καθημερινότητα και το σύνολο της ζωής, δράττομαι της ευκαιρίας καταθέτοντας την παρακάτω έρευνα και εργασία μου.Στο πρόσωπο της γυναίκας αντικατοπτρίζεται η μάνα, η γυναίκα, η αδερφή, η κόρη, η φίλη η ερωμένη. Κάθε γυναίκα θα πρέπει να αγκαλιάσει τη διαφορετικότητα και τη θηλυκότητά της να ξεχάσει τα πρότυπα και να ψάξει τον δικό της ρόλο. Να ψάξει την ομορφιά, τον ερωτισμό αλλά και την δύναμη της ψυχής που κρύβει μέσα της. Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν τη γυναίκα ως το αδύναμο φύλο, γυναίκες κυριαρχημένες από σφοδρά ψυχικά πάθη, ανάμεσά τους και ο κορυφαίος τραγικός Ευριπίδης, ο ζωγράφος του ενστίκτου και των θυελλωδών εκρήξεων της ψυχής, ο ποιητής των συναισθηματικών υπάρξεων, του απέραντου ωκεανού των συγκινήσεων. Όλοι γνωρίζουμε τη Μήδεια, την τραγική αυτή ηρωίδα, που ερωτεύτηκε παράφορα τον γιο του άνδρα της, τον Ιππόλυτο, έναν αγνό νέο που περιφρονούσε τον έρωτα και τις γυναίκες, βασανίστηκε και συντρίφτηκε, όχι επειδή το θέλησαν οι θεοί ή το όρισε η Μοίρα, αλλά επειδή το πάθος της φίμωσε τη λογική και της παρέλυσε την ορθή κρίση. Κάποιοι ίσως να θυμάστε την πρώτη ταινία του Jules Dassin το 1961, η οποία ήταν βασισμένη σε θέμα της κλασικής αρχαιότητας. Τίτλος «Φαίδρα», πρωταγωνιστές η Μελίνα Μερκούρη και ο Anthony Perkins, σενάριο της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε πει τότε: «… Πήγα να συναντήσω την Μελίνα στο σπίτι της στην οδό Ακαδημίας κι εκεί βρήκα και τον Anthony Perkins. Μου λέει η Μελίνα: “Αυτός ο κούκλος είναι γιος μου στην ταινία, δηλαδή γιος του άντρα μου. Κι εγώ υποτίθεται ότι τον ερωτεύομαι τρελά. Γι’ αυτό θέλω να μου γράψεις το πιο ερωτικό αλλά και το πιο παθιασμένο για αγάπη τραγούδι”». Έρωτας και Γυναίκα, θα έλεγα χαρακτηριστικά πως είναι δύο έννοιες ταυτόσημες, και θα υπάρχουν όσο θα υπάρχει η ζωή…

«Αγάπησέ με, Ανθούλα μου, γλυκιά χρυσή μου ελπίδα,

καθώς κι εγώ σ’ αγάπησα την ώρα οπού σ’ είδα.

Είχες τα μάτια σου γυρτά στα πράσινα χορτάρια,

κι η λύπη σου τα στόλιζε με δυο μαργαριτάρια» γράφει ο εθνικός ποιητής της νεότερης Ελλάδος Διονύσιος Σολωμός.

Κατά τη γνώμη μου, η γυναίκα είναι το πιο δυνατό και το πιο τυχερό πλάσμα. Δυνατό γιατί παρ’ όλα τα πάθη της, έχει μάθει να διαχειρίζεται και να ανταπεξέρχεται απέναντι στα συναισθήματα αλλά και να καλλιεργεί την ευαισθησία της, και τυχερό γιατί επιλέχθηκε από τη φύση να βιώσει το θαύμα της ζωής, την μητρότητα. Η γυναίκα συμβολίζει την ισορροπία ανάμεσα στον μόχθο της καθημερινότητας και την ηρεμία της οικογενειακής ζωής, ανάμεσα στο βίαιο σαρκικό σμίξιμο και την τρυφερότητα του χαδιού.

Βέβαια, θα ήταν άτοπο να ισχυριστεί κανείς ότι θέση της γυναίκας από την Αρχαιότητα ακόμη ήταν ευνοϊκή για την ίδια. Δεν είχε πολιτικό λόγο, δεν της παρεχόταν μόρφωση, στην ουσία είχε μόνο υποχρεώσεις και ελάχιστα δικαιώματα. Και, μολονότι κάποιες γυναίκες ξεχώρισαν για την ευφυϊα και την τόλμη τους, όπως η σύντροφος του Περικλή Ασπασία ή η μαθηματικός και φιλόσοφος Υπατία, η κοινωνία δεν τις αναγνώριζε επουδενί ως ισότιμα μέλη. Τα πράγματα έμελλε να χειροτερέψουν για τις γυναίκες στους σκοτεινούς μεσαιωνικούς αιώνες που ακολούθησαν. Ο ενδυναμωμένος Χριστιανισμός εξοβέλισε την γυναίκα από τις ανδροκρατούμενες κοινωνικές δομές και σχεδόν την εξομοίωσε με μίασμα (λόγω της περιόδου της, και κυρίως λόγω της απρονοησίας της Εύας). Η γυναίκα ήταν πια μόνο υποζύγιο και σκεύος ερωτικής απόλαυσης, όταν βέβαια δεν ήταν μάγισσα και δεν καιγόταν στην πυρά. Ο διαφωτιστής φιλόσοφος Κοντορσέ είναι ο πρώτος που δημοσιεύει το 1787 μία διακήρυξη υπέρ των δικαιωμάτων της γυναίκας όπου αναγνώριζε πως η γυναίκα έχει τα ίδια φυσικά δικαιώματα με τον άντρα. Τέσσερα χρόνια αργότερα  το 1791 η Ολυμπία ντε Γκουζ, ηρωίδα της Γαλλικής Επανάστασης, παρουσιάζει το πρώτο γραπτό κείμενο που συνέταξε γυναίκα και αφορά την διεκδίκηση των γυναικείων δικαιωμάτων, την περίφημη διακήρυξη για ‘’Τα δικαιώματα της γυναίκας και της πολίτισσας’’. Η Γαλλική Επανάσταση του 1789, που είχε προηγηθεί δίνει το δικαίωμα στις γυναίκες να εισβάλλουν μαζικά για πρώτη φορά στους κοινωνικούς αγώνες όπου ζητούν να γίνει πραγματικότητα το τρίπτυχο Ελευθερία- Ισότητα- Αδελφότητα και για τις γυναίκες. Όμως ταυτόχρονα η ίδια η επανάσταση που διέπονταν ακόμη από διάφορες αγκυλώσεις μιας και βρίσκονταν σε νηπιακή κατάσταση αποκλείει τις γυναίκες από την πολιτική ζωή, διαλύει τις γυναικείες οργανώσεις και οδηγεί στην λαιμητόμο όπου και εκτελεί την Ολύμπ ντε Γκουζ (1793). Οι ιδέες όμως που προέκυψαν μέσα από την Γαλλική επανάσταση και αργότερα οι αρχές μιας ελεύθερης δημοκρατίας, στάθηκαν το εφαλτήριο, η κινητήριος δύναμη για τις γυναίκες αρχικά της Αγγλίας, των ΗΠΑ, της Γαλλίας και των Σκανδιναβικών χωρών ώστε να αναπτυχθούν σοβαρά φεμινιστικά κινήματα που έγιναν αφορμή να κερδηθεί η ισότητα στην εκπαίδευση, η πολιτική ισότητα  και μετέπειτα πολλές ακόμη κατακτήσεις.  Παρά ταύτα και παρ’ ότι σαφώς η γυναίκα έχει κερδίσει πάρα πολλά, ακόμη και στην σημερινή εποχή περνά δυσκολίες καθημερινά στον εργασιακό της χώρο, στην οικογενειακή στέγη, στο κοινωνικό της περιβάλλον, όπου συχνά γίνεται θύμα και παρατηρούνται φαινόμενα εργασιακής εκμετάλλευσης, καθώς και σωματικής και ψυχολογικής βίας.
Εύχομαι οι γυναίκες να μάθουν να αγαπούν τον εαυτό τους και να μην χρειάζεται να υποκριθούν κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι επειδή το απαιτεί το κοινωνικό σύνολο. Εύχομαι επίσης να γνωρίσουν την αγάπη και την γαλήνη και να νιώσουν ευτυχισμένες. Τέλος εύχομαι να κατακτήσουν αυτό που δικαιωματικά τις αξίζει. Ελευθερία- Ισότητα- Αδελφότητα.

Αριστοτέλης Κωλώτης Κερασοβίτης