Η κυστεοσκόπηση είναι μια διαγνωστική εξέταση κατά την οποία ο ουρολόγος μέσω ενός ειδικού ενδοσκοπικού εργαλείου, του κυστεοσκοπίου, μπορεί να δει το εσωτερικό της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης.
Το κυστεοσκόπιο είναι ένα λεπτό εργαλείο το οποίο εισάγεται μέσω της ουρήθρας στην ουροδόχο κύστη. Έχει ένα προσοφθάλμιο το οποίο επιτρέπει την άμεση επισκόπηση της κύστης ενώ υπάρχει παράλληλα η δυνατότητα να συνδεθεί με ειδική κάμερα μέσω της οποίας να προβάλλεται η εικόνα μεγεθυμένη σε οθόνη και να καταγράφεται η εξέταση σε DVD.
Ο Δρ. Στυλιανός Κοντός, Χειρουργός – Ουρολόγος, μέλος της Πανευρωπαϊκής ενδο-Ουρολογικής Εταιρείας και Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών εξηγεί ότι το κυστεοσκόπιο συνδυάζεται με μια πηγή φωτισμού ενώ συχνά διαθέτει δύο κανάλια, το ένα για την είσοδο φυσιολογικού ορού και το δεύτερο για την εισαγωγή λεπτών εργαλείων που επιτρέπουν στο γιατρό να κάνει κάποιες επεμβατικές πράξεις.
Υπάρχουν δύο τύποι κυστεοσκοπίων, τα άκαμπτα και τα εύκαμπτα.
– Το άκαμπτο είναι ίσιο, μεταλλικό και χρησιμοποιείται αρκετά χρόνια, και τείνει να αντικατασταθεί από το εύκαμπτο, που είναι πιο λεπτό και διεισδύει πιο εύκολα στις καμπύλες της ουρήθρας.
– Το εύκαμπτο κυστεοσκόπιο έχει πρακτικά τις ίδιες ενδείξεις με το άκαμπτο αλλά είναι καλύτερα ανεκτό ειδικά από τους άνδρες ασθενείς προκαλώντας λιγότερο πόνο.
Πότε χρειάζεται να γίνει κυστεοσκόπηση;
Η κυστεοσκόπηση γίνεται κυρίως για διαγνωστικούς και λιγότερο συχνά για επεμβατικούς λόγους. Οι συχνότερες διαγνωστικές ενδείξεις είναι:
– Η διερεύνηση συμπτωμάτων όπως η παρουσία αίματος στα ούρα (αιματουρία), η επώδυνη ούρηση (δυσουρία), η ακράτεια ούρων, η επιτακτικότητα και η κατακράτηση ούρων.
– Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις ή οι ουρολοιμώξεις που δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία.
– Για να διαγνωσθούν προβλήματα που προκαλούν απόφραξη στο ουροποιητικό (πέτρα στην ουρήθρα, όγκος, υπερτροφία προστάτη).
– Για την αξιολόγηση ευρημάτων που διαπιστώθηκαν σε άλλες διαγνωστικές εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα, την αξονική τομογραφία και την ενδοφλέβιο ουρογραφία.
– Η παρακολούθηση ασθενών που έχουν υποβληθεί σε διουρηθρική αφαίρεση όγκων κύστης ώστε να διαγνωσθεί έγκαιρα μια πιθανή υποτροπή.
Οι πιο συχνές επεμβατικές ιατρικές πράξεις που γίνονται με κυστεοσκόπηση είναι:
– Λήψη βιοψιών από βλάβες της κύστης
– Αφαίρεση λίθων από το ουροποιητικό
– Αφαίρεση ξένων σωμάτων
– Τοποθέτηση ειδικών καθετήρων (stents) στον ουρητήρα οι οποίοι βοηθούν την ροή των ούρων από τον νεφρό σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο εμπόδιο.
– Αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η αιμορραγία της ουροδόχου κύστης.
Ποια είναι η απαραίτητη προετοιμασία για την κυστεοσκόπηση;
Υπάρχουν κάποια πράγματα για τα οποία θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας αν σας συστήσει να υποβληθείτε σε κυστεοσκόπηση:
– Αλλεργία σε οποιοδήποτε φάρμακο (όπως αντιβιοτικά, τοπικά αναισθητικά, αντισηπτικά).
– Νοσήματα που προκαλούν διαταραχές την πηκτικότητα του αίματος σας.
– Λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν τον μηχανισμό πήξης και προκαλούν αιμορραγική διάθεση.
– Γνωστές ανωμαλίες στο ουροποιητικό που μπορεί να δυσκολέψουν την εξέταση (όπως στενώματα ουρήθρας, υποσπαδίας κ.α.).
Συνήθως η κυστεοσκόπηση γίνεται με τοπική αναισθησία. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις γίνεται με ραχιαία ή γενική αναισθησία.
Στην περίπτωση αυτή ζητήστε από τον γιατρό σας να σας δώσει λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με την λήψη των φαρμάκων σας κατά την ημέρα της εξέτασης καθώς και με το πότε πρέπει να διακόψετε την λήψη τροφής και υγρών.
Πώς γίνεται η κυστεοσκόπηση;
Η κυστεοσκόπηση γίνεται από τον ουρολόγο συνήθως σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Θα χρειαστεί να αφαιρέσετε τα ρούχα σας από την μέση και κάτω και η νοσηλεύτρια θα σας δώσει να φορέσετε μια ειδική ρόμπα. Σε κάποιες περιπτώσεις θα χρειαστεί να τοποθετηθεί ένα φλεβοκαθετήρας. Κατόπιν θα ξαπλώσετε ανάσκελα σε ένα ειδικό κρεβάτι σε γυναικολογική θέση. Ο γιατρός θα καθαρίσει την περιοχή των γεννητικών οργάνων με ένα ειδικό αντισηπτικό διάλυμα και στην συνέχεια θα καλύψει την περιοχή με ειδικά αποστειρωμένα πανιά.
Θα εισάγει ένα ειδικό αναισθητικό ζελέ στην ουρήθρα σας το οποίο παράλληλα έχει και λιπαντικές ιδιότητες. Στην συνέχεια θα εισάγει με προσεκτικές κινήσεις το εύκαμπτο κυστεοσκόπιο μέσω της ουρήθρας και θα φτάσει στην ουροδόχο κύστη.
Αν σε κάποιο σημείο της ουρήθρας υπάρχει ένα πολύ στενό σημείο που εμποδίζει την είσοδο του κυστεοσκοπίου, πιθανά να χρειαστεί να προηγηθεί σταδιακή διαστολή του με λεπτότερα εργαλεία.
Μετά την είσοδο στην κύστη θα γεμίσει την κύστη σας από το κυστεοσκόπιο με φυσιολογικό ορό. Με τον τρόπο αυτό θα τεντώσει τα τοιχώματά της ώστε να μπορεί να την δει με λεπτομέρεια. Αν νιώσετε έντονη επιθυμία για ούρηση θα πρέπει να τον ενημερώσετε. Η διάρκεια της εξέτασης μαζί με την προετοιμασία είναι περίπου μισή ώρα.
Η χρήση του εύκαμπτου κυστεοσκοπίου ειδικά στους άντρες κάνει την εξέταση καλύτερα ανεκτή. Επίσης μπορεί να γίνει σε απλό εξεταστικό κρεβάτι. Σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις θα χρειαστεί να γίνει με ραχιαία η γενική αναισθησία. Θα έχετε ενημερωθεί εκ των προτέρων και θα πρέπει να ακολουθήσετε την προετοιμασία που θα σας συστήσει ο γιατρός σας.
– Αν η εξέταση γίνει με τοπική αναισθησία μπορείτε να σηκωθείτε αμέσως μετά που θα ολοκληρωθεί.
– Στην περίπτωση της ραχιαίας ή γενικής θα παραμείνετε στον χώρο ανάνηψης και ο αναισθησιολόγος θα σας δώσει οδηγίες για το πότε θα μπορέσετε να σηκωθείτε και να φάτε.
Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν ότι η κυστεοσκόπηση δεν είναι τόσο επώδυνη όσο περίμεναν.
Η εμπειρία του γιατρού σας σε συνδυασμό με την δικιά σας συνεργασία θα συντελέσουν στην ομαλή διενέργεια της εξέτασης, όπως αναφέρει ο κ. Κοντός. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι μπορεί να υπάρχει μια ήπια αίσθηση καψίματος κατά την ούρηση καθώς και μικρές ποσότητες αίματος στα ούρα. Τα προβλήματα αυτά δεν θα πρέπει να διαρκέσουν για πάνω από 24 ώρες.
Ποια είναι τα αποτελέσματα και τι πρέπει να προσέξω μετά την κυστεοσκόπηση;
Κατά την εξέταση μπορεί να διαπιστωθεί ότι όλα είναι φυσιολογικά. Σε αντίθετη περίπτωση ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για τα παθολογικά ευρήματα και θα σας δώσει οδηγίες για την περαιτέρω αντιμετώπιση. Επίσης θα σας δώσει οδηγίες για το τι πρέπει να προσέξετε φεύγοντας και πότε πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί του.
Αυτό θα πρέπει να γίνει αν τις επόμενες μέρες παρατηρήσετε:
– Έντονος πόνος κατά την ούρηση
– Σοβαρή αιματουρία
– Πυρετός με ρίγος
– Αν δεν μπορείτε να ουρήσετε ενώ υπάρχει έντονη επιθυμία
– Αν έχετε συμπτώματα λοίμωξης του ουροποιητικού (όπως καύσος κατά την ούρηση, συχνουρία, αίσθημα βάρους στο κάτω μέρος της κοιλιάς), καταλήγει ο Δρ. Κοντός.
