Οι πέτρες σχηματίζονται στα νεφρά ή σε κάποιο άλλο τμήμα του ουροποιητικού συστήματος λόγω της κρυσταλλοποίησης μετάλλων και αλάτων.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα υγρά που υπάρχουν στα ούρα αποτρέπουν τις υπολειμματικές ουσίες να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους και να στερεοποιηθούν, αυτό όμως δεν είναι εφικτό όταν η επάρκεια υγρών στο σώμα είναι μειωμένη ή όταν υπάρχει συσσώρευση περιττών ουσιών στα ούρα.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα Νεφρού, ένας στους 10 ανθρώπους στις ΗΠΑ αναπτύσσει πέτρα τα νεφρά κάποια στιγμή στη ζωή του, κατάσταση γνωστή στον ιατρικό χώρο ως νεφρολιθίαση. Ο κίνδυνος νεφρολιθίασης για τους άντρες εκτιμάται στο 19% ενώ για τις γυναίκες στο 9%.
Τρόποι να αποφύγετε τις πέτρες στα νεφρά
Δεν είναι απολύτως σαφές ποιοι μηχανισμοί συντελούν ώστε να σχηματιστούν οι πέτρες στα νεφρά, ωστόσο είναι γνωστοί αρκετοί παράγοντες κινδύνου που αφορούν τη διατροφή, το σωματικό βάρος και άλλες καθημερινές συνήθειες. Υπάρχουν λοιπόν αρκετά μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να αποφύγετε τις πέτρες στα νεφρά, τα κυριότερα από τα οποία θα δείτε ευθύς αμέσως.
1. Επαρκής ενυδάτωση
Είναι το κυριότερο μέτρο πρόληψης για τις πέτρες στα νεφρά. Όταν υπάρχει μεγαλύτερος όγκος υγρών στα ούρα, τα άλατα και τα μέταλλα που περιέχουν δεν ενώνονται μεταξύ τους ώστε να σχηματίσουν τις πέτρες. Τα ούρα που έχουν πολύ σκούρο κίτρινο χρώμα δείχνουν ότι η επάρκεια υγρών στο σώμα είναι χαμηλή. Ιδανικά, τα ούρα πρέπει να είναι διάφανα ή να έχουν πολύ ελαφρύ κίτρινο χρώμα. Για αποτελεσματική πρόληψη συνιστάται να καταναλώνετε τουλάχιστον 12 ποτήρια υγρά την ημέρα, τα μισά από τα οποία πρέπει να είναι νερό και τα υπόλοιπα ποτά και ροφήματα χωρίς ζάχαρη (π.χ. τσάι, χαμομήλι), φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
2. Χαμηλή πρόσληψη αλατιού
Ο περιορισμός της κατανάλωσης αλατιού όχι μόνο βοηθά στον καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης αλλά επίσης αποτελεί μέτρο πρόληψης για τις πέτρες στα νεφρά. Το αλάτι, και συγκεκριμένα το νάτριο που περιέχει, προκαλεί κατακράτηση υγρών και συμβάλλει στην αφυδάτωση του οργανισμού. Οι ενήλικες πρέπει να διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα την ημερήσια κατανάλωση αλατιού (κάτω από 2.300 mg ή ένα κουταλάκι του γλυκού επιτραπέζιο αλάτι) και επίσης πρέπει να αποφεύγουν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, όπως τα αλλαντικά, τα έτοιμα γεύματα, τα πατατάκια και οι σούπες σε κονσέρβα.
3. Έλεγχος του σωματικού βάρους
Τα περιττά κιλά αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα για τη λειτουργία των νεφρών, με αποτέλεσμα να μην «φιλτράρουν» εξίσου αποτελεσματικά τις περιττές ουσίες κι έτσι να αυξάνεται ο κίνδυνος για πέτρες στα νεφρά. Η απώλεια βάρους πρέπει να είναι σταδιακή, καθώς οι ακραίες δίαιτες-εξπρές όπως και οι δίαιτες με ελάχιστες πρωτεΐνες ή με ελάχιστους υδατάνθρακες συμβάλλουν στον σχηματισμό πέτρας στα νεφρά.
4. Περιορισμός στην κατανάλωση τροφών με οξαλικό ασβέστιο
Υπάρχουν διάφοροι τύποι πέτρας στα νεφρά και ένας από αυτούς, που είναι και ο πιο κοινός, είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης οξαλικού ασβεστίου. Σημαντική ποσότητα οξαλικού ασβεστίου περιέχουν ο χυμός γκρέιπφρουτ και κράνμπερι, οι πατάτες, το σπανάκι, ορισμένοι ξηροί καρποί (π.χ. κάσιους και αράπικα φιστίκια), η σοκολάτα, τα σπαράγγια, τα παντζάρια και τα μούρα. Επειδή οι περισσότερες από αυτές τις τροφές είναι πολύ υγιεινές, συνιστάται να καταναλώνονται με μέτρο από τα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για πέτρες στα νεφρά ή τα άτομα με υψηλά επίπεδα οξαλικού ασβεστίου στον οργανισμό τους. Επίσης, συνιστάται ο συνδυασμός αυτών των τροφών με τροφές πλούσιες σε ασβέστιο (δείτε παρακάτω).
5. Κατανάλωση τροφών με ασβέστιο
Το ασβέστιο αποτρέπει τη στερεοποίηση του οξαλικού ασβεστίου στα νεφρά. Το ασβέστιο βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες κυρίως στα γαλακτοκομικά αλλά και στα μικρά ψάρια που τρώγονται ολόκληρα (π.χ. σαρδέλες) και σε ενισχυμένα προϊόντα (π.χ. χυμός πορτοκάλι, δημητριακά).
6. Κατανάλωση καφεΐνης με μέτρο
Η καφεΐνη μπορεί να συμβάλλει στην αφυδάτωση, η οποία όπως ήδη αναφέρθηκε αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για τις πέτρες στα νεφρά. Το ανώτατο συνιστώμενο όριο για τους ενήλικες είναι τα 400 mg ημερησίως, τα οποία αντιστοιχούν σε περίπου τέσσερα φλιτζάνια καφέ. Να σημειωθεί ότι καφεΐνη περιέχουν επίσης ορισμένα αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά καθώς και η σοκολάτα.
7. Αποφυγή ποτών με πολλή ζάχαρη
Τα αναψυκτικά και ποτά που περιέχουν σημαντικές ποσότητες ζάχαρης –ιδίως σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη– συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για πέτρες στα νεφρά.
8. Κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο
Το αλκοόλ έχει διουρητική δράση και παράλληλα αποτρέπει την απορρόφηση υγρών, επομένως συμβάλλει στην αφυδάτωση του οργανισμού. Οι άντρες δεν πρέπει να καταναλώνουν πάνω από ένα αλκοολούχο ποτό την ημέρα ενώ οι γυναίκες όχι περισσότερα από δύο. Καλό είναι κάθε αλκοολούχο ποτό να συνοδεύεται από ένα ποτήρι νερό.
9. Αύξηση της πρόσληψης κιτρικού οξέος
Περίπου το 60% των ανθρώπων που εμφανίζουν πέτρες στα νεφρά παρουσιάζουν επίσης χαμηλά επίπεδα κιτρικού οξέος στον οργανισμό τους. Καλές πηγές κιτρικού οξέος είναι ο χυμός λεμόνι ή μοσχολέμονο (120 ml), ο χυμός πορτοκάλι (240 ml) και ο χυμός μάνγκο ή πεπόνι (240 ml).
10. Προσοχή στην κατανάλωση όξινων τροφών
Όταν το pH των ούρων είναι πολύ όξινο αυξάνεται ο κίνδυνος για πέτρες στα νεφρά και επίσης είναι πιο επίπονη η φυσική απόρριψη μιας μικρής πέτρας από το ουροποιητικό. Τροφές που πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα περισσότερα ψάρια, τα περισσότερα τυριά και τα αυγά.
11. Λήψη συμπληρωμάτων διατροφής
Συστατικά που μειώνουν τον κίνδυνο για πέτρες στα νεφρά και μπορείτε να βρείτε σε ευρύ φάσμα συμπληρωμάτων διατροφής είναι το άλας του κιτρικού οξέος με κάλιο, η βιταμίνη Β6, η πυριδοξίνη και τα ιχθυέλαια.
Πηγή: Medical News Today & http://www.onmed.gr/ygeia/story/359567/petres-sta-nefra-deite-11-aploys-tropoys-na-tis-apofygete?v3
