Το ερώτημα είναι παλιό σαν τον χρόνο. Ποια είναι η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος; Η απάντηση είναι λίγο πιο πολύπλοκη απ’ ό,τι νομίζουμε.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μεγαλώσει μαθαίνοντας ότι η θερμοκρασία του σώματος είναι φυσιολογική στους 37 βαθμούς Κελσίου. Αυτός ήταν ένας ευρέως αποδεκτός αριθμός, που όμως είχε προκύψει από μελέτη του 19ου αιώνα.
Νεότερες μελέτες, όμως, έδειξαν ότι πλέον στον μέσο άνθρωπο επικρατούν λίγο χαμηλότερες θερμοκρασίες, από 36,4 έως 36,6 βαθμούς Κελσίου.
Ωστόσο ούτε αυτοί οι βαθμοί είναι το τέλος της ιστορίας, λέει ο οικογενειακός ιατρός Dr. Donald Ford, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στο Κολλέγιο Ιατρικής Lerner του Πανεπιστημίου Case Western Reserve, στο Οχάιο. Γιατί; Διότι στην πραγματικότητα ΔΕΝ υπάρχει μία «φυσιολογική» θερμοκρασία για όλους, αλλά ένα εύρος τιμών.
«Τυπικά όλες οι θερμοκρασίες μεταξύ 36,1 και 37,2 βαθμών Κελσίου θεωρούνται φυσιολογικές», εξηγεί. «Υπάρχουν όμως στιγμές που ένας εντελώς υγιής άνθρωπος θα έχει λίγο υψηλότερες ή λίγο χαμηλότερες τιμές από αυτές».
Ούτως ή άλλως, προσθέτει η σωματική θερμοκρασία δεν είναι κάτι σταθερό. Αλλάζει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής αλλά και στη διάρκεια της ημέρας. Συχνά αυξάνεται από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση και μειώνεται στην τρίτη ηλικία. Επομένως, οι φυσιολογικές τιμές ανά ηλικία μπορεί να έχουν το εξής εύρος:
- Νήπια έως και 10 ετών: 35,5 έως 37,5 βαθμοί Κελσίου
- 11 έως 65 ετών: 36,4 έως 37,6 βαθμοί Κελσίου
- Άνω των 65 ετών: 35,8 έως 36,9 βαθμοί Κελσίου
Οι προαναφερθείσες τιμές αφορούν θερμομέτρηση από το στόμα, διευκρινίζει ο Dr. Ford. Και προσθέτει ότι στη διάρκεια ενός 24ωρου, η θερμοκρασία σώματος ενός ατόμου μπορεί να παρουσιάσει πολλές διακυμάνσεις.
Ρυθμιστής ο εγκέφαλος
Η θερμομέτρηση είναι μία από τις εξετάσεις που κάνουμε συχνότερα απ’ όλες. Η θερμοκρασία αποτελεί μία από τις ζωτικές ενδείξεις του οργανισμού και είναι ένας σημαντικός δείκτης για την κατάσταση της υγείας.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο οργανισμός καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια για να την διατηρεί σταθερή. «Αν βγείτε έξω μια ψυχρή μέρα, θα διαπιστώσετε ότι το δέρμα σας παγώνει. Ωστόσο δεν νιώθετε να αλλάζει κάτι βαθιά μέσα στο σώμα σας», εξηγεί ο Dr. Ford. «Αντίστοιχα, μια πολύ ζεστή μέρα μπορεί να γίνετε μούσκεμα στον ιδρώτα, αλλά και πάλι το εσωτερικό του σώματός σας μένει ως συνήθως».
Υπεύθυνο γι’ αυτό είναι ένα τμήμα του εγκεφάλου που λέγεται υποθάλαμος. Όταν κάνει κρύο, δίνει μήνυμα στον οργανισμό να διατηρήσει θερμότητα συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία. Του δίνει επίσης το μήνυμα να παραγάγει περισσότερη θερμότητα, ενεργοποιώντας τα ρίγη.
Αντίστοιχα, όταν κάνει ζέστη, ο υποθάλαμος δίνει εντολή για διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και αποβολή θερμότητας. Δίνει επίσης εντολή να ενταθεί η εφίδρωση, διότι ο ιδρώτας στεγνώνει στο δέρμα και το δροσίζει.
Όλ’ αυτά όμως δεν σημαίνουν πως όλη μέρα διατηρούμε μία συγκεκριμένη θερμοκρασία σώματος. Παρουσιάζει διακυμάνσεις αναλόγως με την ώρα της ημέρας και το τι κάνουμε. Αν π.χ. περπατάμε, θα αυξηθεί λίγο, ενώ αν μείνουμε για ώρα ακίνητοι θα μειωθεί.
Τι συμβαίνει όταν είναι υψηλότερη…
Όταν η θερμοκρασία σώματος υπερβαίνει τους 38 βαθμούς Κελσίου, θεωρείται πυρετός. Συνήθως είναι ένδειξη ότι ο οργανισμός αντιδρά σε κάτι, π.χ. σε μία λοίμωξη όπως η γρίπη ή η COVID-19.
Οι θερμοκρασίες μεταξύ 37,2 έως 38 συνήθως αποκαλούνται «δέκατα» ή «χαμηλή πυρετική κίνηση». Οι θερμοκρασίες αυτές «είναι κάτι που θα παρακολουθήσουμε, αλλά δύσκολα θα μας πουν κάτι ως μεμονωμένη παροδική ένδειξη», λέει ο Dr. Ford.
Όταν, όμως, τα «δέκατα» επιμένουν για μερικές ημέρες, μπορεί να υποδηλώνουν ότι κάτι συμβαίνει στον οργανισμό. Το ίδιο ισχύει και για τον πυρετό που επιμένει πέραν των δύο ημερών.
Ορισμένες παθήσεις, λ.χ., όπως ο υπερθυρεοειδισμός ή η λοιμώδης μονοπυρήνωση, μπορεί να προκαλέσουν επίμονα δέκατα. Μια σοβαρή λοίμωξη, εξ άλλου, μπορεί να προκαλέσει επίμονο πυρετό.
Γι’ αυτούς τους λόγους, χρειάζεται ιατρική συμβουλή όταν η θερμοκρασία σώματος είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό για ένα άτομο, επί περισσότερο από δύο 24ωρα. Αυτό ισχύει είτε πρόκειται για «δέκατα», είτε για πυρετό.
… ή χαμηλότερη από το φυσιολογικό
Όπως προαναφέρθηκε, η θερμοκρασία σώματος μειώνεται με την ηλικία. Μπορεί όμως να μειωθεί και λόγω της επίδρασης άλλων παραγόντων. Ο υποθυρεοειδισμός, λ.χ., μπορεί να επιβραδύνει τον μεταβολισμό και να την μειώσει.
Αν, όμως, φτάσει στους 35 βαθμούς Κελσίου ή χαμηλότερα, τότε το άτομο πάσχει από υποθερμία. Η υποθερμία μπορεί να προκληθεί:
- Από την έκθεση στο ψύχος
- Λόγω της ηλικίας
- Από τη λήψη ορισμένων φαρμάκων
Όποια κι αν είναι η αιτία της, η υποθερμία είναι επείγον περιστατικό και χρειάζεται άμεση ιατρική αξιολόγηση και αντιμετώπιση.
Τι ισχύει για τα παιδιά
Τα μικρά παιδιά συνήθως έχουν θερμοκρασία σώματος υψηλότερη από τους ενήλικες. Αυτό οφείλεται στο ότι ο οργανισμός τους δεν έχει ακόμα τελειοποιήσει την τέχνη της θερμορρύθμισης. Έτσι, μπορεί εύκολα να εκδηλώσουν πυρετό και μάλιστα υψηλό.
Αν ο πυρετός του παιδιού δεν πέφτει με τα αντιπυρετικά, επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας, συνιστά ο Dr. Ford. Η ίδια σύσταση ισχύει όταν ο πυρετός είναι πολύ υψηλός (πάνω από 39,4 βαθμούς ) ή το παιδί έχει ηλικία λίγων μηνών.
Ποια είναι η ιδανική ώρα για θερμομέτρηση
Συνήθως σπεύδουμε να μετρήσουμε τη θερμοκρασία σώματος όταν δεν αισθανόμαστε καλά. Αυτή είναι η ιδανική στιγμή για να την μετρήσουμε, τονίζει ο Dr. Ford.
Πρέπει, όμως, να έχετε κατά νου ότι συνήθως είναι λίγο χαμηλότερη το πρωί και λίγο υψηλότερη το απόγευμα. Μπορεί επίσης να παρουσιάζει διακυμάνσεις στη γυναίκα, αναλόγως με το στάδιο του έμμηνου κύκλου.
Να θυμάστε επίσης ότι αν πάρετε τη θερμοκρασία σας με τρία διαφορετικά θερμόμετρα, θα έχετε τρεις διαφορετικές ενδείξεις. «Ο έλεγχος μιας εσωτερικής θερμοκρασίας συνήθως είναι πιο ακριβής απ’ ό,τι ο έλεγχος της εξωτερικής», εξηγεί ο ειδικός. Επομένως, «η θερμομέτρηση κάτω από τη γλώσσα είναι πιο αξιόπιστη απ’ ό,τι στο μέτωπο ή στη μασχάλη», προσθέτει.
Την επόμενη φορά που θα δείτε λοιπόν ότι έχετε θερμοκρασία σώματος 36,6 ή 37,2 μην σκεφτείτε ότι έχετε υποθερμία ή πυρετό. Μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογική για εσάς. Αν, όμως, έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία ή κάτι σας ανησυχεί, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας, καταλήγει ο Dr. Ford.
ΠΗΓΗ – www.iatropedia.gr
