Αμερικανός πιανίστας και συνθέτης, από τις κορυφαίες προσωπικότητες στην ιστορία της τζαζ.
Ο Θελόνιους Σφίαρ Μονκ (Thelonious Sphere Monk) γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1917 στο Ρόκι Μάουντ της Βόρειας Καρολίνας, αλλά μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, όπου σε ηλικία έξι ετών άρχισε μαθήματα πιάνου. Αυτοδίδακτος ως επί το πλείστον μουσικός, παρακολούθησε μαθήματα αρμονίας και ενορχήστρωσης στο ονομαστό ωδείο «Τζούλιαρντ» της Νέας Υόρκης και βρήκε το στίγμα του παίζοντας τζαζ.
Ως πιανίστας στην ορχήστρα τού νεοϋορκέζικου κλαμπ «Minton’s Playhouse» στις αρχές της δεκαετίας του ‘40, επηρέασε σημαντικά τους μουσικούς που αργότερα ανέπτυξαν το μουσικό στυλ του μπίμποπ (bebob). Στο μεγαλύτερο μέρος τής σταδιοδρομίας του, ο Μονκ έπαιξε και ηχογράφησε με μικρά συγκροτήματα και συνεργάστηκε με σπουδαίους τζαζίστες, όπως οι Μιλτ Τζάκσον, Μάιλς Ντέιβις, Σόνι Ρόλινς, Όσκαρ Πέτιφορντ και Τζον Κολτρέιν.
Ο ήχος του ήταν «κρουστός» και «γωνιώδης», ενώ χρησιμοποιούσε πολύπλοκες και διάφωνες αρμονίες και ασυνήθιστα διαστήματα και ρυθμούς. Η μουσική του ήταν γνωστή για τη χιουμοριστική, σχεδόν παιχνιδιάρικη, διάθεσή της. Επηρέασε σημαντικά το ύφος της σύγχρονης τζαζ και ειδικότερα τα έργα των Τζορτζ Ράσελ, Ράντι Γουέστον και Σέσιλ Τέιλορ.
Υπήρξε από τους πιο παραγωγικούς συνθέτες της τζαζ. Οι συνθέσεις του, γραμμένες στη 12μετρη φόρμα του μπλουζ ή στη 32μετρη της μπαλάντας, καθιερώθηκαν ως κλασικές στο χώρο της τζαζ. Πιο γνωστές συνθέσεις του: «Well, You Needn’t», «I Mean You», «Straight, No Chaser», «Criss-Cross», «Mysterioso», «Epistrophy», «Blue Monk», «Round Midnight», «Ruby, My Dear» και «In Walked Bud», που γνώρισαν και γνωρίζουν επανειλημμένες επανεκτελέσεις από τους τζαζίστες κάθε γενιάς.
Ο Θελόνιους Μονκ πέθανε στις 17 Φεβρουαρίου 1982 στο Ίνγκλγουντ του Νιου Τζέρσεϊ, σε ηλικία 64 ετών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έπασχε από μία ψυχική νόσο, την οποία οι γιατροί δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν.
Πηγή: sansimera.gr
