Το ουρικό οξύ είναι προϊόν διάσπασης των πουρινών, οι οποίες περιέχονται σε τροφές όπως τα αλλαντικά, η σαρδέλα και η μπύρα.
Μεταφέρεται από το αίμα και αφού φιλτραριστεί, η μεγαλύτερη ποσότητα αποβάλλεται από το σώμα μέσω των ούρων.
Τα επίπεδα του ουρικού οξέος ανεβαίνουν όταν το σώμα παράγει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες ουρικού οξέος ή όταν τα νεφρά δεν απομακρύνουν αποτελεσματικά το ουρικό οξύ από τον οργανισμό.
Το υψηλό ουρικό οξύ μπορεί να οδηγήσει στην ουρική αρθρίτιδα, η οποία είναι φλεγμονή των αρθρώσεων, στο σχηματισμό πέτρας στα νεφρά ή στην ηπατική ανεπάρκεια.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, συνοδεύεται από υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιοπάθεια ή χρόνια νεφροπάθεια.
Οι βασικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του ουρικού οξέος στο αίμα
- Διατροφή πλούσια σε πουρίνες
- Διουρητικά φάρμακα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Κληρονομικότητα
- Διαταραχές του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός)
- Παχυσαρκία
- Ψωρίαση
- Δυσλειτουργία των νεφρών
Ουρική αρθρίτιδα
Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης πάθηση των αρθρώσεων. Παλιά ήταν γνωστή και ως «ποδάγρα» εξαιτίας της συχνότερης εντόπισής της, δηλαδή στην 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση (μεγάλο δάκτυλο ποδιού).
Επειδή όμως δεν είναι η μοναδική άρθρωση που προσβάλλει, ο όρος «ποδάγρα» έχει πλέον εγκαταλειφθεί.
Πως εκδηλώνεται η νόσος
Μέχρι την εμφάνιση του πρώτου επεισοδίου οξείας ουρικής αρθρίτιδας συνήθως προηγείται μια μακρά περίοδος ασυμπτωματικής υπερουριχαιμίας.
Έχει υπολογιστεί, όμως, ότι μόνο 10-15% των ατόμων με συνεχή και μεγάλη υπερουριχαιμία παρουσιάζουν τελικά ουρική αρθρίτιδα μετά από παρέλευση ακόμη και δεκαετιών. Η απάντηση σε αυτό δεν είναι γνωστή. Είναι, ωστόσο, γνωστό ότι ορισμένοι παράγοντες ευνοούν την εμφάνιση οξείας ουρικής αρθρίτιδας.
Ένας τέτοιος παράγοντας είναι η απότομη αύξηση ή μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος στον ορό του αίματος και το αρθρικό υγρό, που έχει ως αποτέλεσμα την καθίζηση ή την απελευθέρωση κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου μέσα στην άρθρωση.
Τέτοια ταχεία μεταβολή στα επίπεδα ουρικού οξέος προκαλείται:
- από επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς μιας άρθρωσης
- από μεγάλη κατανάλωση οινοπνεύματος
- από φάρμακα (ορισμένα διουρητικά, μικρές δόσεις ασπιρίνης, αλλοπουρινόλη)
- από μεγάλη κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε πουρίνες
Το πρώτο επεισόδιο οξείας ουρικής αρθρίτιδας εντοπίζεται συνήθως στην άρθρωση της βάσης του μεγάλου δακτύλου του ποδιού (μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση). Αρθρώσεις που προσβάλλονται επίσης συχνά είναι τα γόνατα, η ποδοκνημική και ο ταρσός ενώ λιγότερο συχνά προσβάλλονται οι καρποί, οι αγκώνες και οι αρθρώσεις των χεριών.
Πώς να προφυλαχτείτε από τη νόσο.
Για την πρόληψη εμφάνισης αλλά και μελλοντικών προσβολών οξείας ουρικής αρθρίτιδας θα πρέπει να εφαρμόζεται αγωγή που να περιλαμβάνει μη φαρμακευτικά γενικά μέτρα για όλους τους ασθενείς, ενώ ανάλογα με την περίπτωση και την κρίση του θεράποντος γιατρού μπορεί σε ορισμένους ασθενείς να χρειάζεται προσθήκη και φαρμακευτικών ουσιών.
Η εφαρμογή γενικών προληπτικών μέτρων μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του ουρικού οξέος στο αίμα καθώς και τη συχνότητα των οξειών προσβολών και έτσι για πολλούς ασθενείς να μην υπάρχει ανάγκη εφαρμογής φαρμακευτικής αγωγής για αρκετά χρόνια. Τα γενικά προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν:
- Αποφυγή τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, όπως π.χ. εντόσθια, ζωμός κρέατος, μύδια, στρείδια, αυγοτάραχο, σαρδέλες, ρέγγα κ.ά.
- Απώλεια βάρους.
- Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών (κυρίως μπύρα).
- Λήψη επαρκούς ποσότητας υγρών σε καθημερινή βάση.
- Αποφυγή επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών κατά τη διάρκεια ασκήσεων ή επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
- Εφόσον είναι δυνατό, μετά από συμβουλή του θεράποντος γιατρού, να γίνεται διακοπή και αντικατάσταση ορισμένων φαρμάκων που αυξάνουν το ουρικό οξύ στο αίμα.
