Ακριβώς πενήντα χρόνια συμπληρώνονται αυτόν τον μήνα από την ημέρα που εφαρμόστηκε στη Λάρισα ο θεσμός των πεζοδρόμων. Έστω, σε νηπιακή μορφή, από τον Ιούνιο του 1975. Ο πρώτος δρόμος που ορίστηκε ως πεζόδρομος, αλλά για ορισμένες ώρες της ημέρας ήταν η οδός Κούμα [1]. Για τρεις ώρες τα βράδια, με την τοποθέτηση μεταφερόμενων εμποδίων και της σχετικής σήμανσης, ο δρόμος μετατρεπόταν σε πεζόδρομο, σε ένα ορισμένο μήκος. Από τη διασταύρωση με την οδό Παναγούλη έως τη διασταύρωση με την οδό Μεγ. Αλεξάνδρου.
Η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Η οδός Κούμα τη δεκαετία του ‘70 είχε γίνει στέκι της νεολαίας. Τριγύρω υπήρχαν καφετέριες και άλλα καταστήματα αναψυχής. Βρίσκεται μεταξύ των δύο κεντρικών πλατειών της Λάρισας, Ταχυδρομείου και Μ. Σάπκα. Στον άξονα από την Κεντρική πλατεία μέχρι το τέρμα της Κούμα, στην οδό Λ. Κατσώνη, υπήρχαν πέντε κινηματογράφοι. Ήταν ο πιο «ζωντανός» δρόμος της Λάρισας. Σε παρέες, πολλές φορές οι νέοι κατέβαιναν από τα πεζοδρόμια, λόγω αδιαχώρητου. Ήταν η εποχή, κατά την οποία οι Λαρισαίοι μετέβαιναν μαζικά στην Ιταλία για σπουδές. Τα καλοκαίρια και τις περιόδους των γιορτών γέμιζε από φοιτητές εσωτερικού και εξωτερικού, κυρίως από την Ιταλία. Οπότε, χάριν αστειότητας, την αποκαλούσαν και «βία Κούμα» (οδός Κούμα). Για όλα αυτά, ο δρόμος επιλέχτηκε πειραματικά, να δοκιμασθεί ως πεζόδρομος.
Η καινοτομία δεν πέρασε «αβρόχοις ποσί». Υπήρχαν και αντίθετες απόψεις, κυρίως από καταστηματάρχες και μετά από διαβουλεύσεις με τις αρχές, υπήρξαν μετατροπές. Στις 5 Ιουνίου 1975 δημοσιεύτηκε στην «Ε» ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Στέλιου Πούσιου, το οποίο προανήγγειλε ότι υπήρχαν σκέψεις να γίνουν πεζόδρομοι στον κεντρικό τομέα της Λάρισας.
Το δημοσίευμα ανέφερε τα εξής: «Η ασφυκτική κυκλοφοριακή κίνησις στο κέντρο της πόλεως της Λαρίσης, καθιστά επιβεβλημένη την καθιέρωσιν πεζοδρόμων. Επικρατεί στη σκέψη των διαφόρων παραγόντων της Λαρίσης η μετατροπή κεντρικών οδικών αρτηριών εις πεζοδρόμους. Δηλαδή εις τους δρόμους αυτούς δεν θα επιτρέπεται η κυκλοφορία τροχοφόρων, πράγμα που θα καταστήση ελευθέρα την κίνησιν των πεζών. Τονίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο, η Λάρισα θα προσλάβη όψιν πόλεως Ευρωπαϊκής. Οι παράγοντες αυτοί στηρίζουν την άποψίν των αυτήν, εις το γεγονός ότι σε πολλές πόλεις της Ευρώπης έχουν καθιερωθεί πεζόδρομοι. Ο πεζός δύναται να περιδιαβάζη, ανενόχλητος και χωρίς να φοβήται μήπως τον παρασύρη κανένα τροχοφόρο. Έτσι, θα επιτύχουμε δύο πράγματα: Την ελευθέραν κυκλοφορίαν των πεζών και την κυκλοφοριακήν αποσυμφόρησιν. Το ποιες θα είναι οι αρτηρίες, που θα μετατραπούν σε πεζοδρόμους, δεν έχουν επιλεγή ακόμη. Ο αριθμός αυτός θα είναι 3-4 . Μάλιστα, οι παράγοντας αυτοί θα το εισηγηθούν αρμοδίως, μετά σύμφωνον γνώμην και της Τροχαίας Κινήσεως Λαρίσης.
Πιθανόν, να υπάρξουν αντιδράσεις εκ μέρους ωρισμένων, οι οποίοι θα θεωρήσουν την απαγόρευσιν της κυκλοφορίας των οχημάτων από τους δρόμους, ως μέτρο που στρέφεται εναντίον των μικοροσυμφερόντων των.
Κατά βάθος, όμως, το κέρδος θα είναι και για αυτούς και για την πόλι μεγάλο, διά τον λόγον ότι θα είναι δυνατή η ελευθέρα και απρόσκοπτος κυκλοφορία των πεζών. Συγκεκριμένα, προ ημερών, οι καταστηματάρχες της οδού Ερμού και Ρούσβελτ διεμαρτύροντο, γιατί θορυβούντα οχήματα διέρχονται όλες τις ώρες της ημέρας από μπροστά από τα καταστήματά τους, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η προσέλευσις των πελατών. Είναι ή δεν είναι προς ζημία των καταστηματαρχών; Γι’ αυτό ζητήθηκε να απαγορευτή η διάβασις και η στάθμευσις των τροχοφόρων. Καθημερινώς αυξάνει η κυκλοφοριακή συμφόρησις, τόσο στο κέντρο της πόλεως όσο και πέραν αυτού. Το μεγάλο ερώτημα είναι: Πώς θα επιτευχθή η αποσυμφόρησις, για να «αναπνεύση» η Λάρισα, που έχει γίνει μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολις; Την απάντησι θα δώσουν τα αρμόδια όργανα που αντιμετωπίζουν ήδη το θέμα και τους έχει γίνει «βραχνάς».
Στις 8 Ιουνίου 1975 δημοσιεύτηκε η απόφαση της Διοίκησης Χωροφυλακής Λαρίσης, σύμφωνα με την οποία: Καθημερινά και για τις τρεις βραδινές ώρες 7-10 μ.μ. θα απαγορεύεται η κίνηση κάθε οχήματος στο τμήμα της Κούμα, μεταξύ των οδών Παναγούλη και Μ. Αλεξάνδρου, για το χρονικό διάστημα από 1η Μαρτίου μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου. Από 1η Οκτωβρίου μέχρι 28 Φεβρουαρίου, ο δρόμος θα έκλεινε νωρίτερα, από τις 5.30 το απόγευμα. Η κάθετος διάβαση της Κούμα από τις οδούς Ρούσβελτ και Ασκληπιού επιτρεπόταν για τα οχήματα. Η ρύθμιση αυτή δεν εφαρμόστηκε για πολλές ημέρες. Έμποροι της οδού Κούμα, συνοδευόμενοι από τον γενικό γραμματέα του Εμπορικού Συλλόγου Λάρισας Αθαν. Κουτσούκη, επισκέφθηκαν [2] τον διοικητή χωροφυλακής Λάρισας αντισυνταγματάρχη Παϊζάνο και ζήτησαν μετατροπή της απόφασης. Δηλαδή τις ημέρες λειτουργίας της αγοράς των καταστημάτων, να μην εφαρμόζεται ο πεζόδρομος, αλλά να ισχύει τις ημέρες Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή. Σαν επιχείρημα προέβαλαν ότι η κίνηση οχημάτων είναι περιορισμένη, τα απογεύματα τα οποία η αγορά είναι ανοιχτή. Υπογράμμισαν ότι κατ’ αρχάς δεν είναι αντίθετοι στην εφαρμογή του μέτρου και είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν σε κάθε ενέργεια για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας. Ο διοικητής έδειξε κατανόηση, η πρόταση των εμπόρων έγινε δεκτή και εφαρμόστηκε αμέσως.
Στη συνέχεια, η Λάρισα ήταν από τις πρώτες πόλεις της χώρας, που θέσπισε μαζικά πεζόδρομους, με αρχή την περίοδο της δημαρχίας Αριστ. Λαμπρούλη κι ακολούθησαν και οι επόμενοι δήμαρχοι. Η οδός Πανός, γνωστή ως «παλιά χασάπικα» προπολεμικά, ήταν ο πρώτος δρόμος, στον οποίο έγιναν εργασίες μετατροπής του σε κανονικό πεζόδρομο. Βέβαια, όπως και στην περίπτωση της οδού Κούμα, πάντα υπήρχαν αντιδράσεις επαγγελματιών, οι οποίες σιγά-σιγά εξέλιπαν, με την επέκταση των πεζοδρόμων και τα οφέλη που προέκυπταν, για όλους. Για την οδό Κούμα, τα καταστήματα και τους επαγγελματίες που στέγαζε, είχε γράψει σειρά άρθρων στη στήλη του στην «Ε» ο κ. Νικ. Παπαθεοδώρου [3].
——————————————————————-
[1]. Εφημερίδα «Ελευθερία», 8 Ιουνίου 1975.
[2]. Εφημερίδα «Ελευθερία», 15 Ιουνίου 1975.
[3]. Εφημερίδα «Ελευθερία», «Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα», 21 Ιουλίου 2020, 2 Νοεμβρίου 2021, 23 Νοεμβρίου 2021 και 4 Απριλίου 2023.
Από τον Βαγγέλη Ρηγόπουλο / [email protected] / Φωτοθήκη Λάρισας
