Η Αττική είναι αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή λειψυδρία των τελευταίων δεκαετιών
Ηλειψυδρία «χτυπά» αρκετές περιοχές της χώρα προκαλώντας τεράστια ανησυχία, με τα σενάρια να είναι δυσοίωνα και πολλούς επιστήμονες να κάνουν λόγο για σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Ακολουθεί η συνέντευξη της καθηγήτριας Υδρολογίας Ελισσάβετ Φελώνη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον Γιώργο Ψύλλια
Κυρία Φελώνη, πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα με τη μείωση των υδατικών πόρων στην ευρύτερη ελληνική επικράτεια;
Πιστεύετε ότι θα αντιμετωπίσει πρόβλημα λειψυδρίας η ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας όπως στις αρχές του δεκαετίας του ’90;
Πότε μπορούμε να πούμε ότι θα έχει χτυπήσει “κόκκινο” για την λειψυδρία στην πρωτεύουσα;
Κατά τη γνώμη σας πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τον περιορισμό των υδατικών πόρων στην χώρα και ποια είναι τα έργα εκείνα που θα δημιουργήσουν συνθήκες ασφάλειας τουλάχιστον για την πρωτεύουσα και την Θεσσαλονίκη;
Παράλληλα, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση του νερού πρέπει να ενσωματωθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα, ειδικά στις βιομηχανίες και τις γεωργικές καλλιέργειες, όπου η κατανάλωση είναι ιδιαίτερα υψηλή. Η εφαρμογή συστημάτων που επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού για άρδευση και άλλες μη πόσιμες χρήσεις θα συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της συνολικής ζήτησης.
Η αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών νερού, όπως η αφαλάτωση, ειδικά στα νησιά, και η πιο αποδοτική διαχείριση των υδροφόρων οριζόντων, μπορούν να προσφέρουν σημαντικές λύσεις στο πρόβλημα της λειψυδρίας. Ωστόσο, για να εξασφαλιστεί η βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων, πρέπει να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές που λαμβάνουν υπόψη τις μελλοντικές κλιματικές συνθήκες. Να ληφθεί υπόψη και να ενισχυθεί περισσότερο η έρευνα για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ώστε να γίνει ορθή προσαρμογή των συστημάτων διαχείρισης υδάτων με βάση τις εκτιμήσεις για μείωση των βροχοπτώσεων και αύξηση των θερμοκρασιών, για την προστασία της χώρας από μελλοντικές κρίσεις λειψυδρίας.
Κυρία Φελώνη πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στα νησιά που φαίνεται να είναι και το μεγαλύτερο αυτή τη στιγμή.
Η αντιμετώπιση της λειψυδρίας στα ελληνικά νησιά απαιτεί μια συνδυασμένη προσέγγιση. Η αφαλάτωση αποτελεί κεντρική λύση, καθώς η εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης μπορεί να εξασφαλίσει σταθερή παροχή νερού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Για να είναι βιώσιμες, αυτές οι μονάδες θα πρέπει να λειτουργούν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Ταυτόχρονα, η δημιουργία μικρών φραγμάτων και δεξαμενών για τη συλλογή και αποθήκευση βρόχινου νερού μπορεί να ενισχύσει την αυτονομία των νησιών, ιδιαίτερα σε περιόδους με χαμηλή βροχόπτωση. Ωστόσο, η αποδοτικότητα αυτής της λύσης εξαρτάται από τα τοπικά χαρακτηριστικά κάθε νησιού.
Η διαχείριση των υπόγειων υδάτων είναι επίσης κρίσιμη. Η προστασία των υδροφόρων οριζόντων και ο έλεγχος των υπεραντλήσεων θα συμβάλλουν στη βιώσιμη χρήση των διαθέσιμων πόρων. Επίσης, η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών για την εξοικονόμηση νερού, όπως τα έξυπνα συστήματα άρδευσης και η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού, μπορεί να μειώσει την κατανάλωση και να βελτιώσει τη συνολική διαχείριση του νερού.
Επιπλέον, η ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των κατοίκων και των επισκεπτών για τη σημασία της ορθολογικής χρήσης του νερού είναι σημαντική και εδώ βρισκόμαστε επίσης πολύ πίσω σαν χώρα. Η επίλυση του προβλήματος απαιτεί συντονισμένες ενέργειες σε επίπεδο κεντρικής και τοπικής διοίκησης, καθώς και συνεργασία μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων. Ειδικότερα, η προώθηση του βιώσιμου τουρισμού και η υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών θα συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Τέλος, όπως ήδη αναφέραμε, η ανάπτυξη ενός Ενιαίου Εθνικού Σχεδίου Βιώσιμης Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων, που να περιλαμβάνει τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες στρατηγικές, είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των νησιών και την πρόληψη μελλοντικών προβλημάτων.
Λειψυδρία: Τα σχέδια της ΕΥΔΑΠ για να μην στερέψει από νερό η Αττική
Tο ενδεχόμενο ακόμη και μερικής εκτροπής των υδάτων από τα ποτάμια που καταλήγουν στη λίμνη των Κρεμαστών στα σύνορα Ευρυτανίας – Αιτωλοακαρνανίας εξετάζει η ΕΥΔΑΠ για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας.
Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο μέτρο που έχει πέσει στο τραπέζι όπως αποκαλύπτει ο πρόεδρος του Δ.Σ της ΕΥΔΑΠ Γιώργος Στεργίου.
Ο ίδιος σημειώνει ότι η παρατεταμένη ανομβρία των δύο τελευταίων ετών δημιουργεί νέα δεδομένα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τεθεί εν αμφιβόλω η πλήρης υδροδότηση της πρωτεύουσας.
Υπογραμμίζει, επίσης, ότι η ΕΥΔΑΠ ολοκλήρωσε εγκαίρως όλες τις πρόδρομες εργασίες και έθεσε σε λειτουργία 17 γεωτρήσεις στην Μαυροσουβάλα, αυξάνοντας τις εισροές, ενώ επίσης αντλούνται ποσότητες νερού από την Υλίκη ώστε να αποφορτιστεί το σύστημα Ευήνου-Μόρνου.
«Θα ενεργοποιήσουμε», προσθέτει, και άλλες διαθέσιμες γεωτρήσεις σύμφωνα με τον σχεδιασμό μας. «Συνολικά θα προσθέσουμε περίπου 75 εκ. κυβικά μέτρα νερού ανά έτος περιορίζοντας έτσι το έλλειμμα κατά 35%», συμπληρώνει μιλώντας στο ΑΠΕ.
Αναφερόμενος ειδικά στην Αττική είπε ότι «υδροδοτείται σχεδόν αποκλειστικά από το σύστημα Ευήνου – Μόρνου έχοντας ως εφεδρικούς ταμιευτήρες την Υλίκη και τον Μαραθώνα. Ο σχεδιασμός ήταν και παραμένει να υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ των εισροών και των εκροών έτσι ώστε η στάθμη τους να παραμένει σε σταθερά επίπεδα. Αυτή, όμως, έχει πλέον διαταραχθεί λόγω των λιγοστών βροχοπτώσεων και καλούμαστε πολιτεία και εταιρεία από κοινού, με μία σειρά ενεργειών να την αποκαταστήσουμε».
Ακόμη χαρακτήρισε λύσεις μακράς πνοής τη μερική εκτροπή νερού από ποταμούς που καταλήγουν στη λίμνη των Κρεμαστών, την ένταξη νέων ταμιευτήρων, ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφορέα με ανακτημένο νερό, η βέλτιστη διαχείριση ομβρίων υδάτων και η αφαλάτωση, με χρήση πράσινων, ενεργειακών πόρων.
