Κωνσταντίνος Ντουρτούνης: Στην οδοντιατρική ισχύει, σχεδόν απόλυτα, ο κανόνας του «ότι πληρώνεις αγοράζεις»

Ποια είναι η σχέση των Ελλήνων με τη στοματική υγιεινή, πόσο η κρίση έχει επηρεάσει τη στοματική υγεία, οι Τρικαλινοί κάνουν «εκπτώσεις» στην ποιότητα των οδοντιατρικών υπηρεσιών προς χάριν της εξοικονόμησης χρημάτων; Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Οδοντιατρικού Συλλόγου Τρικάλων Κωνσταντίνο Ντουρτούνη, οι Έλληνες είχανε παραδοσιακά κακή σχέση όχι μόνο με τον οδοντίατρο αλλά και με αυτή ακόμη την οδοντόβουρτσα. «Αντιλαμβάνεστε ότι η κατάσταση αυτή συνδυαζόμενη με την οικονομική ένδεια έχει δημιουργήσει τρομακτικά προβλήματα μέσα σε μόλις 10 χρόνια κρίσης» μας επισημαίνει σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχαμε.

Κατά τον ίδιο η παρατεταμένη ύφεση είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και τα χαλασμένα δόντια αφού τα χρήματα δεν περισσεύουν για πρόληψη και προαγωγή της στοματικής υγείας, ωστόσο το πρόβλημα ήταν πάντοτε πιο σύνθετο από την έλλειψη χρημάτων. «Η οικονομική κρίση ενέτεινε ήδη υπαρκτά προβλήματα ή επανέφερε στην επιφάνεια προβλήματα που θέλαμε να πιστεύουμε ότι ξεπεράστηκαν» τονίζει.

Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη-Οδοντιατρικός Σύλλογος Τρικάλων με ιστορία πολλών ετών κ. Ντουρτούνη;

-Ανατρέχοντας στο μητρώο μελών του συλλόγου βρήκα πως η πρώτη εγγραφή μας πάει πίσω στο  1921!  Βέβαια, τότε το μητρώο ήταν κοινό για Τρίκαλα και Καρδίτσα. Ουσιαστικά μπορούμε να πούμε ότι ο σύλλογος υφίσταται αυτόνομα από το   1954 και σήμερα αριθμεί 110 ενεργά μέλη στο νομό-σε Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Πύλη και Φαρκαδόνα – συμπεριλαμβανομένων και των απασχολούμενων στις δημόσιες δομές συναδέλφων.

-Από ποιους απαρτίζεται το Δ.Σ.; Που είναι η έδρα σας;

-Το ΔΣ είναι επταμελές και το απαρτίζουμε οι εξής: Πρόεδρος  Ντουρτούνης Κων/νος, αντιπρόεδρος  ο κ. Μπάκος Γεώργιος, γραμματέας ο  κ. Γαλάνης Βασίλειος, ταμίας ο κ. Μανώλης Βασίλειος και μέλη η κ. Χύτα Έλενα και οι κ. Τσίγκας Κων/νος και Ραπτοτάσιος Χριστόδουλος. Επί του παρόντος ο σύλλογος στεγάζεται στην Απόλλωνος 7.

«Στο νομό Τρικάλων μόλις 7 οδοντίατροι, όσοι δηλαδή είναι απασχολούμενοι στις δημόσιες δομές, είναι υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης -και μάλιστα χωρίς υλικοτεχνική στήριξη από το υπουργείο»

-Πόσα χρόνια είσαστε πρόεδρος;

-Είμαι πρόεδρος εδώ και δύο σχεδόν χρόνια και συγκεκριμένα από τον Μάρτιο του 2017.

-Η κρίση στην Ελλάδα χτύπησε και τη στοματική υγεία;

-Θα μπορούσαμε να μιλάμε ατελείωτες ώρες για τις επιπτώσεις της κρίσης στη γενική υγεία του πληθυσμού. Είναι γνωστό τοις πάσι ότι  υπάρχει δραματική επιδείνωση της γενικής υγείας του πληθυσμού, μείωση στη λήψη ιατρικής περίθαλψης-ειδικά για ανέργους, συνταξιούχους και γενικότερα  ευπαθείς κοινωνικές ομάδες- και προβληματική πρόσβαση στο φάρμακο. Είναι λογικό αυτό να έχει επηρεάσει και τη στοματική υγεία. Θα σας πω μάλιστα το εξής. Καίτοι θέλουμε να καυχιόμαστε για το αρχαιοελληνικό παρελθόν μας, ως λαό ουδέποτε μας χαρακτήρισε η Ιπποκράτειος ρήση «το προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν»-τουλάχιστον όχι τους νεοέλληνες. Μέσα σ’αυτό το πλαίσιο η αντιμετώπιση της υγείας του στόματος και των δοντιών ήταν πάντοτε ακόμη πιο υποβαθμισμένη. Με απλά λόγια οι Έλληνες είχανε παραδοσιακά κακή σχέση όχι μόνο με τον οδοντίατρο αλλά και με αυτή ακόμη την οδοντόβουρτσα. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι η κατάσταση αυτή συνδυαζόμενη με την οικονομική ένδεια έχει δημιουργήσει τρομακτικά προβλήματα μέσα σε μόλις 10 χρόνια κρίσης.

-Η παρατεταμένη ύφεση είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και τα χαλασμένα δόντια αφού τα χρήματα δεν περισσεύουν για πρόληψη και προαγωγή της στοματικής υγείας;

–Σαφέστατα. Ωστόσο, επιμένω ότι το πρόβλημα ήταν πάντοτε πιο σύνθετο από την έλλειψη χρημάτων. Για παράδειγμα τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα ποσοστά κατάθλιψης και γενικότερα ψυχικών νοσημάτων. Προφανώς ένας άνθρωπος με κατάθλιψη παραμελεί τον εαυτό του, άρα και τη στοματική υγεία του. Δεν είναι δηλαδή μόνο τα χρήματα η αιτία ή αν θέλετε η οικονομική κρίση ενέτεινε ήδη υπαρκτά προβλήματα ή επανέφερε στην επιφάνεια προβλήματα που θέλαμε να πιστεύουμε ότι ξεπεράστηκαν. Εδώ θέλω να αναφέρω το εξής. Οι κατά τόπους σύλλογοι-υπό την αιγίδα της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας- τελούσαν επί σειρά ετών κοινωνικό έργο με την εκπόνηση και υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης με τη μορφή επισκέψεων σε σχολεία για ενημέρωση μαθητών και γονέων. Με πρόσφατη υπουργική  απόφαση  η αρμοδιότητα αυτή εκχωρήθηκε στις δημόσιες δομές και οι σύλλογοι δύνανται να εμπλακούν μόνο μετά από μια απίστευτα δαιδαλώδη γραφειοκρατική διαδικασία. Στην πράξη για το νομό μας αυτό σημαίνει πως 7 οδοντίατροι, όσοι δηλαδή είναι απασχολούμενοι στις δημόσιες δομές, είναι υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων-και μάλιστα χωρίς υλικοτεχνική στήριξη από το υπουργείο. Αφήνω εσάς και τους αναγνώστες να κρίνετε και να συμπεράνετε τι σημαίνει αυτό για τις δυνατότητες πρόληψης και προαγωγής της στοματικής υγείας.

-Οι γονείς, προκειμένου να παρέχουν πρόληψη και φροντίδα στα παιδιά τους, παραμελούν τη δική τους στοματική υγεία;

-Μόνο τη στοματική υγεία; Νομίζω ότι η απάντηση εδώ είναι πολύ εύκολη! Ό,τι αρνητικό κι αν προσάψει κάποιος στον  Έλληνα δεν μπορεί να μην του αναγνωρίσει πως- στην συντριπτική πλειοψηφία-ως γονιός δίνει και την ψυχή του για το καλό των παιδιών. Είναι επομένως προφανές ότι θα θυσιάσουν τη δική τους υγεία-εν προκειμένω τη στοματική-για χάρη των παιδιών.

«Το πρόβλημα με τις οδοντιατρικές υπηρεσίες είναι ότι πάντοτε ήταν -ουσιαστικά και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων-εκτός ασφαλιστικού συστήματος»

-Υπάρχει η εντύπωση ότι οι οδοντιατρικές εργασίες κοστίζουν ακριβά. Είναι έτσι;

-Δεν μπορώ να απαντήσω με ένα ναι ή ένα όχι. Το πρόβλημα με τις οδοντιατρικές υπηρεσίες είναι ότι πάντοτε ήταν -ουσιαστικά και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων-εκτός ασφαλιστικού συστήματος. Η πολιτεία δηλαδή απαξίωνε την οδοντιατρική φροντίδα του πληθυσμού και δεν κάλυπτε ούτε κατ‘ ελάχιστο  το κόστος των οδοντιατρικών πράξεων. Έτσι, οι ασθενείς ήταν αναγκασμένοι σε κάθε επίσκεψη να βάζουν το χέρι στην τσέπη τους-συχνά βαθιά-καλύπτοντας εξ’ ολοκλήρου το κόστος, όταν η επίσκεψή τους σε άλλες ειδικότητες-κάποιες εκ των οποίων με ακριβότερο κόστος υπηρεσιών-γινόταν μόνο με το βιβλιάριό τους. Αυτό γέννησε και γιγάντωσε την πεποίθηση ότι η οδοντιατρική είναι ακριβή, μη σας πω και πολυτέλεια. Μην ξεχνάτε επίσης ότι ως ειδικότητα έχουμε και το κομμάτι των υλικών. Και-πιστέψτε με!-μιλάμε για πανάκριβα υλικά, τουλάχιστον για όσους συναδέλφους-και είναι η πλειοψηφία-επιλέγουν να μην κάνουν εκπτώσεις στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Φυσικά αν βάλουμε στην εξίσωση και τον ανελέητο φορολογικό πόλεμο που δέχονται οι ελευθεροεπαγγελματίες οδοντίατροι-όπως όλοι οι επαγγελματίες εδώ και 10 χρόνια-τολμώ να πω πως η άσκηση της οδοντιατρικής στις μέρες μας μπορεί ταυτόχρονα να φαντάζει ακριβή για τον ασθενή και να είναι ασύμφορη για τον οδοντίατρο.

-Οι Τρικαλινοί επιλέγουν πιο φθηνές λύσεις ακόμη κι αν αυτό σημαίνει κατώτερη ποιότητα εργασιών;

-Νομίζω όχι σε μεγάλο βαθμό. Ή τουλάχιστον θέλω να πιστεύω πως δεν ανταλλάσσουν ελαφρά τη καρδία και συνειδητά μία καλής ποιότητας εργασία με μία αμφιβόλου ποιότητας αλλά φθηνή. Φθηνές λύσεις-ενίοτε και εξευτελιστικά- υπάρχουν. Όμως στην οδοντιατρική ισχύει, σχεδόν απόλυτα, ο κανόνας του «ότι πληρώνεις αγοράζεις». Αυτό πρακτικά  σημαίνει ότι μια φθηνή εργασία, συνήθως, θα οδηγήσει αυτόν που την επέλεξε στην επανάληψή της άρα τελικά στην αύξηση του κόστους με επιπλέον ταλαιπωρία. Εγώ ως πρόεδρος του συλλόγου αισθάνομαι ιδιαίτερα υπερήφανος διότι το επιστημονικό επίπεδο των συναδέλφων μου είναι εξαιρετικά υψηλό και  γι’ αυτό δηλώνω υπεύθυνα πως οι κάτοικοι του νομού μας θα πρέπει να αισθάνονται τυχεροί καθώς μπορούν με σιγουριά και ασφάλεια να απευθύνονται σε κάποιο από τα νομίμως λειτουργούντα στο νομό μας οδοντιατρεία τα οποία διακρίνουν από την  ειδική σήμανση με τη σφραγίδα του συλλόγου μας στην είσοδό τους.

-Ως Σύλλογος έχετε δεχθεί αιτήματα για την παροχή δωρεάν υπηρεσιών και πόσο κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό για ομάδες που έχουν πραγματική ανάγκη;

–Όχι. Τουλάχιστον όχι επίσημα. Καθένας από μας έχει, σίγουρα, προσφέρει κατά καιρούς δωρεάν υπηρεσίες, αλλά προσωπικά είμαι εξαιρετικά επιφυλακτικός αν αυτό μπορεί ή πρέπει να γίνει συντεταγμένα. Και, προσωπικά,  αμφιβάλλω για το κατά πόσον είναι ορθή η επίκληση του φιλότιμου και της φιλανθρωπίας για την κάλυψη των κενών της πολιτείας.  Όταν κατά καιρούς διαβάζουμε για πάρτυ κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος σε διάφορους τομείς-της υγείας μη εξαιρουμένης-είναι, θεωρώ, προκλητικό να προσμένεις-και ενίοτε να ζητάς- από επαγγελματίες να λειτουργήσουν ως κοινωφελείς δομές.

Η πρώτη εγγραφή μελών του Οδοντιατρικού Συλλόγου Τρικάλων καταγράφεται το 1921, υφίσταται αυτόνομα από το 1954 και σήμερα αριθμεί 110 ενεργά μέλη.

-Το στόμα είναι ο καθρέφτης της υγείας μας;

-Σαφέστατα! Στο μυαλό του κόσμου στόμα=δόντια και οδοντίατρος=γιατρός των δοντιών και μόνο, ενώ ουσιαστικά είναι ιατρός της στοματικής κοιλότητας. Πάνω από 1.000 νοσήματα και βλάβες εμφανίζονται στο στόμα (τα 800 είναι συστηματικά ). Η παραμέληση της στοματικής υγιεινής μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για μεταφορά μικροβίων σε άλλες περιοχές του ανθρώπινου οργανισμού, με δυσάρεστες επιπτώσεις. Μια λεπτομερής ματιά στο στόμα, λοιπόν, μπορεί να θέσει την υποψία για ένα σοβαρό γενικό νόσημα. Ενίοτε οι εκδηλώσεις στο στόμα είναι οι πρώτες που εμφανίζονται (πρώιμες), ακόμη και σε νοσήματα που απειλούν τη ζωή των ασθενών, όπως λ.χ. AIDS ή λευχαιμία. Ενδεικτικά, νοσήματα που εκδηλώνονται στο-ή και στο- στόμα είναι: Καρκίνος, προκαρκινικές βλάβες, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (πχ σύφιλη), AIDS, νοσήματα του πεπτικού (πχ ελκώδης κολίτιδα), νοσήματα του δέρματος ( όπως ομαλός λειχήνας), λοιμώξεις , νοσήματα του αίματος (λευχαιμία, λεμφώματα, αναιμίες), μεταβολικά νοσήματα του (πχ σακχαρώδης διαβήτης), αβιταμινώσεις, αντιδράσεις από λήψη φαρμάκων, κληρονομικά νοσήματα.

-Τα στοματικά νοσήματα συνδέονται με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση;

-Ναι. Καταρχάς είναι σαφές ότι κοινωνικές ομάδες που μειονεκτούν, έχουν δυσκολίες ή και αδυναμία πρόσβασης σε περίθαλψη συχνά δε και σε βασικές συνθήκες υγιεινής, ενώ, ακόμη και αν δεν είναι οξυμένη η οικονομική δυσχέρεια, συνήθως υπάρχει έλλειμα «οδοντιατρικής παιδείας» δηλαδή αδιαφορία για τη στοματική υγεία.  Επομένως ως κανόνας ισχύει το «καλύτερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση συνεπάγεται καλύτερη στοματική υγεία». Ναρκομανείς, χρόνιοι καπνιστές, αλκοολικοί τείνουν σαφώς να έχουν περισσότερα και μεγαλύτερα προβλήματα, ενώ συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες παρουσιάζουν μεγαλύτερη ροπή σε εμφάνιση στοματικών νοσημάτων (πχ ιερόδουλες σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα με στοματικές εκδηλώσεις -γονοκοκκική στοματίτιδα, θηλώματα κλπ- εργαζόμενοι στην ύπαιθρο-άρα εκτεθειμένοι στην ηλιακή ακτινοβολία-σε καρκίνους των χειλέων κλπ.

-Τί συνιστάτε για τη διατήρηση της καλής στοματικής υγείας και την πρόληψη στοματικών νοσημάτων;

–Καλή στοματική υγιεινή δηλαδή  προσεκτικό βούρτσισμα μετά από τα γεύματα, σωστή και ισορροπημένη διατροφή και βέβαια τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο-τουλάχιστον μια φορά ετησίως-για έλεγχο.

-Τα τελευταία χρόνια ο Σύλλογός σας έχει πραγματοποιήσει διάφορες ημερίδες κι εκδηλώσεις. Προγραμματίζετε κάτι για το μέλλον;

–Στις 2 Μαρτίου διοργανώνουμε ημερίδα αισθητικής οδοντιατρικής και σκοπεύουμε να διοργανώσουμε άλλες δύο μέχρι το τέλος του έτους. Να πω ότι από πέρυσι ισχύει επίσημα η συνεχής επαγγελματική επιμόρφωση πράγμα που σημαίνει ότι κάθε οδοντίατρος που συμμετέχει σε επιστημονικές εκδηλώσεις λαμβάνει ανάλογο αριθμό μορίων,  χρειάζεται 100 ανά πενταετία και οι ασθενείς εν ευθέτω χρόνω θα μπορούν αυτό να το ελέγχουν μέσω ειδικής σήμανσης στα ιατρεία.

Η συνέντευξη έχει δημοσιευτεί στη ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΤΡΙΚΑΛΩΝ