Ιωάννα Καρακασίδου: «Η λογοτεχνία, όπως και κάθε τέχνη, οφείλει να εστιάζει στον άνθρωπο»

Aρχαίες σεληνιακές θεότητες, περίεργα αρχαιολογικά ευρήματα, προλήψεις, δεισιδαιμονίες και μαγικές παραδόσεις, αλλά κι ένας παλιός θρύλος του Μούδρου της Λήμνου για μία μάγισσα, που έπνιγε μικρά παιδιά περιπλέκονται στο βιβλίο «Το Αίνιγμα της σιωπής» της Ιωάννας Καρακασίδου. Ένα αίνιγμα για δυνατούς λύτες που καλούνται να ακολουθήσουν την περίπλοκη ιστορία και να λύσουν το μυστήριο μέσα από μία συναρπαστική πλοκή. Κάθε πρόβλεψη του αναγνώστη ανατρέπεται και η λύση έρχεται με αναπάντεχο τρόπο. «Έρωτας, περιπέτεια και μυστήριο λοιπόν, σε ένα από τα πιο ιδιαίτερα και «μαγικά» νησιά της χώρας μας» θα μας πει η ίδια η συγγραφέας του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη. Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας που ξεκίνησε με τα «Γλυκά νερά».

Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη

-Αίνιγμα σιωπής για… δυνατούς λύτες;

–Για δυνατούς λύτες, επειδή το μυστήριο περιπλέκεται όλο και περισσότερο με κάθε νέο κεφάλαιο. Στον ιστό του μυθιστορήματος θα μπλεχτούνε αρχαίες σεληνιακές θεότητες, περίεργα αρχαιολογικά ευρήματα, προλήψεις, δεισιδαιμονίες και μαγικές παραδόσεις, αλλά και ένας παλιός θρύλος του Μούδρου της Λήμνου για μία μάγισσα, που έπνιγε μικρά παιδιά. Η λύση του αινίγματος θα έρθει με αναπάντεχο τρόπο, ανατρέποντας όλες τις προηγούμενες σκέψεις και εικασίες των αναγνωστών.

-Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας; Τί πραγματεύεται;

-Η Ευγενία σ’ αυτό το βιβλίο είναι μία φαινομενικά ολοκληρωμένη γυναίκα, παντρεμένη με Άγγλο αριστοκράτη και διπλωμάτη. Ζει με ευμάρεια και ταξιδεύει στα πιο κοσμοπολίτικα μέρη της Μεσογείου. Σε μια κρουαζιέρα από την Αγγλία στην Κωνσταντινούπολη συμβαίνει μια μηχανική βλάβη στο πλοίο και αγκυροβολούν αναγκαστικά στον Μούδρο της Λήμνου, όπου θα παραμείνουν καθηλωμένοι για έναν ολόκληρο μήνα, τον Αύγουστο του 1925. Εκεί πολύ σύντομα θα αρχίσουν να συμβαίνουν απροσδόκητες εξαφανίσεις μικρών κοριτσιών και η ηρωίδα μας θα θελήσει να εξιχνιάσει αυτό το μυστήριο. Η απόφασή της αυτή θα περιπλέξει την προσωπική και συναισθηματική της ζωή με απρόσμενο τρόπο. Η Ευγενία θα γνωρίσει έναν άντρα διαφορετικό από τους άλλους, τον Ρήσο, για τον οποίο θα νιώσει αισθήματα με βάθος μη μετρήσιμο, τέτοιο που λίγοι άνθρωποι μπορούν να νιώσουν ή να κατανοήσουν. Έρωτας, περιπέτεια και μυστήριο λοιπόν, σε ένα από τα πιο ιδιαίτερα και «μαγικά» νησιά της χώρας μας.

-Η τριλογία ξεκίνησε με τα «Γλυκά νερά». Τα βιβλία αποτελούν συνέχεια το ένα του άλλου;

-Δεν υπάρχει ευθύγραμμη χρονική συνέχεια. «Το Αίνιγμα της Σιωπής» ουσιαστικά πραγματεύεται ένα επεισόδιο στη ζωή της βασικής ηρωίδας, που στα «Γλυκά Νερά» είχε αποσιωπηθεί τελείως. Με αυτό το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας μου συμπληρώνεται καλύτερα το πορτρέτο της Ευγενίας, αποκαλύπτονται περισσότερα μυστικά της και μπαίνουν στη θέση τους κάποιες ψηφίδες από το «παζλ» του συναρπαστικού κόσμου της.

-Μας μεταφέρετε εκατό χρόνια πριν… Τί ήταν εκείνο που σας γοήτευσε σε εκείνη την εποχή;

-Πράγματι, τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας μάς μεταφέρουν στη δεκαετία του 1920, από την Κωνσταντινούπολη, την Θράκη,  την Λήμνο μέχρι την Αγγλία και την Γαλλία. Πρόκειται για την δεκαετία του 20ού αιώνα που με συναρπάζει περισσότερο, γιατί είδε να ανατέλλει μία καινούρια, πιο «μοντέρνα» εποχή, σε όλους σχεδόν τους σημαντικούς τομείς. Συνήθως τα μυθιστορήματα που αναφέρονται στην Μικρασιατική Καταστροφή και στο ‘22 εμμένουν κυρίως στις συνέπειες που αυτή είχε για την Ελλάδα και το εσωτερικό της Τουρκίας. Δεν κάνουν λόγο για τις αλλαγές που, μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, συγκλόνισαν τον κόσμο: τα νέα ευρωπαϊκά κράτη που αναδύθηκαν, η ταυτόχρονη κατάρρευση παλιών αυτοκρατοριών και πολιτικών συστημάτων,  το μοίρασμα της Μέσης Ανατολής, η άνοδος του φασισμού, οι νέοι τρόποι διασκέδασης, η απελευθέρωση των γυναικών σε μεγάλο μέρος του παλιού κόσμου, τα νέα καλλιτεχνικά ρεύματα, οι καταλυτικές αλλαγές στη μόδα και στον τρόπο ένδυσης, είναι θέματα που δεν πρέπει να προσπερνάμε, αν θέλουμε να επιτύχουμε μία πληρέστερη και βαθύτερη κατανόηση της περιόδου.

-Μέσα από ένα μυθιστόρημα «καθρεφτίζεται» όλο το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι της εποχής στο νησί της Λήμνου. Ήταν δύσκολη η συλλογή των στοιχείων;

-Δεν ήταν τόσο δύσκολο να γραφτεί «Το Αίνιγμα της Σιωπής», γιατί είχε προηγηθεί μεγάλη έρευνα και προετοιμασία πριν ξεκινήσω να γράφω τα «Γλυκά Νερά». Το ένα βιβλίο οδήγησε πολύ γρήγορα στο άλλο με τρόπο που, ακόμη και σήμερα, αδυνατώ να εξηγήσω. Ως ιστορικός, στο πανεπιστήμιο είχα πάρει μαθήματα για την οθωμανική Κωνσταντινούπολη, την ιστορία του αραβικού κόσμου, την αρχαία ελληνική θρησκεία, την λαογραφία κ.ά. Βρέθηκα λοιπόν με όλο αυτόν τον όγκο του ιστορικού και λαογραφικού υλικού και με μία ιστορία με απίστευτες προεκτάσεις στο μυαλό μου, που απλώς ήξερα ότι δεν τελείωνε εκεί, στο τελευταίο κεφάλαιο των «Γλυκών Νερών».

-Στο βιβλίο υπάρχει πλειάδα χαρακτήρων, με διαφορετική καταγωγή, κοσμοθεωρία, ιδεολογία, ιδιοσυγκρασία. Πως πετύχατε τον συγκερασμό όλων αυτών και ποιος είναι ο αγαπημένος σας;

–Η λογοτεχνία, όπως και κάθε τέχνη, οφείλει να εστιάζει στον άνθρωπο. Από ανθρώπους εμπνέομαι εξάλλου. Έτσι, σε όλα τα βιβλία μου θα βρίσκετε μία πληθώρα «πολύχρωμων» χαρακτήρων, με τις αρετές, τις κακίες, τα άγχη, τις χαρές, τις επιθυμίες του ο καθένας. Στο «Αίνιγμα» σαφώς ξεχωρίζω τον Ρήσο, γιατί είναι τραγική φιγούρα. Ένας άνθρωπος ευαίσθητος και ολοκληρωμένος, που παρά την ευφυΐα του πίστεψε ότι αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο, να γίνει δικαιότερος και πιο φιλόξενος για όλους, και που δεν δίστασε να πάρει δραματικές αποφάσεις προκειμένου να πραγματοποιήσει τα ρομαντικά του οράματα. Με τραγική κατάληξη, όπως ήταν φυσικό.

-Εκείνο που βλέπω έντονα στο βιβλίο είναι το φως και το σκοτάδι…

-Πολύ σωστά. Το σκοτάδι ως μυητική κατάβαση στα σπήλαια του εσώτερου εαυτού. Και τα κλειδιά της ανόδου από αυτά τα βάθη και της επιστροφής μας στη ζωή: η πνευματική μας αφύπνιση, η πίστη που είναι θείο δώρο και δεν προσφέρεται σε όλους, τα όνειρα, και φυσικά ο έρωτας. Η Ευγενία στο τέλος του «Αινίγματος» καταφέρνει να ξαναβγεί στο Φως, ακόμα και μέσα από την πιο μεταμορφωτική διαδικασία, την πιο σαρωτική εμπειρία που βίωσε στη ζωή της, δηλαδή τον έρωτα της για τον Ρήσο. Δίνω ένα τέλος ανοιχτό για ερμηνείες και για συζήτηση με τους αναγνώστες, γιατί πιστεύω ότι στην λογοτεχνία χρειάζεται κι αυτό πολλές φορές.

-Θα έχουμε σύντομα στα χέρια μας το τελευταίο βιβλίο της τριλογίας;

-Έχω ολοκληρώσει και καταθέσει το τρίτο βιβλίο στον Εκδοτικό Οργανισμό Λιβάνη. Υποθέτω ότι κάποια στιγμή μέσα στο 2019 θα το έχουμε στα χέρια μας.

Το αίνιγμα της σιωπής – Καρακασίδου Ιωάννα

Το καλοκαίρι του 1925 η Ευγενία ταξιδεύει με κρουαζιερόπλοιο από την Αγγλία στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί της συνταξιδεύει η θεία του συζύγου της, η περιβόητη Λαίδη Ράμσφορντ. Τα πάντα προμηνύουν ένα ήσυχο και ευχάριστο καλοκαίρι.

Όταν όμως εκδηλώνεται μια σοβαρή μηχανική βλάβη στο πλοίο, ο καπετάνιος αναγκάζεται να τους οδηγήσει στο κοντινότερο και ασφαλέστερο φυσικό λιμάνι, στον Μούδρο της Λήμνου.

Από την πρώτη στιγμή της άφιξής τους στο Λευκό Νησί του Ηφαίστου, περίεργα πράγματα αρχίζουν να συμβαίνουν. Απροσδόκητες εξαφανίσεις, θάνατοι, μαγικές παραδόσεις, σεληνιακές θεότητες που αναδύονται από τους ωκεανούς της ιστορίας, πανάρχαιοι θρύλοι που ξυπνούν και απαιτούν κάποια λογική εξήγηση, ίντριγκες και μικροσυμφέροντα της μικρής τοπικής κοινωνίας, όλα πλέκονται αξεδιάλυτα μεταξύ τους, μέχρι να δοθεί η οριστική λύση του μυστηρίου.

Και στο κέντρο αυτού του συναρπαστικού ψηφιδωτού ένας απρόσμενος έρωτας. Ένα πάθος που ανατρέπει όλα όσα νομίζαμε ότι ξέραμε για την κεντρική ηρωίδα και που κανείς δε γνωρίζει πού μπορεί να οδηγήσει.

Έσκυψα λίγο περισσότερο πάνω από τους αγριεμένους θάμνους της ακονιζιάς στον φράχτη και τότε συνέβη το αναπάντεχο, το τρομακτικότερο όλων ως εκείνη τη στιγμή. Από το ανοιχτό παράθυρο δίπλα στην πόρτα πρόβαλε απότομα το κεφάλι της γριάς, παίρνοντας ένα βλοσυρό, σατανικό ύφος. Τα απύθμενα μαύρα μάτια της καρφώθηκαν με κακία στα δικά μου κι εγώ οπισθοχώρησα έντρομη. Ήμουν ανεπιθύμητη και το χειρότερο, μου έδινε την εντύπωση πως γνώριζε από την αρχή ότι την ακολουθούσα.

Σχετικά με τη συγγραφέα

Η Ιωάννα Καρακασίδου γεννήθηκε το 1981 στην Ξάνθη. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Zει και εργάζεται στην Ξάνθη ως φιλόλογος και καθηγήτρια αγγλικών στην ιδιωτική εκπαίδευση. Παράλληλα, ερευνά και γράφει. Στον ελεύθερο χρόνο της διαβάζει αγγλική λογοτεχνία και ασχολείται με τη συλλογή παλιών και ξεχασμένων συνταγών μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής. Από τις Εκδόσεις Λιβάνη κυκλοφορεί επίσης το μυθιστόρημά της Γλυκά Νερά.

Στοιχεία επικοινωνίας:
e-mail: joanne.kappa.1@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/ioanna.karakasidi