Γραφεί ο Γιάννης Παπαϊωάννου
Ένα πρώτο δείγμα του τι μέλλει να γίνει στην παγκόσμια οικονομία είναι η πρωτοφανής κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου καθώς πρόκειται για μείωση της ζήτησης, αύξηση της προσφοράς και της αβεβαιότητας που προκαλεί ο Covid19.
Αυτό το χτύπημα σε αυτή την αγορά ενέργειας αφορά άμεσα τα σχέδια μεταξύ κρατών της Αν. Μεσογείου -και όχι μόνο-, που είχαν να κάνουν με τον East Med και τις εξορύξεις και τα οποία πάνε πίσω στον χρόνο!
Ήδη έχουμε την ανακοίνωση αναστολής των γεωτρήσεων που ήταν να γίνουν μέσα στο καλοκαίρι από την Exxon Mobil στα τεμάχια που κατέχει στην Κύπρο!
Όπως πίσω, πιθανόν πηγαίνει λόγω της κατάρρευσης των τιμών και κάθε πρότζεκτ σχετιζόμενο με την άντληση και μεταφορά υδρογονανθράκων (Nord Stream, TurkStream κλπ), όσο κι αν κάποιοι «παίκτες» στα έργα αυτά, έχουν πιο πολιτική ματιά και σχεδιασμούς στα θέματα ενέργειας ή είναι κρατικές εταιρίες!
Ταυτόχρονα όμως με όλα αυτά η πτώση των τιμών του πετρελαίου κάνει πιο ακριβή συγκριτικά την πράσινη ενέργεια, οδηγώντας πολλά πράσινα πρότζεκτ σε επ’ αόριστον αναβολή, αναθεώρηση ή και ματαίωση!
Η αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου προφανώς αναβάλλεται καθώς η κλιματική αλλαγή, η υπερθέρμανση του πλανήτη και η Γκρέτα Τούνμπεργκ αποχωρούν από το προσκήνιο καθώς εισβάλουν οι οικονομικοί παγετώνες! Την επικαιρότητα ήδη καταλαμβάνουν εικόνες από καθαρές πόλεις χωρίς νέφος, λόγω της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας και του αποτυπώματος άνθρακα!
Ακριβώς επειδή ο Covid19 είναι σαν τον πάγο επιβάλει την στασιμότητα και την αναστολή, ταυτόχρονα όμως καθιστά τους υφισταμένους ενεργειακούς σχεδιασμούς και τις υπάρχουσες ενεργειακές υποδομές κολοσσιαίας σημασίας για το μέλλον.
Σήμερα όλοι οι οικονομικοί φορείς και τα κράτη χρειάζονται χρήματα. Αυτή είναι η πρώτη τους προτεραιότητα! Είναι βέβαιο ότι τελικά αυτά τα χρήματα θα βρεθούν, και η παρουσία τους θα επηρεάσει άμεσα το παρόν και το μέλλον.
Είτε μιλάμε για κόψιμο χρήματος, είτε για δανεισμό, είτε για κάποιο λεφτόδεντρο στο πίσω μέρος έκαστου Κεντρικής Τράπεζας κάθε χώρας, είναι δεδομένο τα χρήματα θα έρθουν. Το πιο πιθανό είναι να έρθουν όπως πάντα ως δάνεια, από το ορατό και βαθύτερο μέλλον της διεθνούς οικονομίας και των λαών, -το όποιο- και θα το επηρεάσουν βαθύτατα και μάλλον αρνητικά.
Παράλληλα ο μηχανισμός «μείωση της ζήτησης, αύξηση της προσφοράς και της αβεβαιότητας» πιθανόν θα λειτουργήσει σε κάθε αγορά, αγαθού, υπηρεσίας, εργασίας, αξιών αλλά και χρήματος με όσα δυσοίωνα αυτό συνεπάγεται!
Σε όλα αυτά υπεισέρχεται και η πολιτική, τόσο ως φιλοσοφία και σκέψη όσο και καθημερινή δράση!
Ήδη το πολιτικό διακύβευμα είναι οικονομία vs ανθρώπινες ζωές. Οι κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο θα ακροβατήσουν για αρκετούς ακόμη μήνες -ή και χρόνια-, πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί ανάμεσα στο πόση οικονομική δραστηριότητα επιτρέπουν ή/και στηρίζουν, και πόσους νεκρούς μπορούν να θάψουν και αποδέχεται ή κοινή γνώμη!
Κοιτώντας τις πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες τα πράγματα είναι δυσοίωνα για τους λαούς. Φαίνεται ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να θάψουν χιλιάδες για χάρη της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά δεν ξέρουμε ακόμη το κόστος για τις ίδιες τις κυβερνήσεις και το υπάρχον πολιτικό προσωπικό!
Έγκειται στα κράτη, -στις κοινωνίες δηλαδή και στις δυνατότητες τους-, να επιλέξουν και να επιβάλουν πόσο ψηλά θα ιεραρχηθεί η ανθρώπινη ζωή, η υγεία, η οικονομική δραστηριότητα, οι ενεργειακοί σχεδιασμοί, αλλά και το πλαίσιο μιας συντονισμένης και ημιμόνιμης παρέμβασης στην οικονομία τους!
Παρόλο που δεν πρόκειται να αποχωρήσει ο οικονομισμός ούτε θα εξαλειφθεί υπέρ του ανθρωπισμού, αλλά θα αλλάξει σε ουσία θα βρει μια νέα ισορροπία ενώ θα εγκαθιδρύεται σε νέα βάση, εντούτοις υπάρχει τεράστιο πεδίο δράσης και επιβολής μιας νέας ιεράρχησης και πολιτικής ηθικής.
Διαφαίνεται ήδη ότι όσο πιο ανεπτυγμένη καπιταλιστικά είναι μια κοινωνία-οικονομία, τόσο πιο υπανάπτυκτη με ανθρωπιστικούς και άρα πολιτικούς όρους είναι, και τόσο πιο πρωτόγονες κατατάσσεις βιώνει ή πρόκειται να βιώσει.
Όμως το αίτημα για μια νέα κανονικότητα θα υπάρχει. Οι κοινωνίες θα ξαναβρούν μια καινούργια πολιτικό-οικονομική κανονικότητα αργά ή γρήγορα. Όταν εξαλειφτεί η απειλή του Covid19 θα χρειαστεί να διασφαλιστεί η παροχή ενέργειας σε μια ραγδαία εκτινασσόμενη οικονομία-κοινωνία συμπιεσμένη από την πανδημία. Η εκτίναξη των τιμών είναι λογική συνέπεια της πτώσης τους.
Αυτό θα συμβεί ανεξάρτητα αν θα υπάρχει νέο πλαίσιο πολιτικής φιλοσοφίας και δράσης! Αυτός είναι ένας βασικός σχεδιασμός που έχει απώτατο ορίζοντα τριετίας. Μέχρι τότε είτε θα υπάρχει εμβόλιο είτε συλλογική ανοσία και το παράθυρο για αλλαγές και φιλοσοφία κλείνει!
Παράλληλα ο μείζων σχεδιασμός και οι στρατηγικές συμμαχίες των κρατών δεν έχουν αλλάξει ούτε χιλιοστό ούτε και πρόκειται, τοσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια η πολιτική στήριξη όλων των ενεργειακών σχεδίων που έχουν ανακοινωθεί ή βρίσκονται στην φάση υλοποίησης στην περιοχή μας είναι δεδομένη και πάγωμα τους είναι προσωρινό.
Για την Κύπρο και την Ελλάδα η εγκατάλειψη του ενεργειακού τους σχεδιασμού λόγω της πτώσης των τιμών στην ενέργεια θα ήταν υπαρξιακό λάθος!
