Ο διευθυντής πληροφορικής στο Media Lab του MIT κ. Μιχάλης Μπλέτσας στο 7ο ΓΕΛ Τρικάλων

Μια απροσδόκητη σπάνια ευκαιρία είχαν σήμερα οι μαθητές του εργαστηρίου ρομποτικής του 7ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων. Δέχθηκαν επίσκεψη από τον διακεκριμένο ερευνητή κ. Μιχάλη Μπλέτσα, διευθυντή Πληροφορικής στο Media Lab του MIT, του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης, ενός από τα σημαντικότερα εργαστήρια Πληροφορικής παγκοσμίως. Στο πλαίσιο του ταξιδιού του στην Ελλάδα για να κάνει δημόσια ομιλία στο Πνευματικό Κέντρο των Τρικάλων, ο διαπρεπής ερευνητής είχε την ευγένεια να διαθέσει χρόνο στους μαθητές του σχολείου μας, οι οποίοι επέλεξαν να εμβαθύνουν στον τομέα της Εκπαιδευτικής Ρομποτικής.

Ο κ. Μπλέτσας ενημερώθηκε αρχικά από τους υπεύθυνους καθηγητές για τις βασικές δράσεις του εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Ρομποτικής και STEM, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το Hydrobot, με το οποίο γίνονταν μετρήσεις της ρύπανσης στον Ληθαίο ποταμό. Με την ευκαιρία επεσήμανε ότι κάποιες από τις δράσεις χρησιμοποιούν υλικά και εφαρμογές που αναπτύχθηκαν στο δικό του εργαστήριο στο ΜΙΤ.

Ακολούθως έκανε μια εισήγηση για εκπαιδευτικά και ερευνητικά θέματα ως αφετηρία για συζήτηση με τους μαθητές. Τόσο στην εισήγηση όσο και στις απαντήσεις του εστίασε στην αξία της γενικής παιδείας ως θεμελίου της συγκρότησης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου, αρχής γενομένης από τα μαθηματικά και εκτεινόμενης σε όλες τις επιστήμες, θετικές και θεωρητικές, καθώς και στις τέχνες, τονίζοντας την ανάγκη να έχει κανείς πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα και γενικές γνώσεις, για να αναπτύξει την επιστημονική του διαμόρφωση και διαίσθηση, ενώ η εξειδικευμένη γνώση ως βάση σπουδών για τους νέους είναι ξεπερασμένη. Σύμφωνα με τον διαπρεπή επιστήμονα, δεν έχει νόημα η εκπαίδευση που βασίζεται στην απομνημόνευση με στόχο τη συσσώρευση πληροφοριών, δεδομένου ότι η τεχνολογία έχει καταστήσει δυνατή την ανάκληση πληροφοριών σε ελάχιστο χρόνο, χάρη στην εξέλιξη της ψηφιοποίησης και του διαδικτύου. Καθοριστική αντιθέτως σημασία έχει η εκμάθηση επιστημονικής μεθόδου, η οποία μας εξοικειώνει με τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος γύρω μας. Επίσης θεωρεί αναγκαία την εμφύσηση στους νέους ενός συστήματος αρχών για την προσέγγιση του ανθρώπου, της ζωής και του κόσμου.

Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι στο εργαστήριο Πληροφορικής του ΜΙΤ απασχολούνται και συνεργάζονται πολλές ειδικότητες, από ηλεκτρολόγους μηχανικούς έως ψυχολόγους, βιολόγους κλπ., ενώ η γενική τάση στις Η.Π.Α. είναι η διεπιστημονική προσέγγιση των ερευνητικών ζητουμένων από ομάδες ερευνητών διαφόρων ειδικοτήτων, οι οποίες μέσα από τις διάφορες οπτικές και μεθοδολογίες συνεισφέρουν δραστικότερα στην εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Όσον αφορά στην επιλογή πανεπιστημιακής σχολής από τους υποψήφιους, εξέφρασε την άποψη ότι θεωρεί σημαντικό να σπουδάζει κανείς σε ένα ίδρυμα στο οποίο θα του παρέχονται διαρκώς νέα ερεθίσματα, κάποια από τα οποία προέρχονται από τον συγχρωτισμό με ευφυέστερους και δημιουργικότερους ανθρώπους. Συνάμα κοινοποίησε τη διαπίστωση ότι έχει παρέλθει η εποχή που οι άνθρωποι ασκούσαν ένα επάγγελμα διά βίου και η νέα γενιά θα χρειαστεί να αλλάξει επαγγέλματα κατά τη διάρκεια της ζωής της, λόγω της μεγάλης ταχύτητας μεταβολής του κόσμου και των συνθηκών. Ως εκ τούτου θεωρεί σημαντική την απόκτηση γενικών γνώσεων στην αρχή των σπουδών, οι οποίες θα επιτρέπουν στη συνέχεια την εξειδίκευση ανάλογα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες. Με την ευκαιρία μάλιστα υποστήριξε ότι είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να σπουδάζει κανείς μια επιστήμη που αγαπά, καθώς σε αντίθετη περίπτωση ούτε αποδοτικός στην εργασία του ούτε ευτυχής μπορεί να είναι.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δήλωσε ότι οι έρευνες που γίνονται στο εργαστήριο που διευθύνει βρίσκουν εφαρμογή κυρίως μεσομακροπρόθεσμα (σε 10 έως 20 χρόνια), ενώ υπάρχουν και έρευνες με μεγαλύτερη προσήλωση στην εμπορική αξιοποίηση, οι οποίες έχουν εφαρμογή σε πολύ λιγότερο χρόνο. Συνάμα υπάρχουν έρευνες των οποίων τα πορίσματα δεν εφαρμόζονται ούτε κοινοποιούνται, προφανώς όμως χρησιμοποιούνται ως βάση για την εξέλιξη άλλων. Όσον αφορά δε στην εκφρασθείσα ανησυχία για ενδεχόμενους κινδύνους από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, απάντησε ότι κίνδυνοι ελλοχεύουν σε οποιαδήποτε ενέργεια και επιλογή και ασφαλώς σε οποιαδήποτε καινοτομία. Όταν δε η καινοτομία απελευθερώνει μεγάλες δυνατότητες, τότε και οι πιθανοί κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι. Όμως δεν υπάρχει εξέλιξη χωρίς ρίσκο και επομένως δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε την τεχνολογία. Είναι ευθύνη του ανθρώπου η υπεύθυνη διαχείριση και αξιοποίησή της.

Κλείνοντας ο κ. Μπλέτσας υποστήριξε ότι η γνώση και η παιδεία κοστίζουν πολύ καθώς εμπεριέχουν μεγάλη αξία παραγωγής και μετάδοσης, πράγμα το οποίο πρέπει να λαμβάνει υπόψη κανείς, είτε φαίνεται το κόστος της άμεσα, με την πληρωμή διδάκτρων σε ιδιωτικό σχολείο ή πανεπιστήμιο, είτε δεν φαίνεται, με τη φοίτηση σε δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα, το οποίο όμως χρηματοδοτείται από τους φόρους της κοινωνίας. Κοινός παρονομαστής πρέπει να είναι ο σεβασμός προς τη γνώση και τους εκπαιδευτικούς θεσμούς.

Μετά την αναχώρηση του επισκέπτη, ακολούθησε μια πρώτη συζήτηση αναστοχασμού, στην οποία μαθητές δήλωσαν ότι η συνάντηση με τον διαπρεπή επιστήμονα επηρέασε πολύ την οπτική τους για τα πράγματα. Ευελπιστούμε ότι ο σπόρος της γνώσης και του προβληματισμού που σπάρθηκε σήμερα θα καρπίσει στο νου και την ψυχή των μαθητών και μαζί με τα τακτικά ερεθίσματα που λαμβάνουν καθημερινά, θα λειτουργήσει σε βάθος χρόνου ως πόλος προσανατολισμού στις σπουδές και στη ζωή.

Αγαθοκλής Αζέλης