Η Ισπανική γρίπη έκανε την εμφάνιση της αρχές του 20ου αιώνα, τρομοκράτησε την ανθρωπότητα και “εξόντωσε” εκατομμύρια ανθρώπους.
Όταν η ισπανική γρίπη «αφάνισε» πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους – Η πανδημία που «τρομοκράτησε» την ανθρωπότητα Σπάνια φωτογραφία της Γεωργίας Βασιλειάδου στο σπίτι της που συνοδεύονται από άγνωστες πτυχές της ζωής της
Η γρίπη μεταπήδησε από τα πτηνά και ενώ αρχικά είχε τα συμπτώματα μιας κοινής γρίπης εξελίχθηκε σε πανδημία και σκότωνε μέσα σε ένα 24ωρο.
«Οι ερευνητές μελέτησαν δείγματα του ιού που είχαν διατηρηθεί σε εργαστήρια ή βρέθηκαν σε πτώματα θαμμένα στο παγωμένο έδαφος της Αλάσκας. Διαπίστωσαν ότι μια μικρή μετάλλαξη του ιού επέτρεψε στις πρωτεΐνες της επιφάνειάς του, που χρησιμοποιούνται για να προσκολληθεί ο ιός στα κύτταρα, να αναγνωρίζουν και τους αντίστοιχους ανθρώπινους υποδοχείς»[2] «Ο θάνατος επερχόταν από οξύ φλεγμονώδες πνευμονικό οίδημα, αιμορραγική πνευμονίτιδα ή πνευμονία με οξύ αιμορραγικό οίδημα. Παρατηρούνταν κυάνωση του δέρματος ιδιαίτερα γύρω από το πρόσωπο, στο στόμα, στον λαιμό και στα δάκτυλα. Στη νεκροψία οι βάσεις των πνευμόνων ήταν περισσότερο προσβεβλημένες και οι θωρακικές κοιλότητες περιείχαν ανοικτό καφέ ή κίτρινο ως σκούρο κόκκινο υγρό».
Η εξάπλωση της ήταν ραγδαία και μόλυνε το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού. Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία προήλθε από την Άπω Ανατολή, ωστόσο ονομάστηκε “ισπανική γρίπη” επειδή η ισπανικές εφημερίδες ήταν από τις πρώτες που αποκάλυψαν τον κίνδυνο επιδημίας. Τα πρώτα κρούσματα εμφανίστηκαν ανάμεσα στα στρατεύματα στη Γαλλία λίγους μήνες πριν από το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία και Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν από τις πρώτες χώρες που μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους προσβλήθηκε από τη γρίπη.
Σε διάστημα δύο μηνών η ισπανική γρίπη είχε εξαπλωθεί στις Ινδίες και μέχρι τον Αύγουστο είχε φτάσει στη Νέα Ζηλανδία και στη Νότιο Αφρική. Η Αυστραλία τέθηκε σε καραντίνα και κατάφερε μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 να μην πληγεί. Σε όλο τον κόσμο στήθηκαν πρόχειρα νοσοκομεία για την περίθαλψη των εκατομμυρίων νοσούντων με τους γιατρούς να συμβουλεύουν τον κόσμο να κάνει γαργάρες, κοφτές βεντούζες, αντισηπτικές εισπνοές, τακτική αλλαγή εσωρούχων και να πλένουν συστηματικά τα χέρια τους.
Χαρακτηριστικά στη Μεγάλη Βρετανία η γρίπη “σκότωσε” 220.000 ανθρώπους, στις Ηνωμένες Πολιτείες περισσότερους από 550.000 ανθρώπους, στην Ιαπωνία 250.000 ανθρώπους και στις Ινδίες πέντε εκατομμύρια.
Στην Ελλάδα η εφημερίδα «Ακρόπολις» έγραφε: «Από την Ισπανία περιμένουμε να μας έρθει μια άλλη γρίππη πιο σοβαρή από εκείνη που ξέρουμε, η γρίπη που μαστίζει τώρα τον Ισπανικό στρατό. Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί τρίβουν τα χέρια τους. Αλλά και οι χασάπηδες και οι μανάβηδες κτλ.». Το πρώτο κρούσμα της ισπανικής γρίπης ήταν στην Πάτρα και οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν ότι μεταδόθηκε από πακέτα συσκευασμένου καπνού. Τέλη Ιουλίου έγινε γνωστός ο πρώτος θάνατος από τη γρίπη στην Αθήνα και αρκετά θύματα καταγράφηκαν το επόμενο διάστημα στην Πάτρα. Ωστόσο, το μεγάλο “χτύπημα” της γρίπης ήταν στην Σκύρο. Από τους 3.200 κατοίκους, οι 3.000 νόσησαν με αποτέλεσμα να αφανιστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του νησιού. “Κι ο κόσμος “πέθαινε, όλο πέθαινε, ολημερίς κι ολονυχτίς, πέθαινε, χωρίς γιατρούς, χωρίς φάρμακα, χωρίς περιποίηση. Πέθαινε ο ένας πάνω στον άλλο, πεθαίνανε αγκαλιασμένοι, καθισμένοι, πλαγιασμένοι, όρθιοι”, έγραφε ο δημοσιογράφος και ηθογράφος Κωνσταντίνος Φαλτάιτς.
Τον Νοέμβριο άρχισαν να μειώνονται τα κρούσματα, με τον Στρατιωτικό κτηνίατρο Δ. Μαυρογόνατο να ανακαλύπτει μέθοδο τεχνητών αποστημάτων επί του οργανισμού που παρουσιάστηκε στο Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο και βοήθησε στην ανάρρωση των ασθενών.
Συνολικά 21.640.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ενώ σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς τα θύματα ήταν 50 έως 100.000.000. Τα στοιχεία σχετικά με την πορεία της γρίπης δεν έγιναν γνωστά απευθείας, καθώς ήταν σε εξέλιξη ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και δεν ήθελαν να πέσει ηθικό των στρατιωτών.
Η φονική πανδημία διήρκεσε 18 μήνες και εξαφανίστηκε το 1919.
