Η 21η Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης και ως Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης Φυλετικών Διακρίσεων, με ποικίλες δράσεις να γίνονται στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Στο πλαίσιο αυτό, στο Μουσικό Σχολείο Τρικάλων την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025 υλοποιήσαμε με τους μαθητές της Β΄ Λυκείου το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος «Τα σύννεφα έκρυβαν τον ήλιο» – Η ποίηση του Ιωσήφ Βεντούρα απάντηση στον ρατσισμό.
Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα, στον σχεδιασμό του οποίου είχα την τιμή και τη χαρά να συμμετάσχω, «έχει ως κύριο σκοπό να εισαγάγει τους μαθητές και τις μαθήτριες στην ιστορία των Εβραίων της Κρήτης κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από το μάθημα της λογοτεχνίας και συγκεκριμένα την ιστορία και το έργο του Ελληνοεβραίου ποιητή Ιωσήφ Βεντούρα από τα Χανιά».
Οι μαθητές συζήτησαν για τους όρους «ρατσισμός» και «αντισημιτισμός», έμαθαν για τον διωγμό των Εβραίων της Κρήτης κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και γνώρισαν πτυχές του ποιητικού έργου του Ιωσήφ Βεντούρα. Μελετώντας τα ποιήματά του «Τάναϊς» και «Κυκλώνιο» προσπάθησαν, μεταξύ άλλων, να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο η συγκεκριμένη μνήμη του θαλάσσιου τάφου των Εβραίων της Κρήτης συμπλέκεται με τη συλλογική συνείδηση του Ολοκαυτώματος, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μεταπλάθεται ποιητικά το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, δηλαδή η εξόντωση των Εβραίων στα κρεματόρια. Μέσα από δραστηριότητες εμβάθυνσης, μελετώντας παράλληλα κείμενα, αποπειράθηκαν να κάνουν διασυνδέσεις με σύγχρονα φαινόμενα, όπως το προσφυγικό ζήτημα, ο ρατσισμός και οι διακρίσεις. Προβληματίστηκαν και συζήτησαν για διάφορα θέματα, όπως το χρέος του ποιητή να μιλήσει για όσα συμβαίνουν γύρω του, τον ρόλο της ποίησης ως μέσου με το οποίο ο ποιητής αποδίδει την πρέπουσα τιμή στους νεκρούς, το ζήτημα της διατήρησης της μνήμης.
Η υλοποίηση του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν μια ευκαιρία για ουσιαστική συζήτηση, για προσωπική έκφραση και ανταπόκριση στα ποιητικά σημαίνοντα, και επιβεβαίωσε με τον καλύτερο τρόπο το σκεπτικό της καθιέρωσης μιας Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης, ώστε «η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη, αλλά μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της».
Γεωργία Κολοβελώνη, Φιλόλογος, M.Ed., MA
Διευθύντρια του Μουσικού Σχολείου Τρικάλων
