Η Θεσσαλική Επανάσταση του 1878 «ζωντανεύει» μέσα από τις σελίδες του ιστορικού μυθιστορήματος με τίτλο «Μία θάλασσα, δύο πατρίδες» (εκδόσεις «Κέδρος»), το οποίο έγραψε ο Χριστόφορος Σεμέργελης και κυκλοφορεί από τις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου. Η τελευταία περίοδος της Τουρκοκρατίας στον Βόλο και το Πήλιο βρίσκεται στο επίκεντρο της γραφής του Βολιώτη δημιουργού, ο οποίος στήνει τον καμβά της υπόθεσης πάνω στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν πριν από ενάμιση περίπου αιώνα και συντέλεσαν στην απαλλαγή της οθωμανικής κυριαρχίας στη γη της Θεσσαλίας.
Ο κεντρικός χαρακτήρας που δημιούργησε ο Σεμέργελης στο συγγραφικό ντεμπούτο του, είναι ένας Λεβαντίνος τυχοδιώκτης, με καταγωγή από το Πήλιο, αφού ο πατέρας του γεννήθηκε στη Ζαγορά. Αναλαμβάνει να διασώσει έναν αρχαίο θησαυρό ανεκτίμητης αξίας που ανακαλύφτηκε στον Βόλο, ο οποίος τον 19ο αιώνα δεν ήταν παρά μία μεθοριακή πολίχνη στα σύνορα Ελλάδας – Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Έτσι από την κοσμοπολίτικη Σμύρνη, όπου λίγο έλειψε να πληρώσει ακριβά τον ριψοκίνδυνο τρόπο ζωής του, βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, ενώ μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ Ρώσων που ηγούνταν του συνασπισμού Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου και Τούρκων που αντιμετώπιζαν μεγάλα προβλήματα στο βαλκανικό μέτωπο.
Ο Γουίλιαμ Χατζηγεωργίου, όπως ονομάζεται το κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος, από μία σειρά συμπτώσεων βρέθηκε μπλεγμένος στην Επανάσταση της Θεσσαλίας, όταν το Πήλιο παραδόθηκε στις φλόγες του πολέμου, με αποκορύφωμα τη μάχη της Μακρινίτσας, που έγινε τον Μάρτιο του 1878 και βρήκε τα οθωμανικά στρατεύματα να καταστέλλουν την εξέγερση. Αν και παρασύρεται σε μία θανάσιμη περιπέτεια, ενώ παντού βασιλεύουν ο φόβος και η βία, ο απροσδόκητος έρωτας για μία γενναία γυναίκα από τη Μακρινίτσα, ανατρέπει τα πάντα στη ζωή του πρωταγωνιστή, ο οποίος παλεύει με όλες τις δυνάμεις του για να σταθεί όρθιος σ’ έναν κόσμο που καταρρέει.
Η ιδέα της συγγραφής ενός βιβλίου για τον Βόλο του 19ου αιώνα, στο οποίο παρελαύνουν αρκετά ιστορικά πρόσωπα, αναβιώνει ξεχασμένες πτυχές μίας ένδοξης εποχής από τον γενέθλιο τόπο του συγγραφέα. Μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ήρωα, η Ιστορία δηλώνει «παρούσα» σε κάθε σελίδα του μυθιστορήματος, στο οποίο ο Σεμέργελης επιχειρεί να μεταφέρει τους αναγνώστες του στο 1878, έχοντας αφιερώσει αρκετό χρόνο για την ενδελεχή έρευνα που έκανε για τη συγκεκριμένη περίοδο και τα γεγονότα που τη σημάδεψαν.
Ιστορικές φιγούρες που συσχετίζονται με την ένοπλη εξέγερση του 1878, παρελαύνουν στο «Μία θάλασσα, δύο πατρίδες», στο οποίο η μυθοπλασία παραμένει σταθερά συνδεδεμένη με δραματικά περιστατικά που εκτυλίχτηκαν στη Μαγνησία κατά τη διάρκεια της Θεσσαλικής Επανάστασης. Ο Λεβαντίνος πρόξενος Κάρολος Μπόρελ, σημαίνουσα προσωπικότητα του Βόλου στα τέλη του προπερασμένου αιώνα, ο Θεόδωρος Αφεντούλης από τη Ζαγορά, περισπούδαστος γιατρός και φιλόσοφος με σπάνιες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις μα πάνω απ’ όλα φλογερός πατριώτης, ο Γεώργιος Καρτάλης, πρώτος δήμαρχος Παγασών μετά την προσάρτηση του Βόλου το 1881, ο Ζήσιμος Μπασδέκης, αρχηγός των επαναστατών και μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης του Πηλίου και η ανιψιά του Μαργαρίτα, που πολέμησε ηρωικά για την απελευθέρωση του τόπου της, ο Χόμπαρτ πασάς, ο μισέλληνας Άγγλος αξιωματικός που είχε το γενικό πρόσταγμα των Τούρκων στη μάχη της Μακρινίτσας, αλλά και ο Άγγλος ανταποκριτής των «Times» του Λονδίνου, Κάρολος Ογλ, είναι ορισμένα μόνα από τα υπαρκτά πρόσωπα που εντοπίζονται στο μυθιστόρημα.
Ειδικά ο τελευταίος παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της υπόθεσης. Άλλωστε και στην πραγματικότητα ο Ογλ, ο οποίος απέκτησε μεγάλη φήμη για τις ανταποκρίσεις που έστελνε από το θεσσαλικό μέτωπο, ενεπλάκη ενεργά στον αγώνα των ντόπιων που ύψωσαν τότε το λάβαρο της ελευθερίας και διεκδίκησαν την ένωση με την Ελλάδα έπειτα από αιώνες τουρκικής σκλαβιάς.
Η αφήγηση εστιάζει σε άγνωστες πτυχές της ατυχούς εξέγερσης των Πηλιορειτών, – φέτος μάλιστα συμπληρώθηκαν 142 χρόνια -, οι οποίοι τότε πολέμησαν τον εχθρό έχοντας στο πλευρό τους αγωνιστές από κάθε άκρη της Ελλάδας, μέχρι και εθελοντές από το εξωτερικό, όπως τους Ιταλούς ερυθροχίτωνες του Τζιουζέπε Γκαριμπάλντι. Παράλληλα με τις περιπέτειες του ήρωα, εξιστορούνται σημαντικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν τότε. Για παράδειγμα, η σύγκρουση στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στη Σουρβιά, όπου χύθηκε το πρώτο αίμα και οι Τούρκοι το πυρπόλησαν για λόγους αντεκδίκησης και τους δεκάδες νεκρούς που άφησαν στο πεδίο της μάχης. Ή ο άθλος μίας χούφτας επαναστατών στη μάχη του Σαρακηνού, που υποχρέωσαν τους Τούρκους να ζητήσουν ανακωχή, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση Κουμουνδούρου ανακαλούσε τα ελληνικά στρατεύματα και άφηνε τους επαναστατημένους Θεσσαλούς στο έλεος της μοίρας τους.
Το βιβλίο σκιαγραφεί επίσης τη ζωή στη Σμύρνη, απ’ όπου ξεκίνησε ο ήρωας. Οι πρώτες σκηνές εκτυλίσσονται στην πολύβουη αγορά της πόλης, στην Αγία Φωτεινή, στην προκυμαία του «Και», αλλά και στον Φραγκομαχαλά, που θυμίζουν στον αναγνώστη την αρχοντιά της Σμύρνης. Την ίδια στιγμή, δεν λείπουν οι περιγραφές από τον Βόλο εκείνης της εποχής, όταν ακόμη στην πόλη ακουγόταν η φωνή του μουεζίνη από το μουσουλμανικό τέμενος των Παλαιών. Στα τελευταία κεφάλαια γίνεται επίσης μνεία για την εικόνα ερήμωσης που παρουσίαζε ο Βόλος, αφότου τα τουρκικά μεταγωγικά αποβίβασαν χιλιάδες στρατιώτες που στάλθηκαν από τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β’ και έσβησαν κάθε ελπίδα των υπόδουλων τότε Θεσσαλών για ένωση με τη μητέρα Ελλάδα.
Από την αφήγηση δεν λείπει και η Σκιάθος, όπου ο Γουίλιαμ Χατζηγεωργίου κατέφυγε πρόσκαιρα, προσπαθώντας να βρει τον δρόμο του κόντρα στη ζοφερή κατάσταση που βιώνει. Στο νησί των Βορείων Σποράδων θα ανασυντάξει τις δυνάμεις του, μέχρι να επιστρέψει στον Βόλο και κλείσει όλους τους ανοικτούς λογαριασμούς του.
Όσο για το φινάλε που επιφυλάσσει ο συγγραφέας, ενώ επικεντρώνεται στο θάρρος που χρειάζεται να επιδείξει ο πρωταγωνιστής για να συνεχίσει τον αγώνα του, ακόμη και όταν ξέρει ότι τα πάντα έχουν χαθεί; Φτάνοντας κάποιος στις τελευταίες αράδες του μυθιστορήματος διαπιστώνει πως η μοίρα των ανθρώπων παραμένει απρόβλεπτη. Ο νέος τίτλος των εκδόσεων «Κέδρος» υπόσχεται ένα περιπετειώδες ταξίδι στο παρελθόν, ενώ ο Χριστόφορος Σεμέργελης αποτύπωσε στο χαρτί τις πιο σκοτεινές ημέρες της Θεσσαλικής Επανάστασης του 1878, αλλά και τον τραγικό έρωτα δύο νέων που γεννήθηκε μες στη φωτιά του πολέμου.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Χριστόφορος Σεμέργελης γεννήθηκε το 1979 στον Βόλο, όπου ζει μέχρι σήμερα με την οικογένειά του. Είναι δημόσιος υπάλληλος, ενώ συνεργάζεται με την καθημερινή εφημερίδα «Θεσσαλία». Το «Μία θάλασσα, δύο πατρίδες», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος», είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Παλαιότερα διηγήματά του βραβεύτηκαν σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς των εκδόσεων iWrite και συμπεριλήφθηκαν σε συλλογικούς τόμους με τον γενικό τίτλο «Ιστορίες του τόπου μας» για το Διδυμότειχο (2017), τη Νάουσα (2018) και τη Δράμα (2019).
