Τόπος εύφορος, γεμάτος ιστορία, αρώματα και χρώματα, ο κάμπος Χίου απλώνεται στην ανατολική πλευρά του νησιού και αποτελεί ένα μοναδικό οικιστικό γεωργικό σύνολο, όπου συνυπάρχουν περιβόλια εσπεριδοειδών με μεγαλοπρεπή αρχοντικά.
Ο Κάμπος είναι μία απαράμιλλης ομορφιάς πεδινή έκταση της ανατολικής πλευράς του νησιού με μοναδική αρχιτεκτονική και μεγάλη ιστορία να τον συνοδεύει. Ένας τόπος γεμάτος περιβόλια εσπεριδοειδών, μεγαλοπρεπή αρχοντικά σπίτια και πυκνό, πολύπλοκο δίκτυο μικρών δρόμων. Ο Κάμπος διασχίζεται από δύο χείμαρρους και μικρά ρυάκια γεγονός που τον καθιστά από τις πιο εύφορες περιοχές του νησιού. Ψηλοί μαντρότοιχοι χτισμένοι από Θυμιανούσικη πέτρα προστατεύουν τα περιβόλια και τα αρχοντικά του, κάθε ένα ιδιαίτερης ιστορικής αξίας. Η αρχιτεκτονική των αρχοντικών αναπτύχθηκε από την εποχή της Γενουακρατίας το 14ο ως τις αρχές του 19ου αιώνα.
Μέσα από τις μεγαλοπρεπείς ξύλινες αυλόπορτες που φέρουν τα σύμβολα της κάθε οικογένειας, θαυμάζονται τα περιβόλια όπου εκτείνονται στρέμματα από πορτοκαλιές, λεμονιές και μανταρινιές πλημμυρίζοντας ολόκληρο τον Κάμπο με ευχάριστες μυρωδιές ειδικά την εποχή της άνοιξης. Ο Κάμπος χαρακτηρίζεται απο την αρμονική συνύπαρξη της κατοικίας με την παραγωγική δραστηριότητα σε ένα όμορφο περιβάλλον. Οι βοτσαλωτές ή πλακόστρωτες αυλές είναι στολισμένες με πεύκα, κυπαρίσσια, κουκουναριές και καρυδιές και πλαισιώνονται από μάγγανους, στέρνες και γούρνες απ’όπου ποτίζεται το περιβόλι.
Τα αρχοντικά αποτελούν αξιόλογα κτίσματα με δύο ή τρία πατώματα το κάθε ένα, πελώριες πόρτες, αψιδωτά παράθυρα, στοές από μαρμάρινα κολονάκια και μπαλκόνια με μικρές αψίδες. Ο Κάμπος έχει κηρυχθεί ιστορικός τόπος προστατευόμενος από το Υπουργείο Πολιτισμού. Τα περισσότερα από τα κτίσματα του διατηρούνται κατεστραμμένα λόγω των ζημιών που υπέστη κατά τη Σφαγή της Χίου και του μεγάλου σεισμού του 1881. Πολλά είναι τα επισκέψιμα αρχοντικά όπως το Αργέντικο, το Μαυροκοδάτικο, το Citrus, το Ρίζικο. Αξίζει κανείς να περιηγηθεί και να θαυμάσει τις ομορφιές του Κάμπου με τα πόδια, με ποδήλατο ή με μηχανή.
Αρχοντικό και Περιβόλι Το αρχοντικό βρίσκεται δίπλα στο δρόμο και η είσοδος του γίνεται από την αυλή. Η είσοδος της αυλής είναι ενσωματωμένη με τους ψηλούς μαντρότοιχους που περιφράζουν το αρχοντικό και το περιβόλι από το δρόμο. Η αυλόπορτα φέρει το χαρακτηριστικό ξεχωριστό οικόσημο κάθε οικογένειας. Μπαίνοντας, παρατηρούμε την βοτσαλωτή ή πλακοστρωμένη αυλή, δροσερή πάντα από τη σκιά των δέντρων. Η αυλή αποτελούσε και αποτελεί τον χώρο υποδοχής και της καθημερινής ζωής. Σε αυτή βρίσκεται η σκάλα που οδηγεί στο αρχοντικό, το μαγγανοπήγαδο, η στέρνα και η είσοδος για το περιβόλι.
Μάγγανος Το πηγάδι βρίσκεται μέσα στην αυλή σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο σε σχήμα κύκλου. Πρόκειται για μία μεγάλη κατασκευή με τέσσερις ορθοστάτες που συγκρατούν τη ρόδα του μάγγανου. Πάνω της βρίσκεται μία σειρά από κουβάδες που στηρίζονται με αλυσίδες. Ένα γαϊδουράκι γύριζε γύρω από το μάγγανο κινώντας τη ρόδα και γεμίζοντας τους κουβάδες με νερό από το πηγάδι. Στη συνέχεια, το παραδοσιακό γαϊδουράκι αντικαταστάθηκε από ηλεκτροκίνητες μηχανές.
Στέρνα Η τετράγωνη στέρνα βρίσκεται πολύ κοντά στο μάγγανο καθώς γεμίζει νερό μέσω υπόγειου σωλήνα από αυτόν και στη συνέχεια ποτίζεται το περιβόλι. Οι κολώνες της στις τέσσερις γωνίες στολίζονται με φυτά και κλήματα. Στη βάση των κολόνων βρίσκονται γούρνες στολισμένες που εξυπηρετούν στο πλύσιμο. Πολύ συχνά, δίπλα στη στέρνα βρίσκεται ένα υπερυψωμένο από την αυλή καθιστικό.
