Ο μαγευτικός οικισμός Βοβούσα Ιωαννίνων στην «καρδιά» της αλπικής Πίνδου

Αν θέλεις να ζήσεις μια πρωτόγνωρη εμπειρία, να συνυπάρξεις αρμονικά με τη φύση και τους ανθρώπους πάρε την επιλογή για ένα μακρύ ταξίδι για την ορεινή Πίνδο.

Σε υψόμετρο 1.000 μέτρα, βρίσκεται η Βοβούσα ή Βωβούσα, ένα απο τα 44 χωριά του Ζαγορίου, όπου βρίσκεται περίπου 70 χιλιόμετρα Βορειοανατολικά από τα Ιωάννινα και 60 χιλιόμετρα από τα Γρεβενά.
Η Μπαϊεάσα, όπως ονομάζεται στα βλάχικα, -λέγεται και βλαχοζάγορο- είναι το ανατολικότερο βλαχόφωνο χωριό του Ζαγορίου. Είναι περιτριγυρισμένο από ψηλά βουνά στη σκιά της αλπικής Βόρειας Πίνδου. Επιπλέον, βρίσκεται στα όρια του δρυμού της Βάλια Κάλντα (ζεστή κοιλάδα) και κατοικείται από κτηνοτρόφους, υλοτόμους και περίφημους χορευτές, που αγαπούν το τόπο τους και την παράδοση παραμένοντας πιστοί στις ενδυμασίες, τα ήθη και τα έθιμά τους.

Η ιστορική εξέλιξη του ορεινού οικισμού

H ιστορία του χωριού ξεκινά τον 10^ο αιώνα με τις πρώτες μετακινήσεις των Βλάχων στα βουνά της Πίνδου. Τον 15^οαιώνα με τη συνθήκη της Βαλιδέ Σουλτάνας εντάχθηκε στα Ζαγοροχώρια, γεγονός που αποτέλεσε εφαλτήριο για την ανάπτυξη της περιοχής. Με το κτίσιμο της γέφυρας στα μέσα του 18^ου αιώνα (1748), το χωριό συγκεντρώνεται στη σημερινή θέση που αποτελεί και το πέρασμα από την Ηπειρο προς την Μακεδονία. Στην απογραφή του 1817, στη Βοβούσα ζούσαν 270 οικογένειες με 2.500–3.000 κατοίκους.

Το 1817 αποτελεί την τραγική χρονιά της Βοβούσας, αφού οι ληστρικές επιδρομές ανάγκασαν τις 120 οικογένειές της να εκπατριστούν και να αποδημήσουν κοντά στη Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας.Προς το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη κατάργηση των προνομίων και λόγω των ληστρικών επιδρομών άρχισε η παρακμή του Χωριού όσο και της γενικότερης περιοχής.
Κατά το πρώτο μισό του 20^ου αιώνα το χωριό έζησε ειρηνικά έως το 1940 όταν και βρέθηκε στο κέντρο του πολέμου όσο και του εμφυλίου στη συνέχεια. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή του το 1943. Το χωριό μετοικήθηκε αμέσως μετά το πέρας των εχθροπραξιών και ακολουθώντας τις ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα πήρε τη σημερινή του μορφή.

Βοβούσα: Εθνικός Δρυμός Βάλια Κάλντα

Η Βοβούσα βρίσκεται μέσα στον Εθνικό Δρυμό Βάλια Κάλντα, με αξιόλογη φυσική ομορφιά και γεωφυσικό ενδιαφέρον, καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε μεγάλους ορεινούς όγκους. Ειδικότερα, η γύρω περιοχή χαρακτηρίζεται από φαράγγια, κοιλάδες, καταρράχτες και λίμνες, βάραθρα, υπέροχα δάση και μεγάλη ποικιλία φυτών. Εδώ είναι και το περίφημο Αρκουδόρεμα, ένα μαγευτικό τοπίο, με μοναδικές διαδρομές στη φύση.

Ορόσημο για τον πλούσιο υδροβιότοπο στην περιοχή αποτελεί ο ποταμός Αώος

Ορόσημο αποτελεί ο ποταμός Aώος (Βοιούσα ή Μπαϊάσα), πηγή ζωής για τον άνθρωπο και τη φύση,. Η βουή των νερών του ποταμού Αώου ήταν αυτή που έδωσε στο χωριό την ονομασία Βοβούσα, για την την ακρίβεια «Βοϊούσα» (από τη βοή), που η ντοπιολαλιά το μετέτρεψε σε «Βοβούσα».

Το πέτρινο «Γεφύρι Βοβούσας»

Το περίφημο πέτρινο «γεφύρι της Βοβούσας» κτίσθηκε το 1748 με χορηγία του Αλέξη Μίσιου από το Μονοδέντρι Ζαγορίου και γεφυρώνει τον Αώο ποταμό. Είναι ένα μονότοξο γεφύρι χτισμένο στο κέντρο του χωριού που συνδέει τις δύο πλευρές του μέχρι και σήμερα. Σημαντικά αξιοθέατα αξιοθέατα είναι η εκκλησία Αγίου Γεωργίου (1814), ο ιερός ναός της Αγίας Παρασκευής (όπου πραγματοποιείται η Θεία Λειτουργία κάθε 26η Ιουλίου και το παραδοσιακό 3ήμερο πανηγύρι της Βοβούσας), η Εκκλησία της Παναγίας, η Γέφυρα Βοβούσας (Αλέξης Μήσιος 1748), η Μικρή Γέφυρα Πουντίκα Ασπροπόταμου (Αρούλου άλμπου) και η νεροτριβιά.

Η σμίξη ανθρωπιάς, τραγουδιών και βιωμάτων

Στην Βοβούσα οι κάτοικοι απλοί, λιτοί ως απομεινάρι της αρχοντιάς των παλαιότερων χρόνων. Οι ιστορίες στις καθημερινές συζητήσεις στα καφενεία, στην κεντρική πλατεία, όπου τα λόγια αποτελούν παρακαταθήκη για τους νεότερους, η πείρα από την λαϊκή τέχνη της υλοτομίας, όπου πρόσφατα επισκέφτηκαν Σουηδοί την περιοχή και εντυπωσιάστηκαν από το είδος και την ποικιλία των δέντρων. Παρ’ όλη την δουλειά, δεν λείπουν τα μαζέματα, που νέοι και παλιοί τραγουδάνε κάτω από τους ήχους του κλαρίνου, πολυφωνικά τραγούδια αναβιώνοντας τα βιώματα για την αγάπη, την ξενιτιά, τα βάσανα και τους καημούς ταξιδεύοντας την παρέα.

Φεστιβάλ Βοβούσας 2017: Ανάδειξη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και προώθηση του εναλλακτικού τουρισμού.

Από τις 28 Ιουλίου έως τις 5 Αυγούστου 2017 πραγματοποιείται στη Βοβούσα το ομώνυμο φεστιβάλ. Η θεματολογία του φεστιβάλ εστιάζει στο ορεινό υψόμετρο και την αειφόρο ανάπτυξη, χωρίς να λείπουν οι εκθέσεις φωτογραφίας, ο κινηματογράφος, η μουσική και τα εκπαιδευτικά εργαστήρια.