Όταν αλλάζει ο χρόνος άλλοι βουτάνε στη θάλασσα, άλλοι τρώνε σταφύλια και άλλοι σπάνε πιάτα. Σε κάθε γωνιά του κόσμου οι άνθρωποι έχουν έναν δικό τους ξεχωριστό τρόπο για να ζητήσουν από το νέο έτος να τους φέρει ό,τι επιθυμούν.
ΗΠΑ: Η πτώση της θρυλικής μπάλας στην Times Square
Τι σχέση έχει με την πρωτοχρονιά μια κρυστάλλινη φωτεινή μπάλα η οποία πέφτει αργά-αργά από έναν στύλο; Κι όμως, αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα τελετουργικά στον κόσμο για την υποδοχή της νέας χρονιάς και έρχεται από την Times Square της Νέας Υόρκης. Εκατομμύρια Αμερικανοί από τις τηλεοράσεις τους αλλά και ένα μεγάλο πλήθος που έχει συγκεντρωθεί στην πλατεία, μετρούν αντίστροφα για την έλευση του νέου έτους και παρακολουθούν τη μπάλα να κατεβαίνει από ένα στύλο στην οροφή του κεντρικότερου κτιρίου της Times Square. Όταν πια προσγειωθεί στη βάση του στύλου, εκεί φωτίζεται η επιγραφή της νέας χρονιάς σημαίνοντας την έναρξή της. Τότε ξεκινά και το πάρτι για τους Νεοϋορκέζους με πυροτεχνήματα, τραγούδια και μουσικές.
Η μπάλα πέφτει κάθε χρόνο στην Times Square από το 1907 και ήταν μια ιδέα του ιδιοκτήτη τότε των New York Times, Άντολφ Οκς, ο οποίος ήθελε με αυτό τον τρόπο να διαφημίσει τα νέα γραφεία της εφημερίδας. Το μικρό αυτό «σόου» άντεξε στο χρόνο και έμελλε να γίνει ένα δημοφιλές υπερθέαμα.
Όταν ξεκινάει κάθε χρονιά αυτό που ευχόμαστε όλοι -μεταξύ άλλων- είναι να μας φέρει τύχη. Στην Ισπανία έχουν έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίον πιστεύουν πως την εξασφαλίζουν. Όταν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το ρολόι δείξει δώδεκα τότε η παράδοση λέει πως πρέπει να φας 12 ρώγες σταφύλι, όσοι και μήνες του χρόνου. Μάλιστα η διαδικασία αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο από τους Ισπανούς.
Κάθε χρόνο η κάμερα του εθνικού τηλεοπτικού καναλιού της χώρας εστιάζει στον πύργο του ρολογιού που βρίσκεται στην Puerta del Sol, στην καρδιά της Μαδρίτης. Εκεί βρίσκονται δύο εκφωνητές που δίνουν οδηγίες στους παρευρισκόμενους αλλά και τους τηλεθεατές για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να συμμετάσχουν στην πρόκληση.
Όταν χτυπήσει το ρολόι για τα μεσάνυχτα ακούγεται ένας βαρύγδουπος ήχος που σημαίνει ότι όλοι οι Ισπανοί από τον Βορρά μέχρι τον Νότο ξεκινούν να μασάνε την πρώτη ρώγα σταφυλιού. Όμως πρέπει να βιαστούν γιατί μετά από περίπου δύο δευτερόλεπτα το ρολόι ξαναχτυπά!
Αν κάποιος έχει φάει και τα 12 σταφύλια μέχρι να τελειώσει το κουδούνισμα του δωδέκατου χτύπου τότε σημαίνει ότι θα έχει καλή τύχη τον καινούργιο χρόνο. Αυτό είναι το νόημα του las doce uvas de la suerte («τα 12 τυχερά σταφύλια»).
Βραζιλία: Τα επτά κύματα και οι επτά ευχές
«Ano novo, vida nova» είναι μια φράση στα πορτογαλικά που σημαίνει «νέα χρονιά, νέα ζωή» και σίγουρα θα την έχει ακούσει όποιος έχει γιορτάσει την Πρωτοχρονιά στη Βραζιλία. Στη χώρα του καφέ, υποδέχονται το νέο έτος κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες σε σχέση με την Ευρώπη. Η αλλαγή του χρόνου γίνεται μέσα στο κατακαλόκαιρο με τους Βραζιλιάνους να κατακλύζουν τις παραλίες όπως αυτή στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Φυσικά έχουν και τα δικά τους ξεχωριστά έθιμα όπως η λευκή φορεσιά κατά την Brazilian Reveillon (Παραμονή Πρωτοχρονιάς), με την οποία παρακολουθούν τα πυροτεχνήματα από την Κόπα Καμπάνα. Η παράδοση με τα άσπρα ρούχα προέρχεται από τις αφρικανικές θρησκείες ως φόρο τιμής στον θεό Oxalá.
Αυτό το έθιμο προέρχεται από την Umbanda, μια αφρο-βραζιλιάνικη θρησκεία κατά την οποία ο αριθμός 7 είναι εξαιρετικά ιερός και συνδέεται με τη θεά του νερού Lemanjá. Ο μύθος λέει ότι Lemanjá δίνει δύναμη στους Βραζιλιάνους για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες την επόμενη χρονιά για αυτό και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι της προσφέρουν δώρα.
Δανία: Σπάζοντας… πιάτα
Μπορεί στην Ελλάδα να αποτελεί σύνηθες φαινόμενο να πετάμε και να σπάμε πιάτα πάνω στο κέφι μας στα μεγάλα γλέντια, ωστόσο στην Δανία αυτό συμβαίνει για τελείως άλλους λόγους. Την πρώτη ημέρα του χρόνου οι Δανοί παίρνουν μερικά από τα παλιά τους πιάτα και τα σπάνε μπροστά στις πόρτες των γειτόνων τους ή φίλων τους. Πιστεύεται πως το σπάσιμο των πιάτων φέρνει τύχη και όσα περισσότερα έχει κάποιος στην πόρτα του τόσο καλύτερα θα του «πάει» το νέο έτος.
Ινδία: Βάζοντας φωτιά στο ομοίωμα ενός «γέρου»
Σε πολλές από τις επαρχίες της Ινδίας οι προετοιμασίες για την πρωτοχρονιά δεν περιλαμβάνουν μόνο πυροτεχνήματα αλλά και την κατασκευή ενός «σκιάχτρου» που απεικονίζει έναν ηλικιωμένο άντρα στον οποίο αργότερα βάζουν φωτιά!
Μικρά αγόρια μαζεύονται στα χωριά στο τέλος κάθε χρονιάς και φτιάχνουν τον «γέρο» από ξερά χόρτα, χαρτί, ξυλάκια και παλιά ρούχα. Ύστερα τον τοποθετούν σε μια καρέκλα κρατώντας ένα άδειο μπουκάλι αλκοόλ.
Στη συνέχεια, τα αγόρια εμφανίζουν τον «γέρο» σε μια περίοπτη τοποθεσία σε κάθε χωριό και στήνουν ένα μικρό γλέντι γύρω του.
Ακριβώς τη στιγμή που το ρολόι δείξει 12 τα μεσάνυχτα, ο «γέρος» καίγεται. Αυτό συμβολίζει όλες τις λύπες και τα κακά που συνέβησαν τον περασμένο χρόνο και καίγοντας τον γέρο, «ξορκίζονται» όλα τα αρνητικά πράγματα ώστε να ξεκινήσει η νέα χρονιά με θετική αύρα.
Κολομβία: Τρεις πατάτες κάτω από το κρεβάτι
Οι οικογένειες στην Κολομβία τηρούν μια σειρά από έθιμα τα οποία ονομάζονται agüeros. Ένα από αυτά -το οποίο και ξεχωρίζει- αφορά τρεις… πατάτες. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι Κολομβιανοί τοποθετούν τρεις πατάτες κάτω από το κρεβάτι κάθε μέλους της οικογένειας. Η μια από αυτές είναι τελείως ξεφλουδισμένη ή άλλη καθόλου και η τρίτη κατά το ήμισυ. Τα μεσάνυχτα κάθε άτομο από την οικογένεια με κλειστά μάτια απλώνει το χέρι του και πιάνει μια πατάτα. Ανάλογα με το ποια πατάτα θα επιλέξει, θα φανεί αν πρέπει να αναμένει μια καλή χρονιά (η αξεφλούδιστη), μια μέτρια χρονιά (η κατά το ήμισυ ξεφλουδισμένη) και μια κακή χρονιά (η ξεφλουδισμένη).
Ιρλανδία: Κοπανώντας τους τοίχους με ένα καρβέλι ψωμί
Όπως γίνεται αντιληπτό με βάση όλα τα παραπάνω σε κάθε χώρα υπάρχουν και οι ανάλογες δεισιδαιμονίες σχετικά με την καλή τύχη. Ένας λαός που δεν γινόταν παρά να ανήκει σε αυτή τη λίστα είναι οι Ιρλανδοί. Για να διώξουν την κακή τύχη έξω από το σπίτι τους και να προσκαλέσουν καλά πνεύματα πριν την έναρξη του νέου έτους, στην Ιρλανδία οι οικογένειες παίρνουν ένα καρβέλι ψωμί και αρχίζουν να το χτυπάνε σε πόρτες και σε τοίχους. Ίσως να ακούγεται τρελό αλλά αυτή η παράδοση έχει αντέξει μέσα στο χρόνο.
Ελλάδα: Ρόδια και κρεμμύδια τα ελληνικά «γούρια»
Από τη λίστα με τα περίεργα έθιμα δεν γινόταν να λείπει ούτε η Ελλάδα. Η χώρα μας πιστή στην παράδοση, διατηρεί ακόμα πολλά έθιμα του παρελθόντος για την Πρωτοχρονιά όπως το σπάσιμο του ροδιού. Σύμφωνα με αυτό, τη στιγμή που θα αλλάξει ο χρόνος κάποιος από την οικογένεια πρέπει να πετάξει το ρόδι στην εξώπορτα του σπιτιού και να σπάσει. Πιστεύεται ότι το ρόδι συμβολίζει την αφθονία, την καλή τύχη και την γονιμότητα. Από την άλλη είναι σύνηθες στην ελληνική επαρχία να κρεμούν έξω από το σπίτι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς μια αγριοκρεμμύδα ή κοινώς ένα μεγάλο κρεμμύδι. Αναφέρεται ότι η αγριοκρεμμύδα μπορεί να «ανθίζει» έξω από το χώμα και αυτή της η δύναμη -λέει η παράδοση- ότι μπορεί να μεταφερθεί και στους ανθρώπους. Όταν πια φτάσει η Πρωτοχρονιά ο πατέρας ή η μητέρα, ξυπνούν τα μέλη της οικογένειας, χτυπώντας ελαφρά με κρεμμύδι τα κεφάλια τους ώστε να πάνε στην εκκλησία.
