Οι ερευνητές ελπίζουν ότι οι λεγόμενες «δοκιμές πρόκλησης» όπως ονομάζονται θα προσφέρουν λύσεις για να αντιμετωπιστεί η πανδημία της Covid-19.
Ένας θανατηφόρος ιός εξαπλώνεται γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχουν γνωστές θεραπείες για εκείνους που νοσούν σοβαρά. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην ξέρουν την πλήρη εικόνα της νόσου και οι χώρες…πέφτουν σα ντόμινο σε διαδοχικά lockdown. Πώς μπορεί να βοηθήσει κανείς;
Μπορεί να προσφερθεί να μολυνθεί σκόπιμα. Αυτή είναι η σκέψη πίσω από τις αποκαλούμενες «δοκιμές πρόκλησης», μια αμφιλεγόμενη αλλά μακροχρόνια τεχνική στην ιατρική έρευνα που απέκτησε πρωτοφανείς υποστηρικτές κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού.
Αυτή η πρακτική είναι ηθικά διφορούμενη επειδή έχει να κάνει με τη σκόπιμη μόλυνση των ανθρώπων με έναν παθογόνο παράγοντα με σκοπό να προχωρήσει η έρευνα. Επιτρέπει όμως στους ερευνητές να συλλέγουν γρήγορα πολύτιμες πληροφορίες από όλους τους συμμετέχοντες. Αυτό συμβαίνει επειδή εκτελείται σε αυστηρά ελεγχόμενο περιβάλλον, με κάθε εθελοντή να λαμβάνει την ίδια δόση και να παρακολουθείται σχολαστικά.
Οι έρευνες στη Βρετανία
Παρά τους προφανείς κινδύνους, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν εγγραφεί για να προσφέρουν εθελοντικά μέσω ενός παγκόσμιου ιστότοπου για τις λεγόμενες μελέτες ανθρώπινης πρόκλησης για τον κορονοϊό. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη μόνη χώρα που τις έχει εγκρίνει για την τρέχουσα πανδημία, περίπου 50 εθελοντές έχουν ήδη κάνει το βήμα. Επέτρεψαν στους επιστήμονες να εισάγουν μια μικροσκοπική δόση κατασκευασμένου εργαστηριακά κορωνοϊού στη μύτη τους για να παρακολουθήσον την ανταπόκριση του οργανισμού τους.
Ένας απο τους βασικούς στόχους των δοκιμών ήταν να διαπιστώσουν πόσο μικρή ποσότητα του ιού χρειάζεται για να μολύνει τους περισσότερους ανθρώπους. Το πρώτο εύρημα: Η ποσότητα είναι μικροσκοπική.
Σε σύγκριση με τη γρίπη, η μολυσματική δόση για την COVID-19 μπορεί να είναι έως και ένα εκατομμύριο φορές μικρότερη, σύμφωνα με τον Andrew Catchpole, επικεφαλής επιστημονικό διευθυντή της hVIVO, μιας βρετανικής εταιρείας που διεξάγει μία από τις δύο μελέτες στη χώρα. Στους πρώτους 10 εθελοντές, μια μικρή δόση ήταν αρκετή για να μολυνθούν, είπε – κάτι που «δεν ήταν αναμενόμενο».
Οι επιστήμονες τώρα σχεδιάζουν να πάνε στο επόμενο επίπεδο: Δοκιμή πιθανών θεραπειών και εμβολίων. Ο στόχος είναι να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της επόμενης γενιάς εμβολίων και φαρμάκων για να βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τις εξελισσόμενες παραλλαγές.
Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι δοκιμές αυτές να συμβάλουν σε σημαντικές θεραπείες για την COVID-19, λεει ο Chris Chiu, επικεφαλής ερευνητής του προγράμματος στο Imperial College του Λονδίνου. “Το πιο άμεσο όφελος” είναι η πιθανή ανάπτυξη αποτελεσματικών αντιιικών φαρμάκων που θα μπορούν να ληφθούν εύκολα στο σπίτι, πρόσθεσε.
Πώς άρχισαν όλα
Οι εθελοντικές αυτές δοκιμές είναι τόσο παλιές όσο και η ίδια η έρευνα εμβολίων. Τον 18ο αιώνα, ο γιατρός Έντουαρντ Τζένερ, ο επινοητής του εμβολιασμού πήρε υγρό απο το χέρι μίας νοσοκόμας που είχε προσβληθεί απο δαμαλίτιδα και το μετάγγισε στο χέρι του οκτάχρονου γιου του κηπουρού του για να δει αν θα τον προστάτευε από την ευλογιά. Έτσι και έγινε.
Σχεδόν δύο αιώνες μετά, όλες οι αντιδεοντολογικές δοκιμές έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως, από τη μόλυνση ατόμων με κίτρινο πυρετό, έως τη μόλυνση των παιδιών με ηπατίτιδα. Πολλοί άνθρωποι πέθαναν στο όνομα της επιστήμης-άλλοι επειδή τους προσφέρθηκε οικονομικό όφελος, άλλοι επειδή ήταν ευάλωτοι ή δεν είχαν τη σωστή πληροφόρηση.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, οι κανόνες έχουν αλλάξει, τόσο για τα ηθικά όσο και για τα κλινικά πρότυπα. Ταυτόχρονα, η επιστήμη έχει προχωρήσει και οι ιοί μπορούν πλέον να κατασκευαστούν εργαστηριακά έτσι ώστε να επιτρέπουν τη συνέχιση των δοκιμών πρόκλησης, κυρίως για αναπνευστικούς ιούς όπως ο ρινοϊός και το κοινό κρυολόγημα.
Οι εθελοντές που συμμετείχαν στις βρετανικές έρευνες υποβλήθηκαν σε λεπτομερή έλεγχο για τυχόν υποκείμενες ασθένειες. Επίσης ‘ολοι έπρεπε να κάνουν ένα τεστ πολλαπλής επιλογής για να δείξουν ότι κατάλαβαν ότι θα μολύνονταν απο την COVID-19. Η διαδικασία συγκατάθεσης έπρεπε να καταγραφεί
Λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους, οι συμμετέχοντες και στις δύο μελέτες ήτα ενήλικες ηλικίας 18 έως 30 ετών, μια ηλικιακή ομάδα που τείνει να εμφανίζει πιο ήπια συμπτώματα, δήλωσε η Helen McShane, επικεφαλής ερευνητής της δεύτερης δοκιμής πρόκλησης, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ο προληπτικός έλεγχος περιελάμβανε επίσης μια πολύ πιο λεπτομερή ιατρική εκτίμηση της καρδιάς και των πνευμόνων, για να διαπιστωθεί εάν κάτι θα μπορούσε να επηρεαστεί αρνητικά από μια λοίμωξη του αναπνευστικού. Στο τέλος, κάθε συμμετέχων έλαβε περίπου 4.500 λίρες αποζημίωση. Τα χρήματα δεν ήταν το ζητούμενο, λένε οι υπεύθυνοι, αλλά ο αλτρουισμός.
Οι δύο μελέτες του Ηνωμένου Βασιλείου χρησιμοποιούν το αρχικό στέλεχος του ιού που εντοπίστηκε στην Ουχάν και “κατασκευάστηκε” από το hVIVO στο Λονδίνο. Ενώ το Imperial College και το hVIVIO μελετούν άτομα που δεν έχουν μολυνθεί προηγουμένως, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εξετάζει εκείνους που είχαν προηγουμένως κολλήσει τον ιό.
Γνωρίζουμε ότι η επανεμφάνιση είναι σχετικά ασυνήθιστη, λένε επιστήμονες από την Οξφόρδη. Η μελέτη του Πανεπιστημίου έχει στόχο να κατανοήσει γιατί μερικοί άνθρωποι μολύνονται ξανά όταν εκτίθενται ξανά στον ιό, ενώ άλλοι όχι. Η ομάδα που τους ενδιαφέρει κατά βάση ειναι εκείνοι που δεν ξαναπροσβάλλονται απο τον ιό. Τι είναι διαφορετικό δηλαδή στην ανοσολογική τους αντίδραση που διαφέρει από εκείνη των υπολοίπων. Οι ειδικοί ευελπιστούν να βρουν γρηγορα απαντήσεις με τη βοήθεια των πολύτιμων εθελοντών τους.
