Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου: Γενικές διατροφικές συμβουλές & η δίαιτα FODMAPs

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνήθως πρήξιμο, πόνο στην κοιλιακή χώρα, αέρια, διάρροιες, δυσκοιλιότητα ή και εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας. Αν και η διατροφή δεν παίζει μεγάλο ρόλο στην αιτιοπαθογένεια του συνδρόμου, πολλοί ασθενείς πιστεύουν ότι συγκεκριμένες τροφές εντείνουν τα συμπτώματα. Άλλωστε, 9 στα 10 άτομα αναφέρουν ότι διάφορες τροφές επηρεάζουν την ένταση των συμπτωμάτων τους. Επίσης, τα 2/3 των ατόμων με ΣΕΕ μπαίνουν σε διαδικασία διατροφικών περιορισμών κι έτσι ο παράγοντας διατροφή αναδεικνύεται σε σημαντικό παράγοντα για τη διαχείριση του προβλήματος.

Γενικές διατροφικές συμβουλές

Είναι γεγονός ότι μια κατάλληλη διατροφή μπορεί να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων.

Η εφαρμογή των ακόλουθων διατροφικών συμβουλών μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα βοηθητική:

• Προσπαθήστε να κάνετε πολλά μικρά και συχνά γεύματα. Επιλέξτε το περιβάλλον στο οποίο κάνετε το γεύμα σας να είναι ήσυχο και να σας ηρεμεί.
• Κάντε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες. Αν η διατροφή σας μέχρι σήμερα δεν ήταν πλούσια σε φυτικές ίνες, αυξήστε την πρόσληψή τους σταδιακά.
• Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές. Μια δίαιτα φτωχή σε λίπος θα μειώσει τις συσπάσεις του εντέρου που παρατηρούνται μετά την κατανάλωση της τροφής.
• Περιορίστε την κατανάλωση ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη και αλκοόλ και παράλληλα αποφύγετε τρόφιμα που περιέχουν σορβιτόλη (γλυκαντική ουσία), καθώς όλα αυτά εντείνουν τα συμπτώματα.
• Αποκλείστε τρόφιμα που παράγουν αέρια (μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών, μπιζέλια, κρεμμύδι, πιπεριές).
• Αν έχετε γαστρεντερικές διαταραχές μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων πιθανόν να έχετε δυσανεξία στη λακτόζη, γι’ αυτό προτιμήστε γιαούρτι και τυρί που έχουν λιγότερη λακτόζη αντί του γάλακτος.
• Αν έχετε ευαισθησία, προσπαθήστε να αποφύγετε τις καυτερές και πικάντικες τροφές.

Δίαιτα FODMAPs

Τα τελευταία χρόνια, ένα διαιτητικό σχήμα το οποίο ονομάζεται FODMAPs έχει κάνει δυναμική εμφάνιση και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ. Μελέτες αναφέρουν ότι το διαιτητικό σχήμα FODMAPs μπορεί βοηθήσει το 70%των ατόμων με ΣΕΕ.

Η δίαιτα FODMAPs σχεδιάστηκε το 2000 από δυο ερευνητές του Πανεπιστημίου Μονάς στην Αυστραλία, τον Peter R. Gibson και τη Susan J. Shepherd, για να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ της τροφής και της συμπτωματολογίας του ΣΕΕ. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο περιορισμός συγκεκριμένων υδατανθράκων (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols, FODMAPs εν συντομία) είχε ως αποτέλεσμα τον σημαντικό περιορισμό των λειτουργικών συμπτωμάτων του γαστρεντερικού σωλήνα όπως η διάρροια, τα αέρια και ο πόνος.

Στην πραγματικότητα, τα FODMAPs είναι απλά και συνηθισμένα σάκχαρα που τα βρίσκουμε στα σιτηρά, στα φρούτα, στα λαχανικά, σε κάποια όσπρια, στα γαλακτοκομικά, καθώς και σε επεξεργασμένα τρόφιμα και ροφήματα.

Για παράδειγμα:

• Η λακτόζη, η οποία είναι το κύριο σάκχαρο του γάλακτος.
• Η φρουκτόζη, το κύριο σάκχαρο των φρούτων. Φρούτα με πολύ υψηλή περιεκτικότητα είναι τα αχλάδια, τα μήλα, το καρπούζι, τα ροδάκινα κ.ά.
• Οι φρουκτάνες είναι υδατάνθρακες που περιέχονται σε πολλές τροφές, όπως το σιτάρι, τα κρεμμύδια και το σκόρδο.
• Οι γαλακτοολιγοσακχαρίτες είναι υδατάνθρακες που βρίσκονται σε διάφορα όσπρια, όπως τα φασόλια.
• Οι πολυόλες μπορεί να βρίσκονται φυσικά σε τροφές (π.χ. φρούτα) ή σε τρόφιμα ως γλυκαντικές ύλες (π.χ. σορβιτόλη). Φυσικές πολυόλες περιέχονται στα πυρηνόκαρπα φρούτα (π.χ. βερίκοκα, δαμάσκηνα) και στα μανιτάρια.

Πώς δρουν οι «ύποπτοι» ολιγοσακχαρίτες

Οι συγκεκριμένοι ολιγοσακχαρίτες έχουν κάποια κοινά:

• Δεν απορροφούνται καλά από το λεπτό έντερο.
• Όταν φτάνουν στο παχύ έντερο, γίνονται η αγαπημένη τροφή των βακτηρίων που ζουν εκεί. Όταν τα βακτήρια «τρώνε» τα FODMAPs παράγονται αέρια.
• Επίσης, τα FODMAPs λειτουργούν σαν σφουγγάρι που «ρουφάει» την περίσσεια των υγρών που βρίσκονται στο παχύ έντερο.
• Ο συνδυασμός της παραγωγής των αερίων μαζί με την συγκράτηση του νερού οδηγεί στη διάταση (πρήξιμο) του παχέος εντέρου. Όλη αυτή η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει τα συμπτώματα του ΣΕΕ, δηλαδή διάρροια, μετεωρισμό και αέρια.

Πώς λειτουργεί το διαιτητικό σχήμα FODMAPs

• Εφαρμογή διατροφή για 4-6 εβδομάδες, αποκλείοντας όλους του ύποπτους ολιγοσακχαρίτες.
• Μετά από αυτό το διάστημα και εφόσον υπάρχει βελτίωση, γίνεται σταδιακή εισαγωγή των τροφών για να εντοπιστούν οι πιθανοί «ένοχοι».
• Είναι πολύ σημαντικό, επειδή η διατροφή FODMAPs είναι αρκετά αυστηρή, να γίνεται υπό την επίβλεψη διαιτολόγου εκπαιδευμένου στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Πηγή: Οργανισμός Κεντρικών Αγορών & Αλιείας (ΟΚΑΑ) & https://www.onmed.gr/diatrofi/story/368638/syndromo-eyerethistoy-enteroy-genikes-diatrofikes-symvoyles-i-diaita-fodmaps